Programma 2 Economische ontwikkeling

Waarom dit programma?

Terug naar navigatie - Waarom dit programma?

Met dit programma willen we de economische positie van Wageningen versterken en de bedrijvigheid in zowel het kenniscluster, gericht op ‘agrifood’ en ‘life sciences’, als de reguliere bedrijvigheid uitbreiden. Maar ook de groene economie wordt versterkt. Onze klimaatambities zorgen voor nieuwe banen, lokale ondernemers worden gestimuleerd om een omslag te maken naar nieuwe economische kansen. De economie dient te worden omgevormd van een lineaire economie naar een circulaire en sociaal ondernemende economie. We willen werken aan een sterke lokale economie waarin iedereen mee kan doen en we participatiekansen vergroten.

Een onderdeel van de ontwikkeling van het kenniscluster is de samenwerking met de gemeente Ede en Provincie Gelderland. Voorheen was dat in het programma Foodvalley 2030, die Samenwerkingsovereenkomst liep tot 31 december 2019. Nu werken de partijen in het "Kennishart" Ede-Wageningen vanuit onderwijs- en kennisinstellingen, bedrijfsleven en overheden samen aan de versterking van het kennisintensieve ecosysteem en vestigingsklimaat binnen diverse samenwerkingsverbanden als de Strategische Agenda van Foodvalley, het Investeringsprogramma Foodvalley 2030 en de Regiodeal. Hiermee blijft de gemeente Wageningen met gemeente Ede en provincie Gelderland strategisch samenwerken om het Kennishart te versterken.

We maken de binnenstad vitaler en aantrekkelijker als voorzieningencentrum voor de Wageningers en het kenniscluster. We werken ook aan het profiel van Wageningen in relatie tot de marketing van de binnenstad. De gemeente wil de kansen voor het toerisme identificeren en omzetten in activiteiten.

Al deze thema’s in dit programma zijn van essentieel belang voor de ontwikkeling van Wageningen als kenniscentrum, bedrijvencentrum, woonstad, winkel- en uitgaanscentrum.

Beoogd maatschappelijk effect

Terug naar navigatie - Beoogd maatschappelijk effect

De gemeente Wageningen wil een aantrekkelijk economisch klimaat aanbieden met behoud en groei van werkgelegenheid.

Om dit maatschappelijk effect te realiseren zijn de volgende thema’s (hoofddoelen) actueel:

  • Behoud van bestaande bedrijven
  • Aantrekken van nieuwe bedrijven
  • Een levendige binnenstad
  • Kennispropositie binnen de regio Foodvalley en Foodvalley 2030
  • Toerisme en recreatie
  • Circulaire economie
  • Sociale economie

Hierbij werken we ook aan het vergroten van de bijdrage van het bedrijfsleven aan de doelstelling van duurzaamheid en klimaat.

Deze thema’s zijn verwerkt in een doelenboom, waarin per doel wordt beantwoord:

  • Wat willen we bereiken? (hoofddoelen en doelen)
  • Wat gaan we daarvoor doen? (resultaten)

In het resultatenoverzicht gaan we alleen in op nieuw beleid en politiek relevante zaken.

Gewijzigde doelen

Terug naar navigatie - Gewijzigde doelen

Doel '2.3.2 Wageningen stimuleert actief food gerelateerde events, zowel zakelijk (congressen) als toeristisch-recreatief (festivals)' is vervallen. Recentelijk is een aantal food-gerelateerde events waaraan de gemeente een bijdrage leverde (o.a. FoodValley Expo, Food4You, FoodValley Award) opgehouden te bestaan.

Een nieuw doel is toegevoegd:  'Realiseren bedrijventerreinen voor kennisintensieve bedrijven'. De ambitie van de gemeente en de samenwerkende  partners in  onderwijs en bedrijfsleven (positie van Wageningen als kennishart verder uitbouwen) en de wens voor kennis gerelateerde bedrijven en instellingen de juiste werklocaties te realiseren, vinden we terug in diverse beleidsstukken, afsprakendocumenten en visies (o.a. Structuurvisie Wageningen, RPW – Regionaal Programma Werklocaties - Kantoorlocaties 2019-2024).

2.1 Het behouden van bestaande bedrijven

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Het behouden van bestaande bedrijven

De gemeente creëert een aantrekkelijk vestigingsklimaat om de huidige bedrijven en instellingen voor Wageningen te behouden. We verbeteren de dienstverlening aan en de relatie met de bedrijven. 

Er dient niet alleen aandacht te zijn voor kennis gerelateerde bedrijvigheid maar ook het reguliere bedrijfsleven (handel, ambacht, productie en logistiek). Daarnaast stemmen we het aanbod van bedrijventerreinen af op de wensen en behoeften. 

Samen met andere Foodvalley gemeenten en de provincie maken we in het kader van het RPW (Regionaal Programma Werklocaties) afspraken over de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen en over de herstructurering en revitalisering van bestaande bedrijventerreinen.

In het plan van aanpak ligt een wettelijke taak: het actief toepassen van de ‘ladder voor de duurzame verstedelijking’. Dit wil zeggen dat we bij de ontwikkeling van nieuwe gebouwen/terreinen het duurzaamheidsaspect nadrukkelijk bezien.

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

2.1.1 Bedrijventerreinen

Terug naar navigatie - 2.1.1 Bedrijventerreinen

Het aanbod van bedrijventerreinen is afgestemd op de diverse behoeften van kennisintensieve bedrijven en reguliere bedrijven en in evenwicht met het regionale aanbod.

Beoogde resultaten

  • Door raad vastgestelde RPW Bedrijventerreinen: regionale afspraken over werklocaties bedrijventerreinen
  • Het Business & Sciencepark is gerevitaliseerd door middel van herinrichting en de realisatie van de aansluiting met de Wageningen Campus

2.1.4 Haven

Terug naar navigatie - 2.1.4 Haven

De Haven is functioneel, toekomstbestendig en aantrekkelijk

Beoogde resultaten

  • Er is een vastgesteld bestemmingsplan Haven-Costerweg

Risico's

Terug naar navigatie - Risico's

Kwaliteit dienstverlening en beoogde bedrijfscontacten kan worden beïnvloed door begrensde ambtelijke capaciteit (fte's).

Risico bij de ontwikkeling van de Haven is dat er, in het kader van de stikstofproblematiek,  onvoldoende kan worden onderbouwd dat er stikstofruimte is voor de gewenste uitbreidingsruimte. De bedrijven zitten in dat geval ‘op slot’ en kan er geen verdere groei plaatsvinden.

2.2 Het aantrekken van nieuwe kennisintensieve bedrijven

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Het aantrekken van nieuwe (met name) kennisintensieve bedrijven (nationaal en internationaal)

De gemeente wil de randvoorwaarden versterken die ervoor zorgen dat nieuwe bedrijven en instellingen zich in de gemeente vestigen. Hierbij speelt het vestigingsklimaat een belangrijke rol. We werken nauw samen met de Regio Foodvalley. Daarnaast werken we samen met gemeente Ede, de provincie en Wageningen UR in het vervolg op het programma Foodvalley 2030 om dit gebied als aantrekkelijk kenniscluster te positioneren. Daarnaast wil Wageningen het ondernemerschap stimuleren, startersinitiatieven belonen en informatievoorzieningen goed inrichten.

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

2.2.3 Realiseren bedrijventerreinen voor kennisintensieve bedrijven

Terug naar navigatie - 2.2.3 Realiseren bedrijventerreinen voor kennisintensieve bedrijven

Als hét kennishart van de Regio Foodvalley beschikt Wageningen over aantrekkelijke werklocaties (bedrijventerreinen en kantoorlocaties) voor kennis gerelateerde bedrijven en instellingen.

Beoogde resultaten

  • De Wageningen Campus wordt verder doorontwikkeld als top Kennis Campus: vaststellen bestemmingsplan Born Oost.

2.2.6 Flexibiliteit regelgeving

Terug naar navigatie - 2.2.6 Flexibiliteit regelgeving

Er is flexibiliteit in de regelgeving richting ondernemers en initiatiefnemers

Beoogde resultaten

  • Er is een vastgesteld bestemmingsplan BSPW, waarin zal meer flexibiliteit geboden worden in de toe te laten bedrijven passend bij de het kennisecosysteem. De regels worden naar analogie van het Paraplubestemmingsplan Kennisecosysteem opgesteld

Risico's

Terug naar navigatie - Risico's

Beperkte ruimte (bedrijventerreinen, kantoorlocaties) in Wageningen voor kennisgerelateerde bedrijven en instellingen. 

 

2.3 Versterken kennispropositie binnen regio Foodvalley en Foodvalley 2030

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Wageningen vervult/versterkt haar kennispropositie binnen de Regio Foodvalley en Foodvalley 2030

Door middel van samenwerking met diverse partners (onderwijs, bedrijven, overheden) in de Regio Foodvalley en Foodvalley 20230 op het gebied van innovaties in de landbouw en voedsel, voor een duurzame en gezonde toekomst, versterkt Wageningen haar unieke positie als wereldwijd kenniscentrum op Agro en Food.

Risico's

Terug naar navigatie - Risico's

De Regio Foodvalley heeft slechts 3 locaties voor kennis gerelateerde bedrijven en kan op termijn nog maar beperkte ruimte bieden. 

2.4 Levendige en aantrekkelijke binnenstad

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Wageningen heeft een levendige en aantrekkelijke binnenstad

Om de leefbaarheid van de binnenstad te optimaliseren, wil de gemeente zichtbare leegstand zoveel mogelijk voorkomen. Daarnaast wil de gemeente flexibel zijn in regelgeving richting ondernemers en initiatieven stimuleren. De Wageningen Campus speelt een belangrijke rol voor de gemeente. De gebruikers van de Campus willen we ook een aantrekkelijke binnenstad bieden. Dit is goed voor levendigheid /vestigingsklimaat en de economie. Het uitvoeringsprogramma ‘Binnenstad’ krijgt mogelijk een vervolg in 2021 en richt zich in ieder geval op het verbeteren van de aantrekkelijkheid van de Binnenstad. Daarnaast is er de ambitie om citymarketing en recreatie en toerisme hierin mee te nemen. Hierbij wordt de koppeling gelegd met city branding. Dit zijn bouwstenen voor het traject van de omgevingsvisie bebouwde kom. De gemeente onderzoekt de mogelijkheden om de gracht te herstellen, de waterkwaliteit te verbeteren en een ruimtelijke kwaliteitsimpuls te creëren aan deze entreezijde van de stad. Tot slot vinden we het van belang dat er randvoorwaarden zijn voor een gedifferentieerd aanbod aan horeca, ambulante handel en detailhandel in combinatie met evenementen, cultuur, wonen en werken. Samenwerken met ondernemers levert daar een bijdrage aan.

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

2.4.1 Verbinding Campus met binnenstad

Terug naar navigatie - 2.4.1 Verbinding Campus met binnenstad

De Binnenstad is vindbaar voor werknemers en studenten vanaf de Campus en de universiteit is merkbaar aanwezig (fysiek en niet fysiek) in de binnenstad.

Beoogde resultaten

  • Het stimuleren van ACT opdrachten en samenwerking in het programma CDKM (City DEal Kennis Maken), stadsagenda
  • Het verbeteren van de bewegwijzering

2.4.2 Aantrekkelijk aanbod aan detailhandel, horeca en ambulante handel

Terug naar navigatie - 2.4.2 Aantrekkelijk aanbod aan detailhandel, horeca en ambulante handel

Er zijn randvoorwaarden gecreëerd voor een aantrekkelijk gedifferentieerd aanbod aan detailhandel, horeca en ambulante handel.

Beoogde resultaten

  • Goed functionerend binnenstadmanagement /SOW
  • Optimaal beheer van de warenmarkt
  • Opstellen visie versterking in het kader van het vestigingsklimaat/AgriFood 2030 met aandacht voor de binnenstad
  • Er is inzicht in mogelijkheden citymarketing

2.5 Recreatieve en toeristische potentie worden benut

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Recreatieve en toeristische potentie worden benut

Wageningen wil dat haar inwoners en bezoekers goed op de hoogte zijn van alle recreatieve mogelijkheden in de gemeente en er vervolgens daadwerkelijk gebruik van maken. De gemeente wil zichzelf op de kaart blijven zetten met behulp van evenementen zoals het Bevrijdingsfestival en Food in the Valley. Hierbij zullen de fysieke verbindingen (o.a. aanleg/onderhoud van fiets- en wandelpaden) aandacht krijgen.

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

2.5.1 Bekendheid en gebruik recreatieve voorzieningen en activiteiten

Terug naar navigatie - 2.5.1 Bekendheid en gebruik recreatieve voorzieningen en activiteiten

Mensen zijn op de hoogte van de recreatieve en toeristische voorzieningen en activiteiten in Wageningen en maken er gebruik van.

Beoogde resultaten

  • Wageningen is gepromoot en vermarkt op het gebied van Stad der Bevrijding en Proef Wageningen
  • Realiseren recreatief-toeristische routestructuren (fietsen, wandelen, paardrijden)
  • De VeluweZoom is als bestemming beter gepositioneerd en versterkt door samenwerking met toeristische platformen en de Zuid Veluwe gemeenten
  • Het toeristisch product de Veluwe is verbeterd (natuur, erfgoed en toerisme), door samenwerking in de VeluweAgenda
  • Visie ontwikkelen voor duurzaam herdenken, vieren en agenderen Stad der Bevrijding na 2020

2.5.2 Stimuleren initiatieven

Terug naar navigatie - 2.5.2 Stimuleren initiatieven

Initiatieven van burgers en ondernemers worden gestimuleerd.

Beoogde resultaten

  • Projecten op de thema’s: Food in the Valley, Stad van de Bevrijding/Vrijheid, Stad aan de Rijn zijn gestimuleerd

2.6 Circulaire economie

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Wageningen gaat van een lineaire economie naar een circulaire en sociaal ondernemende economie

Er wordt toegewerkt naar een economie zonder afval, grondstoffen worden opnieuw en hoogwaardig gebruikt, gezonde circulaire verdienmodellen en goede werkgelegenheid. Door middel van ‘Wageningen werkt Duurzaam’ worden bedrijven, kennisinstellingen en andere organisaties betrokken.

Er wordt benadrukt dat voor ondernemers regelgeving niet belemmerend kan en mag werken. De wet- en regelgeving moet optimaal aansluiten bij, en uitvoerbaar zijn in de praktijk van het bedrijfsleven. De gemeente werkt maximaal klantgericht naar haar bedrijven en instellingen toe.

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

2.6.1 Circulaire economie

Terug naar navigatie - 2.6.1 Circulaire economie

Er wordt toegewerkt naar een economie zonder afval, grondstoffen worden opnieuw en hoogwaardig gebruikt, gezonde circulaire verdienmodellen en goede werkgelegenheid.

Beoogde resultaten

  • De gemeentelijke inkoop is naar maximale mogelijkheden binnen de markt circulair uitgevoerd en daarbij is het goede voorbeeld gegeven.
  • Onderhoud en vervanging van de openbare verlichting is circulair uitgevoerd.
  • De circulaire bouwmogelijkheden zijn onderzocht voor de bouw van basisschool De Zwaneridder.
  • Zie voor resultaten op het gebied van voedsel en voedselverspilling, duurzame energie en afval en hergebruik van grondstoffen programma 4.1 en 4.3.
  • Binnen het Living Lab Regio Foodvalley Circulair is succesvol samengewerkt tussen ondernemers, onderwijs- en kennisinstellingen en overheden.

Risico's

Terug naar navigatie - Risico's

Circulair inkopen vraagt een andere wijze van aanbesteding. Door producten anders in te kopen kunnen kosten in de toekomst worden vermeden (denk aan toekomstige sloop bij nieuwbouw). Echter dit kan  extra aanbestedingsbudget vragen aan de voorkant en hier wordt soms onvoldoende rekening mee gehouden.

Daarnaast vraagt een circulaire economie 'anders denken' van de hele keten. Succesvolle circulaire economie is dus afhankelijk van veel actoren.

Algemene informatie programma 2

Beleidskader

Terug naar navigatie - Beleidskader

Het beleid van Wageningen is vastgelegd in de volgende documenten:

Verordeningen

  • Verordening winkeltijden Wageningen (2016)
  • Verordening op de heffing en de invordering van reclamebelastingen (2016)
  • Marktgeldverordening (2016)
  • Marktverordening (2015)
  • Inrichtingsplan Wageningse markten (2015)
  • Verordening Scheepvaartrechten (2013)
  • Verordening winkelondersteunende Horeca (2010)
  • Haven- en kadeverordening Wageningen 2016

Beleidsnota’s

  • Nota Bovenwijkse Voorzieningen
  • Visie Binnenstad (2015)
  • Economische visie detailhandel en horeca Next (2013)
  • Nadere regels met betrekking tot de heffing en invordering van reclamebelasting (2012)
  • Nota grondbeleid (2009)
  • Beleidsplan Recreatie en Toerisme (2008/2009)
  • Kadernota herontwikkeling Rijnhaven (2003)
  • Onderzoeksrapport toekomst haven ‘De voortuin van Wageningen’ (2002)
  • PDV-DV beleid 2017-2019 (2017)

Overeenkomsten / convenanten

  • Convenant Ondernemersfonds Wageningen 2015
  • Samenwerkingsovereenkomst

Betrokkenheid verbonden partijen

Terug naar navigatie - Betrokkenheid verbonden partijen

De volgende verbonden partijen zijn betrokken bij de uitvoering en realisatie van de doelstellingen uit het programma:

Regio Foodvalley

Regio Foodvalley is een samenwerkingsverband van acht gemeenten, met samen 330.000 inwoners. De gemeente Wageningen neemt deel aan Regio Foodvalley middels een gemeenschappelijke regeling om een aantal doelen uit haar programma te bereiken. Voor ‘Economie’ zijn deze doelen o.m. het ontwikkelen van het juiste aanbod van bedrijventerreinen, marketing en acquisitie, gezamenlijke profilering en lobby in Brussel. Gemeenten leveren ambtelijke capaciteit voor het uitvoeren van regionale opgaven. De regio ontwikkelt beleid en adviseert provincies, Rijk en Europese Commissie over wetten en regels. Ook coördineert de regio een uitvoeringsprogramma, dat een groot aantal projecten behelst. Deze projecten worden door samenwerkende gemeenten uitgevoerd.

Ondernemers, onderwijs en overheid werken samen in de Triple Helix Foodvalley. Doel van de samenwerking is een economische topregio. Hiervoor heeft de triple helix een Strategische Agenda opgesteld. Deze agenda is vertaald in een Uitvoeringsprogramma. Deze projecten dragen bij aan de ambities van de Strategische Agenda en worden door meerdere O’s getrokken en ondersteund.

Marin Stakeholders Association (MSA)

Gemeente Wageningen is deelnemer aan de MARIN Stakeholders Association (MSA). De MSA is een stichting die het MARIN, een toonaangevend maritiem onderzoeksinstituut, vanuit marktperspectief stuurt en een financieel vangnet vormt. Door deel te nemen, onderschrijven we de ambitie om Wageningen uit te bouwen tot kennisstad. We kunnen hiermee invloed uitoefenen om dit mondiale kennisintensieve bedrijf en de werkgelegenheid (375 fte) voor Wageningen te behouden. Het MARIN werkt samen met de gemeente aan de ambitie Wageningen klimaatneutraal. Doordat zij ieder jaar kosteloos hun faciliteiten beschikbaar stellen voor kleine, vaak startende bedrijven dragen zij bij aan de versterking van de economische positie van Wageningen en het starterslandschap.

 

De onderstaande partijen zijn in formele zin geen verbonden partijen, maar wel relevant voor de realisatie van de doelstellingen uit het programma:

  • De Investeringsagenda Foodvalley 2030 wordt uitgevoerd met de gemeente Ede en de provincie Gelderland, in samenwerking met Regio Foodvalley en Foodvalley NL.  Hiermee wordt de kennispropositie van het Kennishart versterkt.
  • Het programma binnenstad wordt uitgevoerd met nauwe betrokkenheid van ondernemers, bewoners en andere betrokkenen bij de binnenstad. Formele spelers hierbij zijn de Stichting Ondernemersfonds Wageningen, WOC afdeling detailhandel en afdeling Wageningen van de Koninklijke Horeca Nederland.

Wat mag het kosten?

Terug naar navigatie - Wat mag het kosten?

De lasten, baten en het saldo van het programma Economische ontwikkeling zijn als volgt:

Bedrag x € 1.000 Werkelijk 2019 Begroting 2020 Begroting 2021 Raming 2022 Raming 2023 Raming 2024
LASTEN
Nieuw beleid - - - - - -
Bestaand beleid 3.501 3.413 1.608 1.437 1.399 1.502
Totale lasten 3.501 3.413 1.608 1.437 1.399 1.502
BATEN
Nieuw beleid - - - - - -
Bestaand beleid 3.125 3.004 1.138 944 933 972
Totale baten 3.125 3.004 1.138 944 933 972
SALDO
Nieuw beleid - - - - - -
Bestaand beleid -376 -410 -470 -493 -466 -530
Totaal saldo -376 -410 -470 -493 -466 -530

 

Baten en lasten per jaar (incl. nieuw versus bestaand beleid)

 

In onderstaande tabel is de verdeling per product opgenomen:

Bedrag x € 1.000 Werkelijk 2019 Begroting 2020 Begroting 2021 Raming 2022 Raming 2023 Raming 2024
LASTEN
Bevordering bedrijfsvestigingen 237 255 270 315 285 288
Bevordering Handel en Ambacht 186 231 275 280 284 363
Grondexploitatie 2.557 2.429 366 356 343 364
Markten 108 72 74 75 76 78
Rijnhaven 413 426 623 412 410 409
Totale lasten 3.501 3.413 1.608 1.437 1.399 1.502
BATEN
Bevordering bedrijfsvestigingen 19 - - - - -
Bevordering Handel en Ambacht 11 16 16 16 16 16
Grondexploitatie 2.557 2.429 366 380 367 405
Markten 80 88 89 90 92 93
Rijnhaven 459 471 667 457 457 457
Totale baten 3.125 3.004 1.138 944 933 972
SALDO -376 -410 -470 -493 -466 -530

 

Verdeling middelen per product (incl. wettelijke versus niet wettelijke taken)

 

In onderstaande tabel is de verdeling per hoofddoel opgenomen:

Bedrag x € 1.000 Begroting 2021
LASTEN
2.1 Het behouden van bestaande bedrijven 623
2.2 Het aantrekken van nieuwe kennisintensieve bedrijven 283
2.3 Versterken kennispropositie binnen regio Foodvalley en Foodvalley 2030 61
2.4 Levendige en aantrekkelijke binnenstad -
2.5 Recreatieve en toeristische potentie worden benut 93
2.6 Circulaire economie 73
DH Drank- en horecawet 109
GB Grondbedrijf 366
Totale lasten 1.608
BATEN
2.1 Het behouden van bestaande bedrijven 667
2.2 Het aantrekken van nieuwe kennisintensieve bedrijven 89
2.3 Versterken kennispropositie binnen regio Foodvalley en Foodvalley 2030 -
2.4 Levendige en aantrekkelijke binnenstad -
2.5 Recreatieve en toeristische potentie worden benut -
2.6 Circulaire economie -
DH Drank- en horecawet 16
GB Grondbedrijf 366
Totale baten 1.138
SALDO -470