Programma 2 Wageningen Fysiek

Toelichting

Aaneensluitend stelsel voetgangersvoorzieningen
In de Ritzema Bosweg (ter hoogte van de Eekmolenweg en de Postjesweg) zijn, om veiliger over te kunnen steken, twee oversteken voor voetgangers en fietsers verbeterd, door aanpassing van de middengeleider. Voor voetgangers is buiten de spitsuren de oversteek van de Ritzema Bosweg (kruising met de Arboretumlaan) verbeterd door de groentijd van het verkeerslicht voor voetgangers te verlengen. Dit is ook gebeurd bij de oversteek van de Nijenoord Allee (kruising met de Bornsesteeg). De voetgangersbrug over de Nijenoord Allee is in 2023 open gesteld voor fietsers. 

Fietsnetwerk
De realisatie van het ‘Pico Bello Pad’, de Snelle fietsroute Ede-Wageningen, is in volle gang. In 2023 werd de naam van de fietsroute onthuld, is het vrijliggende fietspad langs de Kierkamperweg (Bennekom) gerealiseerd en is het kruispunt Stadsbrink-Churchillweg aangepast. Grote delen van de Churchillweg zijn inmiddels heringericht tot fietsstraat. 
Het Fietsnetwerk Wageningen, uit de netwerkvisie Verkeersstructuur Wageningen, is in 2023 geactualiseerd en geconcretiseerd. Samen met onze buurgemeenten is de bewegwijzering voor fietsverkeer in het binnenveld verbeterd. 
We bieden mensen die rijden op een speedpedelec de mogelijkheid om een ontheffing aan te vragen waarmee ze ook op het fietspad mogen rijden (met aangepast gedrag). Dit is een proef die loopt van 1 juli 2023 t/m 30 juni 2025. 

Openbaar vervoer en toegankelijke haltes
In 2023 zijn de bushaltes van de (toekomstige) Rijnlijn verbeterd. De haltes zijn verlengd, er zijn blindegeleidelijnen aangelegd, het aantal fietsstalplaatsen is uitgebreid en het meubilair is verbeterd. Op de Ritzema Bosweg zijn aanpassingen aan de verkeerslichten gedaan waardoor de doorstroming van de bus is verbeterd. 

Bereikbaarheid Wageningen en regio
Het project Beter Bereikbaar Wageningen is een stap verder: in 2023 heeft de provincie Gelderland het ontwerp-inpassingsplan vastgesteld. 
In regionaal verband wordt gezamenlijk gewerkt aan de bereikbaarheid van de regio. Regio FoodValley heeft in 2023 de Bereikbaarheidsagenda vastgesteld. Er wordt gewerkt aan een regionaal verkeersmodel (voor auto, fiets en openbaar vervoer). Met dit instrument wordt het eenvoudiger om effecten van ontwikkelingen als woningbouw op bereikbaarheid in beeld te brengen en mogelijke maatregelen in beeld te brengen. 

Toelichting

Bewoners hebben invloed
Via het Meldpunt Openbare Ruimte zijn 226 meldingen binnengekomen die betrekking hebben op kleine verkeersvragen en -knelpunten. Al deze meldingen zijn beantwoord. De gemiddelde doorlooptijd van deze meldingen was drie dagen. Waar mogelijk zijn maatregelen genomen. Zo zijn er invalide-opritjes, duidelijkere fietspaaltjes met inleidende markering en verkeersborden geplaatst. In geval van meldingen over te hoge snelheid zijn snelheidsdisplays geplaatst. Dit gebeurde in 2023 14 keer. Bij de Margrietschool aan de Van Uvenweg is de kiss&ride-situatie verbeterd. 

Verkeersveiligheid
In 2023 vonden 131 ongevallen plaats (voorlopige cijfers). Het aantal slachtoffers in 2023 is relatief hoog (2 dodelijke slachtoffers en 40 gewonden). Voor het merendeel waren dit fietsers. In 2022 was sprake van 2 dodelijke slachtoffers en 19 gewonden. We hebben geen verklaring voor deze toename. Op de fietsoversteek Nijenoord Allee – Hoevestein zijn maatregelen getroffen waardoor de voorrangssituatie duidelijker is geworden. 

We hebben acties op het vlak van educatie, voorlichting en handhaving uitgevoerd. Zo hebben we bijvoorbeeld meegedaan aan de jaarlijkse regionale campagnes ‘Wij gaan weer naar school’ en ‘fietsverlichting’. We dragen bij aan educatie/lesmateriaal voor basisscholen en ondersteunen vrijwilligers bij het praktisch verkeersexamen. In 2023 hebben we bijgedragen aan een voorlichtingsbijeenkomst van VVN over veilig deelnemen aan het verkeer voor ouderen. Deze acties hebben een positief effect op het gewenste verkeersgedrag en daarmee op de verkeersveiligheid.

Goed inframanagement
De voorbereiding voor het project Flats Rooseveltweg Olympiaplein herinrichting bovengronds is afgerond. De realisatie gaat in 2024 gebeuren.
De projecten Aansluiten kruispunt Nudepark II en herinrichting Westerhofseweg zijn in 2023 uitgevoerd.

Parkeren
Het project routekaart parkeren heeft een overzicht opgeleverd van de te nemen stappen om het parkeerbeleid van Wageningen te actualiseren, met name in het centrumgebied. Het gebruik van belparkeren (betalen met een parkeer app) is toegenomen van 39% in 2022 tot 44% in 2023. 

Vergunningen en gehandicaptenparkeerplaatsen
Alle aanvragen voor vergunningen (evenement-, inrit- en omgevingsvergunning) zijn getoetst op verkeersaspecten. In 2023 was sprake van 43 evenementenvergunningen, 9 aanvragen voor een inrit en zijn 17 verkeersplannen voor (grotere) bouwwerkzaamheden getoetst. 
In 2023 zijn 21 gehandicaptenparkeerplaatsen op kenteken gerealiseerd (en zijn er 8 verwijderd). In totaal zijn er 105 gehandicaptenparkeerplaatsen op kenteken en 54 algemene parkeerplaatsen.

Toelichting

In 2023 zijn 21 laadpalen geplaatst. Hiermee komt het totaal aantal laadpalen op 83. We zijn hiermee op schema om de gewenste 112 laadpalen in 2025 gerealiseerd te hebben.

Het aantal personenauto’s in Wageningen is in 2023 met 255 toegenomen tot 15.534 (0,38 per inwoner). Het aantal elektrische auto’s is met 138 toegenomen tot 527. Gegevens over de verdeling van verplaatsingen over de vervoerwijzen (de modal split) zijn in 2023 zijn nog niet beschikbaar. 
Er is een verkenning deelmobiliteit uitgevoerd om in samenwerking met gemeenten in de regio deelmobiliteit te vergroten. Het aantal deelauto’s per inwoner is hoog (Wageningen staat landelijk op plaats 10), en het gebruik van deelauto’s en deelfietsen is relatief hoog. De regio Foodvalley zet de werkzaamheden en ambities die in het mobiliteitsconvenant waren afgesproken voort met de werkgeversaanpak. In juni 2023 was er een kick-off bijeenkomst in het stadhuis van Wageningen. De mobiliteitsmakelaar heeft alle 100+-werkgevers in Wageningen benaderd. In geval van interesse zijn ze van informatie voorzien. Onder andere over de CO2-registratieplicht. Bij vijf werkgevers is een mobiliteitsscan uitgevoerd. 

Omschrijving (toelichting)

Naast bovenstaande doelen hebben wij wettelijke taken uit te voeren. Dit betreft taken op de volgende wetten: 

• Het beheren van de bestaande infrastructuur, waaronder:
  
  • Zorgdragen voor het juiste functioneren van de weg door plaatsing verkeersborden en -tekens, inclusief verkeersbesluit.
  • Zorgdragen dat de openbare weg in goede staat verkeert.
  • Zorgdragen voor de inspanningsverplichting van gladheidsbestrijding.
  • Zorgdragen voor een wegenlegger, inclusief bebouwde komgrenzen.

Toelichting

Alle wettelijke taken zijn uitgevoerd. 

• In 2023 zijn 68 verkeersbesluiten genomen, (waarvan 10 verkeersbesluiten voor evenementen). 
• Ook op het gebied van beheer en onderhoud zijn alle benodigde werkzaamheden uitgevoerd.

Toelichting

• Ondernemers kunnen met al hun vragen terecht bij het Ondernemersloket. Een breed scala aan vragen wordt hier opgepakt of doorgeleid in de organisatie. Het gaat om dienstverlening in de brede zin van het woord. We nemen deel aan de VNG-werkgroep om kennis te delen met andere gemeenten over de verbetering van de dienstverlening.
• Er vindt regelmatig afstemming plaats met de ondernemersvereniging WOC en de Stichting Ondernemersfonds Wageningen (SOW) en de horeca-afdeling Wageningen over relevante onderwerpen. Een aantal keer per jaar wordt afgestemd met de hotel sector. 
• We zetten in op betere zichtbaarheid. Zo zijn we gestart met een digitale economische nieuwsbrief. Deze verschijnt ieder kwartaal en wordt verspreid onder ondernemers om hen te informeren over actuele onderwerpen.
• De accountmanager bedrijven heeft het afgelopen jaar ongeveer 40 bedrijven of ondernemers bezocht. Daarnaast heeft het college van B&W ook een viertal bedrijfsbezoeken verricht. De bedrijfsbezoeken vonden plaats op alle werklocaties (Campus, Haven, BSPW en in de binnenstad).
• Voor de economische visie zijn in 2023 diverse consultatiegesprekken gevoerd en 4 inspiratiesessies georganiseerd. Ongeveer 50 vertegenwoordigers van bedrijven, ondernemers en instellingen hebben input geleverd over hun visie op de Wageningse economie van de toekomst.
• Vergunningsaanvragen worden opgepakt en afgehandeld door de Oddv, in samenwerking met de gemeente. Het percentage op tijd geleverde vergunningen bedroeg 96%. In 2023 heeft de OddV hard gewerkt om de dienstverlening aan te passen aan de Omgevingswet. Samen met de gemeente is een kennisbank ontwikkeld met veelgestelde vragen over de Omgevingswet. Deze wordt nu in heel Gelderland gebruikt.

Toelichting

• Er is sprake van een effectief centrummanagement. Daartoe faciliteren we de SOW door het innen en heffen van de reclamebelasting. In 2023 is de reclamebelasting verlengd voor onbepaalde tijd. Verder werkt de gemeente nauw samen met de SOW aan het vergroten van de aantrekkelijkheid van de binnenstad, een jaarprogramma van activiteiten en de verbetering van de toeristische promotie en marketing via de toeristische website Proef Wageningen.
• Met partners (SOW, horeca-afdeling Wageningen en de Markt adviescommissie) wordt samengewerkt om een aantrekkelijk en gedifferentieerd aanbod te bereiken. 
• De gemeente draagt zorg voor een goed functionerende warenmarkt. De markt is in 2023 weer volledig ingepast op het Marktplein, Raadhuisplein en Vijzelstraat. Dit leidt tot een compactere markt en betere opbrengsten voor de marktondernemers.
• Het beleidskader horeca en detailhandel 2023-2027 is vastgesteld. Daarmee geven we richting aan toekomstige ontwikkelingen voor horeca en detailhandel. Specifieke aandacht is er daarbij voor de toekomstbestendige binnenstad en op welke wijze deze versterkt kan worden.
• Ter ondersteuning van ondernemers voor hoge energiekosten zijn gerichte acties ondernomen, zoals het Winterfonds. Daarnaast zijn ondernemers uitgenodigd voor een gratis energiescan. De binnenstadondernemers zijn ondersteund door een actie voor nieuwe inwoners. Elke nieuwe inwoner ontvangt een Proef Wageningen cadeaukaart. 
• Er wordt participatief samengewerkt met inwoners, culturele partijen, jongeren, studenten en de SOW aan het verbeteren van de aantrekkelijke en vitale binnenstad. Vanuit het programma "Aan de slag met de binnenstad" zijn initiatieven gestimuleerd en gefaciliteerd die gericht zijn op het verbeteren van de structuur. Zoals de looproute van het busstation naar de binnenstad, fietsparkeren, vergroening (van de Grote Kerk en de gevel van het stadhuis, de onderdoorgang Gerdestraat), de verbinding met de WUR en het versterken van het (historische) karakter. De raad ontvangt 2 keer per jaar een overzicht welke initiatieven zijn aangedragen en uitgevoerd.
• Met de initiatiefgroep Wallenpad is participatief samengewerkt aan een inspiratiedocument voor de vestingstad. Daarin staat de versterking van de cultuurbeleving voorop maar ook versterking van de groen-blauwe structuren. Dit wordt ondersteund vanuit het programma Wageningen Aantrekkelijk.
• De kopgroep citymarketing bestaande uit vertegenwoordigers vanuit cultuur, horeca, de SOW, Wageningen45 en de WUR heeft een plan ontwikkeld voor een pilot om concrete resultaten te behalen. Dit om te laten zien wat citymarketing kan opleveren voor de stad. De gemeente ondersteunt dit pilotplan en heeft hiervoor budget beschikbaar gesteld.

Toelichting

• We werken samen in de Stadsagenda en met de City Deal Kennismaken (CDKM) aan verbinding van maatschappelijke opgaves aan onderwijs en onderzoek. Begin 2023 hebben we samen met de WUR de Stadsagenda ondertekend. Deze agenda is een samenwerking tussen WUR en gemeente waar we samen vraagstukken oppakken in onze stad binnen het thema Wijken voor de toekomst. Inmiddels is er een zeer succesvolle biodiversity challenge in de stad georganiseerd. Ook het project Warme maaltijd was een succes. Daarnaast zijn we gestart met Wageningen 2120: een onderzoek naar hoe Wageningen er in 2120 uitziet met de gevolgen van klimaatverandering. 
• Vanuit het programma Aan de slag met de binnenstad hebben studenten van de WUR een onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor vergroening van de binnenstad. Daaruit is een concreet project voor het vergroenen van de Markt voortgekomen.

Toelichting

Voor het gebiedsprogramma KennisAs is de startnotitie vastgesteld en zijn mogelijke denklijnen voor dit gebied ontwikkeld. Dit project doen we samen met de gemeente Ede en de Provincie Gelderland. Binnen de samenwerking Kennishart is een aantal projecten gestart.

Het bestemmingsplan BSPW is ter inzage gelegd waarin kennisintensieve bedrijvigheid meer ruimte krijgt. Er is gestart met de herinrichting van de openbare ruimte van het BSPW waarmee het gebied aantrekkelijker wordt voor zowel ondernemers als werknemers.

Toelichting

Daadwerkelijke uitvoering herinrichting openbare ruimte van het BSPW is gestart. Daarmee stimuleren we ontmoetingen tussen bedrijven en omwonenden en verbeteren we de leefbaarheid voor de omliggende woonwijken. Van het terrein Nudepark 1980 hebben ondernemers gezamenlijk de ruimtelijke kwaliteit van het binnenplein verbeterd. De mogelijkheden voor intensiever ruimtegebruik op Nude 1980 en Nude Park 1 zijn in kaart gebracht. We zijn gestart met een onderzoek naar de toekomstbestendigheid van de Haven. De kansen en mogelijkheden worden in kaart gebracht. Het onderzoek wordt in 2024 afgerond.

We zijn gestart met het opstellen van een plan van aanpak om circulaire economie te stimuleren in Wageningen en wat daarvoor nodig is. Ook zijn we gestart met het regio overleg Circulaire economie. In de concept Visie Bebouwde Kom is aangegeven hoe om te gaan met de huidige en toekomstige werklocaties. We werken samen in de Regio Foodvalley waarin we uitgifte en aanbod van werklocaties monitoren. Ook hebben we samengewerkt aan het regionale inspiratiedocument Next Economy. 

Toelichting

• De toeristische informatie wordt lokaal ontsloten door de bezoekerswebsite Proef Wageningen, die is ingericht conform de laatste inzichten van destinatie marketing. Het aantal nieuwe gebruikers is in 2023 gegroeid met 35%.
• Regionale en landelijke promotie van Wageningen vindt plaats door het regiomarketing bureau Toerisme Veluwe Arnhem Nijmegen (TVAN). Dit onder andere door campagnes als Gelderse Streken en de campagne Macht en pracht, gericht op cultuurhistorie. TVAN is aangehaakt als gesprekspartner bij de voor Wageningen belangrijke ontwikkelingen als citymarketing en het Vrijheidskwartier. 
• Met de Veluwezoomgemeenten (Renkum, Arnhem, Rheden, Rozendaal) wordt nauw samengewerkt aan de gebiedspromotie en marketing, maar ook de ontwikkeling van het aanbod. In 2023 is voortgeborduurd op bestaande initiatieven, zoals de ontwikkeling van een wandelnetwerk voor de Veluwezoom.
• Wageningen neemt deel aan de gebiedsagenda “Veluwe op 1”. Daarin werken we samen met alle Veluwegemeenten en partners (provincie Gelderland, terreinbeheerders, grondeigenaren, stichtingen en Veluwse attracties) om de natuur- en recreatieve beleving in samenhang te versterken. We zetten in op voor Wageningen belangrijke projecten als het versterken van de recreatieve netwerken (wandelen, fietsen), de recreatiezonering en de versterking van het belevingsgebied Veluwezoom (Veluwezoom vol verhalen).
• Om het recreatieve aanbod te versterken is een aantal initiatieven ondersteund (de Safariboot Blauwe Bever, de capitulatie wandeltocht, een natuur recreatieve voorziening Blauwe Kamer). Het Wageningse deel voor het wandelnetwerk in de Veluwezoom is in concept gereed.

Omschrijving (toelichting)

Naast bovenstaande doelen hebben wij wettelijke taken uit te voeren. Dit betreft taken op de volgende wetten: 

• Drank- en horecawet, de WABO en de in dit hoofdstuk genoemde verordeningen.

Toelichting

• De wettelijke taken zijn uitgevoerd.
• Regelmatig worden initiatieven breed besproken aan de Intaketafel, vanuit economie geven we advies vanuit het perspectief van de Economie van de toekomst.

Toelichting

In de stad

Er zijn 74 subsidies verstrekt voor het vergroenen van tuinen en daken, 2 subsidies voor het vergroenen van schoolpleinen.
Om het ecologisch maaibeheer en het ecologisch water- en oeverbeheer beter te borgen is beleid opgesteld dat nu in de afrondende fase zit.
Voor de omgang met invasieve exoten, die de inheemse soorten kunnen bedreigen, is beleid opgesteld. In 2024 volgt vaststelling.
Het Biodiversiteitsplan is nagenoeg afgerond, net als het Bomenbeleidsplan (stad en buitengebied).
De werkgroep Japanse Duizendknoop in Wageningen Hoog heeft afgelopen jaar succesvol de duizendknoop bestreden.
De nieuwbouw op de locatie van de oude Ireneschool is natuurinclusief uitgevoerd.

In het Buitengebied

Bij een tweetal initiatieven voor bebouwing in het buitengebied is landschappelijke inpassing geëist. Stichting Landschapsbeheer Gelderland en de Agrarische natuurvereniging hebben verschillende erfbeplantingsplannen en landschapsplannen opgesteld en uitgevoerd. Bij het Landschapsfonds is een tweetal aanvragen voor subsidiering van aanleg en beheer en onderhoud van landschapselementen binnengekomen. 
De toename van biodiversiteit als doelstelling is opgenomen in het concept uitvoeringsprogramma voor de Eng.
Het huidige percentage groenblauwe dooradering in verschillende deelgebieden in het buitengebied is globaal in beeld gebracht.
Er is een belangrijke stap gezet voor het Uitvoeringsprogramma voor de Eng, samen met de gebiedspartijen is het concept tot stand gekomen, de gebiedsregisseur is aan het werk gegaan en er is een regieteam voor de Eng gestart.

Omschrijving (toelichting)

Vergroten van de leefkwaliteit (kwantiteit en kwaliteit van het groen) waarmee gezondheid wordt bevorderd, geanticipeerd wordt op de klimaatverandering (klimaatadaptatie), meer CO2 wordt opgevangen en de ruimtelijke kwaliteit (waaronder cultuurhistorische betekenis) wordt vergroot. 

Toelichting

Het groen in de wijk de Roghorst is omgevormd, de uitvoering van het groenplan heeft plaatsgevonden, biodiversiteit, bestrijding hittestress waren uitgangspunten.
Tijdens de plantvierdaagse zijn 15 bomen geplant op het Margrietplantsoen door leerlingen van basisschool De Dijk. En en tijdens de Nationale Boomfeestdag plantten leerlingen van de Johan Frisoschool 15 bomen rond de Asterstraat.
Er zijn 162 bomen gekapt (naar aanleiding van veiligheidsinspectie) en 163 bomen aangeplant in plantseizoen 2023-2024 (los van de vergroeningslocaties).
In het kader van NK Tegelwippen zijn meer dan 25.000 tegels gewipt en omgevormd naar groen en bomen.
Wageningen is genomineerd voor de bokaal ecologisch bermbeheer.
Bij planontwikkelingen rondom de ecologische groenstructuur zijn onderzoeken gedaan en ingezet om deze zo goed mogelijk te behouden. 
Van maart tot en met oktober stond de Klimaatkeet op de woensdagen op de markt om inwoners advies te geven over het afkoppelen van regenwater en het klimaatbestendig inrichten van tuinen. In maart werd een afkoppelworkshop georganiseerd.
Op initiatief van inwoners is het Hooilandplein vergroend, en in samenwerking met andere partijen zijn er plannen gemaakt voor het vergroenen van de binnenstad (Grote Kerk en gevel van het stadhuis, vanuit het programma “aan de slag met de Binnenstad), die in 2024 zullen worden gerealiseerd.
Ook bij de Riemsdijkstraat in de binnenstad is een bewonersinitiatief tot vergroening. Het ontwerp hiervoor is gereed en gaat in het eerste kwartaal van 2024 uitgevoerd worden.
Voor het gebied rondom Junushoff zijn ontwerpen gereed voor vergroening. De uitvoering is in het eerste kwartaal van 2024.
Voor een 4 á 5 tal tegelwip locaties zijn ontwerpen gereed. Uitvoering is in Q1 2024.
Er is een groenplan voor de snelfietsroute Churchillweg opgesteld, dat meer en biodiverser groen omvat dan in de huidige situatie.
Er zijn groen-plannen opgesteld voor de hofjes/pleintjes bij de flats aan de Rooseveltweg voor de verbetering van het woon- en leefklimaat. In 2024 worden deze uitgevoerd. 

Toelichting

Uit een onafhankelijke externe schouw van de openbare ruimte, komt naar voren dat de buitenruimte in 2023 schoon, heel en veilig was conform door de raad vastgestelde beeldniveau's (sober en basis). 

Omschrijving (toelichting)

Naast bovenstaande doelen hebben wij wettelijke taken uit te voeren. Dit betreft taken op de volgende wetten: 

• Vanwege wettelijke aansprakelijkheid zorgen we voor de veiligheid van onder andere wegen, speeltoestellen (attractiebesluit) en bomen (ook opgenomen onder doel 2.3.3);
• Begraven.

Toelichting

Het beheer en onderhoud rondom bomen, spelen en begraven is op orde. Hiermee wordt aan de wetgeving voldaan zoals het Warenwetbesluit attractie en speeltoestellen, Wet op de lijkbezorging en de Zorgplicht bomen. 

Toelichting

In 2023 hebben we de voorbereiding op de lokale implementatie van de Omgevingswet voortgezet. De koppeling tussen het nieuwe Zaaksysteem van de gemeente en het Digitaal Stelsel Omgevingswet is succesvol afgerond. De organisatie is voorbereid op het werken volgens de bedoeling van de Omgevingswet. Een eerste versie van het Participatiebeleid voor de fysieke leefomgeving is vastgesteld en er is een interne participatieadviseur aangesteld. De legesverordening is aangepast aan de Omgevingswet. De dienstverlening van zowel de gemeente als Omgevingsdienst de Vallei is ingericht op de Omgevingswet. Dit alles heeft geleid tot een probleemloze start van de uitvoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024.

Op grond van het stappenplan voor ontwikkeling van het gemeentebrede omgevingsplan is 2023 een pilot woongebieden uitgevoerd. Deze pilot leidt tot de eerste (echte) wijziging van het tijdelijke omgevingsplan van de gemeente Wageningen in 2024.

Er is verder gewerkt aan de ontwikkeling van het tweede en laatste deel van de gemeentebrede omgevingsvisie: de visie op de bebouwde kom. Op 3 april 2023 is het koersdocument voor de Visie Bebouwde Kom - het 'Wagenings Kompas' - vastgesteld. Met het Wagenings Kompas in de hand is een integrale conceptvisie geschreven. Daarin staat onze visie op Wageningen in 2045 en wat ervoor nodig is om dat te bereiken. De conceptvisie wordt ter consultatie voorgelegd aan de inwoners, organisaties en ondernemers in Wageningen. De planning voor de totstandkoming van de Visie Bebouwde Kom is bijgesteld en is nu gericht op het voorleggen van een raadsvoorstel in het derde kwartaal van 2024.

Toelichting

In 2023 hebben we verder gewerkt aan de Visie Bebouwde Kom. Er is een koersdocument vastgesteld, het 'Wagenings Kompas'. Met het kompas in de hand is een conceptvisie geschreven, die ter consultatie wordt voorgelegd aan de inwoners, organisaties en ondernemers in Wageningen. Naar verwachting kan het voorstel tot vaststelling van de visie in het derde kwartaal van 2024 aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Daarna kan een uitvoeringsprogramma opgesteld worden.

Toelichting

In het jaar 2023 zijn de kaders voor het bestemmingsplan Geluidruimteverdeling vastgesteld en dus geactualiseerd. Daarnaast zijn verschillende bestemmingsplannen in ontwerp in procedure gebracht, waaronder het bestemmingsplan voor Business en Science Park Wageningen en Recreatiepark de Wielerbaan. 
Tot slot zijn de bestemmingsplannen voldoende actueel om opgenomen te worden in het tijdelijk omgevingsplan dat per 1 januari 2024 is ontstaan. 

Toelichting

Bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen maken kleinere initiatieven mogelijk van derden 

In 2023 zijn verschillende bestemmingsplannen in procedure gebracht en/of vastgesteld of omgevingsvergunningen afgegeven die initiatieven van derden mogelijk maken. Zo zijn onder andere het 'Veegplan Buitengebied' en het 'bestemmingsplan Churchillweg-Spelstraat' door de raad vastgesteld. En zijn onder andere voor de locaties Haverlanden 197-119 en Oude Diedenweg 24 ontwerpbestemmingsplannen in procedure gebracht.

Grote ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving passen in onze ambitie en worden projectmatig uitgevoerd.

Voor het projectmatig aanpakken van grotere projecten zijn in 2023 de werkafspraken aangescherpt. Projecten als Kolkakkerweg, Costerweg en Dreijen fase 2 wordt al volgens deze werkwijze aangepakt.

Het project Grebbedijk is in uitvoering

Dit doel is nog niet bereikt. Het project Grebbedijk is nog niet in uitvoering.

Het project Grebbedijk is voorbereid

Dit doel is nog niet afgerond. Het project Grebbedijk heeft enkele maanden stilgelegen bij het Waterschap Vallei en Veluwe. Als gevolg hiervan bevindt het project zich nog in de planuitwerkingsfase. Deze fase loopt door tot de tweede helft van 2025, tenzij er beroep wordt ingesteld tegen het projectbesluit.

Met eigenaren/initiatiefnemers zijn de mogelijkheden verkend voor het versnellen van de 3 binnenstedelijke locaties De Dreijen Fase 2, Duivendaal en Costerweg 5.

Zowel met de eigenaren van de locaties als ook met het 'versnellingsteam woningbouw' van de provincie wordt op regelmatige basis geschakeld over de mogelijkheden voor versnellen. Voor Duivendaal heeft dit geleid tot inhuur van extra ambtelijke capaciteit.

Toelichting

Cultuurhistorie en de viering hiervan zijn zichtbaar in bijvoorbeeld Open Monumentendag en de bijeenkomst over verduurzamen Monumenten die samen met het Netwerk Erfgoed Wageningen is georganiseerd.
Monumenten en Cultuurhistorie krijgen een plek in de omgevingsvisie en het plan. In 2023 is een compact plan van aanpak opgesteld voor het op te stellen programma Erfgoed. Dit zal in 2024 een vervolg krijgen. 

Door de toename van WABO aanvragen en ruimtelijke plannen, alsook de vraag naar verduurzamingsmaatregelen voor monumenten, richtte de taakbelasting zich in 2023 hoofdzakelijk op adviestaken.

Toelichting

De wettelijke taken zijn uitgevoerd

De buitenruimte is schoon, heel en veilig. Waarbij in het bijzonder voor bomen en speeltoestellen voldaan is aan de wettelijke zorgplicht. 

Bij ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving is doorlopend aandacht voor de kwaliteit van de buitenruimte. Daarbij is het zoeken naar mogelijkheden voor het zoveel mogelijk behouden en herstellen van bomen en groen één van de prioriteiten. Wettelijke voorschriften zijn daarbij geborgd.

Toelichting

Gemeentelijk vastgoed

• In combinatie met het reguliere onderhoud zijn ook dit jaar energiebesparende maatregelen doorgevoerd. Via het project EnergieWEB werken we aan het verduurzamen van de energievraag van onze gemeentelijke gebouwen. 

Aanpak VvE's

• De Toekomstbestendig Wonen Lening voor VvE’s is beschikbaar gekomen om verduurzaming mee te financieren. Daarnaast heeft de gemeente verschillende VvE’s procesmatig en financieel ondersteund om hun complex verder te verduurzamen. Hoofdkenmerken van deze ondersteuning wordt omgevormd tot structureel VvE beleid. 

Handhavingsprogramma energiebesparing bedrijven en instellingen

• Er zijn 36 EML-controles uitgevoerd bij bedrijven door de omgevingsdienst, waarmee getoetst wordt of aan de energiebesparingsplicht is voldaan.
• Alle 50 panden met (enkel) kantoorfunctie zijn aangeschreven in het kader van de energielabel C verplichting. Er zijn nog 3 kantoren in onderzoek die geen energielabel hebben. Alle andere kantoren voldoen en hebben minimaal label C of beter (36), of bij nadere controle bleek dat zij geen verplichting hebben (11).

Regionaal energiedienstenbedrijf

• Er is onderzoek gedaan naar het ontwikkelen van een regionaal energiedienstenbedrijf. Waarbij de voorlopig conclusie is om dat niet op te zetten. Wel worden opgedane ervaringen toegepast bij de ontwikkeling van isolatie subsidie regelingen.

Stimuleren energiemaatregelen bedrijven en instellingen

• In 2023 zijn 39 bedrijven en instellingen bezocht voor een verkennend energieadviesgesprek met uitgebreid energieadvies en korte ondersteuningstrajecten. Dit heeft geresulteerd in 8 energiescans.
• Er zijn 10 leningen verstrekt uit het energiefonds voor bedrijven en instellingen, voor onder meer isolatie maatregelen, zonnepanelen en warmtepompen. Het energiefonds is aangevuld met € 1 miljoen. 
• Vanuit het Gelders Winterfonds hebben 28 bedrijven, MKB en maatschappelijke instellingen financiële ondersteuning gehad om de extreem hoge energieprijzen in de winter van 2022/2023 beter te kunnen dragen. Aansluitend daarop is een actie 'tochtbusters voor MKB' gestart voor de winter van 2023/2024 waarbij direct energiebesparing wordt gerealiseerd door het aanbrengen van eenvoudige energiebesparende maatregelen. 

Stimuleren energiemaatregelen inwoners

• In 2023 was er een actief Energieloket dat woningeigenaren, huurders en VvEs zowel op verzoek als proactief informeert, faciliteert en stimuleert tot het nemen van energiebesparende maatregelen, en daarbij verschillende hulpmiddelen inzet (waaronder isolatiecoach gesprekken, uitleen warmtecamera’s, speeddates met energieadviseurs).
• Er zijn 40 aanvragen ontvangen voor de Toekomstbestendig Wonen Leningen voor woningeigenaren.

Toelichting

Warmte
In 2023 zijn volgende stappen gezet naar een duurzaam verwarmd Wageningen in 2040:

• Er is een warmtebedrijf Oost Wageningen b.v. opgericht waarin de gemeente Wageningen samen met coöperatie Warmtenet Oost-Wageningen in een Joint venture samen met Kelvin b.v. eigenaar van zijn.
• Afspraken over deelname van de ongeveer 160 huurwoningen in de Benedenbuurt van de Woningstichting zijn definitief gemaakt.
• Er is een aanvraag voor een omgevingsvergunning ingediend voor de opwekinstallatie aan de Doldersstraat 88.
• Er zijn afspraken gemaakt over het aangekochte terrein aan de Doldersstraat 88.
• Er is een bewonersinitiatief in Wageningen Noordwest opgestart en ondersteund. De verduurzaming van de huidige gasgestookte WKK maakt hier onderdeel van uit. 
• Potentiële warmtebronnen voor de verwarming van bestaande bouw (rioolthermie, WKO) zijn verder inzichtelijk gemaakt. 
• Ondanks het feit dat er nog veel onbekend is wat de consequenties zijn van netcongestie op de warmtetransitie, is samen met de netbeheerder gezocht naar warmteoplossingen die zo veel mogelijk handelingsperspectief voor bewoners bieden.

Duurzame elektriciteitsopwekking

• In het kader van de Collectieve inkoopactie ‘Zonnepanelen Zonder Zorgen' zijn er 70 inschrijvingen ontvangen voor een offerte voor zonnepanelen.

Windmolens 

Gemeente Wageningen en Rhenen startten in 2023 een eerste, globale verkenning over de (on)mogelijkheden voor wind in beide gemeenten. Of er in 2024 daadwerkelijk een proces gestart wordt om dit nader te onderzoeken, hangt onder andere af van de uitkomsten van het planMER wind van de provincie Utrecht en het planMER Wespendief van de provincie Gelderland.

Zonneparken

Het zonnepark dat reeds vergund was (bij Nude II) wordt nader uitgewerkt door de initiatiefnemers. Bij de overige, bij ons bekende, initiatieven, zien we momenteel geen voortgang. In de kamerbrief Voorkeursvolgorde Zon (oktober 2023) geeft het Rijk aan in haar zonneveldbeleid te gaan van een ‘ja, mits’ naar ‘nee, tenzij’-beleid. De mogelijkheden voor het realiseren van zonnevelden wordt hiermee ingeperkt. Tegelijkertijd blijven de doelstellingen uit de RES overeind. Bij de herijking RES 2.0 zal inzichtelijk worden gemaakt wat de gevolgen hiervan zijn voor de bestaande RES-doelen. 

EnergieWEB

In 2023 trad gemeente Scherpenzeel toe tot het EnergieWEB. De deelnemende gemeenten (Barneveld, Ede, Wageningen en Scherpenzeel) bereidden de overstap naar een nieuwe manier van energie leveren voor. De gemeenten hebben per 1 januari een nieuw energiecontract volgens het idee van het zelfleveringsmodel. Dit betekent dat we zoveel mogelijk overeenkomsten met lokale opwek-initiatieven willen aangaan (in 2024) voor de eigen energievoorziening. Dat betekent ook dat we ons energiegebruik als organisatie zoveel mogelijk moet laten aansluiten bij wanneer de lokale energie wordt opgewekt. Dit vergt de komende jaren aanpassingen in onze bedrijfsvoering.

Toelichting

In 2023 is het voedselaanbod verduurzaamd op een aantal plekken waar kinderen en jongeren komen, zoals op scholen en in het jongerencentrum. Het aantal agroecologische producenten dat lid is van Vereniging StreekWaar is toegenomen en de omzet van de zaterdagse streekmarkt is verhoogd ten opzichte van vorig jaar. Verschillende restaurants experimenteren met meer plantaardige opties op de menukaart. Op het stadhuis is Meatless Monday ingevoerd, is er sojamelk in de koffie-automaten beschikbaar en is het kantoorfruit grotendeels lokaal en biologisch.

Toelichting

• Een communicatiecampagne is uitgevoerd (Bespaar energie, bespaar geld), gericht op inwoners die kwetsbaar zijn voor energiearmoede en op de sociale partners in de omgeving van deze inwoners. 
• Er zijn 241 huisbezoeken afgelegd door het energie-fix team (de Tochtbuster) om energiebesparende maatregelen uit te voeren. Veel zijn deelnemers geworven door inschrijfrondes in de Bloemenbuurt, Van Uvenweg en Margrietplantsoen. Er zijn 39 kortingsbonnen voor energiezuinig witgoed uitgegeven. Een team van vrijwillige energiecoaches is opgericht, die ongeveer 30 inwoners hebben geholpen met hun energievragen of -zorgen. Er zijn 20 energiedisplays uitgeleend of uitgegeven. In samenwerking met studentenvereniging W.S.V. Ceres hebben 50 studentenwoningen energiebesparende materialen ontvangen. 
• De samenwerking met ketenpartners is verstrekt en er zijn diverse gezamenlijke energie bespaaracties uitgevoerd. Samen met de Woningstichting is de pilot klushulp uitgevoerd, waarbij bij enkele specifiek geselecteerde woningen met maatwerk de daken zijn geïsoleerd. In samenwerking met Idealis zijn bij 100 studentenwoningen energiedisplays geplaatst en is energie bespaaradvies gegeven. 

Toelichting

• Er wordt gewerkt aan een ‘Uitvoeringsagenda Circulair gemeente Wageningen’ waarbij Duurzaamheid en Economie nauw samenwerken om allerlei acties op het thema circulaire economie te identificeren en deze de komende jaren uit te voeren.
• Er zijn stappen gezet in het opzetten van een ‘Circulair Ambachtscentrum’ in Wageningen. Er is een netwerk met geïnteresseerde Wageningse organisaties opgezet.

Omschrijving (toelichting)

Naast bovenstaande doelen hebben wij wettelijke taken uit te voeren. Dit betreft taken op de volgende wetten: 

• Transitievisie warmte.
• Regionale Energiestrategie.
• De gemeentelijk gebouwen moeten volgens het Klimaatakkoord energieneutraal zijn in 2050.

Toelichting

De gemeente heeft in 2023 actief gewerkt aan de realisatie van de transitievisie warmte, aan het realiseren en herijken van de RES RFV. Daarnaast zijn er stappen gezet in het verder verduurzamen van de gemeentelijke gebouwen.

Toelichting

We hebben een regionale bodembeheernota vastgesteld waardoor het mogelijk is om grond binnen de regio de Vallei te kunnen hergebruiken.

Omschrijving (toelichting)

Naast bovenstaande doelen hebben wij wettelijke taken uit te voeren. Dit betreft taken op de volgende wetten: 

• Geluid, bodemkwaliteit, luchtkwaliteit en externe veiligheid;
• Plaagdierbestrijding;
• Dierenasiel, dierenambulance en nestbeheer ganzenbeheer;
• Riolering;
• Afvalverwijdering en- verwerking;
• Zorgplicht oppervlaktewater.

Toelichting

Conform het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (V-GRP) voeren we alle wettelijke taken met betrekking tot riolering uit.

In samenwerking met het waterschap Vallei en Veluwe voeren we alle taken met betrekking tot de zorgplicht oppervlaktewater uit.

Toelichting

• Er zijn in de periode 2021 tot en met 2023 circa 520 woningen opgeleverd. Dit is exclusief de toegevoegde studentenhuisvesting. Voor 2024 staat de oplevering van de laatste woningen in Kortenoord op de planning. We gaan de beoogde (en het opgehoogde aantal van) 700 woningen tussen 2021 en 2024 naar verwachting niet halen. Dit komt voornamelijk door langere beroepsprocedures bij bijvoorbeeld de Dreijen fase 1. 
• De zoekgebieden uit het locatie-onderzoek zijn opgenomen in de concept Visie Bebouwde Kom, waarmee ze integraal zijn afgewogen en een plek hebben gekregen in de ruimtelijke ontwikkeling van Wageningen. Voor een aantal locaties is de verdere verkenning gestart (Menzis) en de verkenning van de overige zoekgebieden (Oksel en Entree) zal in 2024 volgen. 
• In 2023 zijn voor ruim 650 woningen in de zachte plancapaciteit planologische stappen gezet, namelijk vaststelling van het stedenbouwkundig plan voor Duivendaal en de Nota van Uitgangspunten voor Costerweg 5-7. Daarnaast zijn de juridisch-planologische procedures doorlopen bij De Dreijen fase 1 en Churchillweg/Spelstraat. 
• In 2023 is de woningmarktstrategie op de diverse onderdelen (betaalbaarheid, snelheid, integraliteit) geëvalueerd en zijn de voorbereidingen getroffen voor het opstellen van een nieuw afwegingskader voor nieuwbouwprojecten. 
• Er is een uitvoeringsstrategie woningbouw opgesteld. In dit traject zijn de lopende projecten verkend op knelpunten en kansen om versnelling in gang te zetten. In relatie tot de Visie Bebouwde Kom is ook in beeld gebracht op welke locaties woningen gebouwd kunnen worden om tot de benodigde plancapaciteit (3500 woningen in 2040) te komen. Tenslotte zijn de interne processen, ondersteunings- en subsidiemogelijkheden in relatie tot versnellingskansen van de woningbouw verkend.
• Begin 2023 is de regionale woondeal ondertekend door de regiogemeenten, de provincies Gelderland en Utrecht en het Rijk. In de woondeal zijn afspraken gemaakt over het te realiseren aantal (regionaal en per gemeente) woningen in relatie tot de landelijke woningbouwopgave, de betaalbaarheidsopgave hierin en de randvoorwaarden die nodig zijn om deze opgaven daadwerkelijk te kunnen realiseren.
• In 2023 is het grondbeleid geactualiseerd (besluitvorming 2024). Het nieuwe grondbeleid biedt een actueel instrumentarium om onze ruimtelijke ambities te realiseren. Het beleid omschrijft transparant welk instrument per situatie wordt toegepast. In het beleid wordt aangesloten bij onze actuele ruimtelijke ambities en maatschappelijke opgaven. Als een project daarbinnen past wordt gestuurd op maximale regie en daarmee een (pro)actief grondbeleid. Dit beleid is direct toegepast bij het woningbouwproject van Menzis. 
• De startnotitie voor het faciliteren van de mogelijkheden voor het splitsen en woningen en kavels middels beleidsregels is vastgesteld. 
• Om initiatieven voor flexwonen goed te kunnen afwegen is aan een adviesbureau opdracht gegeven voor het opstellen van een handelingsperspectief en afwegingskader. 

Toelichting

• In 2023 zijn door Idealis 264 studentenkamers in het complex Costerweg 65 opgeleverd. 
• In 2023 zijn door de Woningstichting 36 sociale huurwoningen bij het project Rooseveltweg opgeleverd.
• Ten behoeve van betaalbaarheid van woningen wordt opkoopbescherming en zelfbewoningsplicht ingezet. 
• Vanaf 2019 wordt bij woningbouwplannen de woningmarktstrategie toegepast. Doelstelling daarbij is met name gericht op meer betaalbare woningbouw en woningen voor senioren. De opleveringen van deze projecten worden over enkele jaren verwacht. 
• Door middel van het kwalitatieve woonstarters onderzoek zijn woonwensen van woonstarters (18 tot 35 jaar) inzichtelijk gemaakt. Deze worden aangevuld met de kwantitatieve mogelijkheden in de woningvoorraad. 
• Middels de prestatieafspraken met de Woningstichting zijn diverse afspraken gemaakt om de betaalbaarheid en beschikbaarheid te bevorderen en beter te laten aansluiten bij de verschillende doelgroepen (woonlasten en doorstroming). 
• De begin 2023 ondertekende woondeal richt zich op afspraken over het toevoegen van, met name betaalbare, woningen. De Woningstichting heeft het bod gedaan om 800 sociale huurwoningen te realiseren tot 2030. 
• Bij de Woondeal 2.0 is ingezet op thematische afspraken over onder andere flexwonen, ouderenhuisvesting en toekomstbestendig bouwen. Dit traject loopt nog door in 2024. 
• Het onderzoek naar de omvang van de kernvoorraad in relatie tot de doelgroep heeft niet plaatsgevonden in 2023, maar zal in 2024 plaatsvinden. 
• In 2023 is verder gewerkt aan het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad. Via voorlichting en diverse beleidsinstrumenten gericht op huurders, woningeigenaren en VvE’s, met speciale aandacht voor de lagere inkomens. Vanuit de aanpak energiearmoede zijn verschillende laagdrempelige, energiebesparende acties georganiseerd. 
• Middels het platform Hospi Housing zijn vraag naar en aanbod van hospitakamers beter met elkaar gematcht. 

Toelichting

• Bij elk nieuw woningbouwplan wordt getoetst op 10% groen per locatie en op het Groenbeleidsplan. Het resultaat hiervan op korte termijn is nog niet meetbaar, aangezien woningbouwontwikkeling langer duurt dan 1 jaar. 
• De samenwerking tussen professionals van politie, gemeente, de Woningstichting en andere hulpverleningsinstanties is, op het gebied van 'aandacht voor de buurt bij woonoverlast',  versterkt en verder geprofessionaliseerd. 
• In 2023 zijn de beleidsregels voor kamergewijze verhuur geëvalueerd. Er is hierbij een steekproef gehouden over de brandveiligheid van kamerverhuurpanden boven winkels en horeca. 
• In het kader van de Wet Goed Verhuurderschap is in 2023 een gemeentelijk meldpunt ingericht.

Toelichting

• In 2023 is samen met de woonzorgpartners een gezamenlijke woonzorgvisie opgesteld (besluitvorming in 2024). 
• In 2023 zijn 74 woningaanpassingen exclusief onderhoud gerealiseerd voor 64 unieke cliënten. Dat is een stijging van 34% ten opzichte van 2022. 
• In 2023 zijn 88 verpleeghuisplekken bij Oranja Nassau Oord gerealiseerd. 
• In 2023 zijn er geen nieuwe woonzorginitiatieven gerealiseerd.
• In 2023 zijn er 168 tijdelijke huisvestingsplekken voor vluchtelingen uit Oekraïne gerealiseerd.

Toelichting

• Wageningen faciliteert en stimuleert CPO's en collectief wonen via het nieuwe beleidskader collectieve woonvormen.
• Via de prestatieafspraken met De Woningstichting zijn er afspraken over dat mensen zo lang mogelijk veilig en zelfstandig thuis kunnen wonen in een passende woning.
• Via de prestatieafspraken met de Woningstichting zetten we samen in op voldoende passend woningaanbod voor bijzondere doelgroepen, verspreid over de gemeente.
• De woningmarktstrategie passen we toe bij nieuwbouw zodat er diversiteit is in type woningen/huishoudens bij nieuwbouw.

Omschrijving (toelichting)

Naast bovenstaande doelen hebben wij wettelijke taken uit te voeren. Dit betreft taken op de volgende wetten: 

•  We voldoen aan de taakstelling van de huisvesting van statushouders in Wageningen.

Toelichting

• In het kader van de Wet Goed Verhuurderschap is in 2023 een gemeentelijk meldpunt ingericht.

Toelichting

Het afwegingskader welke maatschappelijke- en culturele instellingen in gemeentelijke gebouwen worden gehuisvest is vertraagd vanwege andere prioriteiten. De strategische vastgoednota wordt na de zomer 2024 ter besluitvorming aangeboden. 

Toelichting

De verkoop van panden is voorlopig opgeschort in afwachting van de nieuwe strategische vastgoednota. Er zijn om die reden dit jaar geen gemeentelijke gebouwen verkocht.

Toelichting

De benodigde middelen voor het vernieuwen en verduurzamen van zwembad de Bongerd en de bestaande voorraad onderwijsgebouwen zijn opgenomen in het Meerjaren Investering Programma (MIP) dat door de raad is vastgesteld. 

In combinatie met het reguliere onderhoud zijn dit jaar in beperkte mate energiebesparende maatregelen doorgevoerd ('t Palet), als gevolg van krapte op de arbeidsmarkt bij met name bij de installateurs, de bouwkostenstijging en de schaarste aan materialen.