Overzicht van baten en lasten

Het begrote saldo van baten en lasten vóór reservemutaties bedraagt - € 5,0 miljoen (begrotingstekort). De reservemutaties zijn begroot op € 6,9 miljoen (per saldo onttrekking), waardoor het begrote resultaat ná reservemutaties uitkomt op een overschot van € 1,9 miljoen. Het negatieve saldo van baten en lasten vóór reservemutaties in de begroting 2023 wordt veroorzaakt door de budgetoverhevelingen van 2022 naar 2023. De raad heeft bij de resultaatbestemming van de jaarrekening 2022 besloten (uitvoerings-)budgetten voor in totaal € 8,1 miljoen over te hevelen naar 2023. Via de bestuursrapportage Najaar 2023 is hiervan € 2,7 miljoen vrijgevallen (waarvan € 2,2 miljoen betrekking heeft op de overgehevelde budgetten voor energiecompensatie en warmtetoeslag).  Per saldo resteert in de begroting 2023 een saldo van (uitvoerings-)budgetten, die voortkomen uit de resultaatbestemming van de jaarrekening 2022, van € 5,4 miljoen. Dit betreft incidentele budgetophogingen, die gedekt zijn door inzet van de algemene bestemmingsreserve. Zonder de budgetoverhevelingen uit 2022 bedraagt het saldo van de begroting 2023 vóór reservemutaties € 0,4 miljoen (overschot). In de begroting 2023 is sprake van een reëel begrotingsevenwicht.  

Het jaarrekeningresultaat 2023 bedraagt  € 13,9 miljoen positief.  De afwijking van het gerealiseerde rekeningresultaat t.o.v. het begrote resultaat van € 1,9 miljoen uit de bestuursrapportage Najaar 2023 bedraagt € 12,0 miljoen (voordeel). 

Bij alle programma’s zijn voordelen gerealiseerd. De belangrijkste oorzaken van het voordelig resultaat in de jaarrekening zijn hierna samengevat:

• De algemene uitkering uit het Gemeentefonds is substantieel hoger dan geraamd, voornamelijk als gevolg van de gunstige uitkomsten van de septembercirculaire en de decembercirculaire (in totaal een voordeel van € 4,63 miljoen). Het gerealiseerde voordeel bestaat uit de uitkomst van de septembercirculaire (€ 0,78 miljoen), de uitkomst van de decembercirculaire (€ 3,56 miljoen) en een afwijkende grondslag-inschatting (€ 0,29 miljoen hogere uitkering). 
  Via raadsinformatiebrieven (RIB) is de raad op de hoogte gebracht van de uitkomsten van de septembercirculaire en de decembercirculaire. Alle extra gelden uit de circulaires hebben wij in het laatste kwartaal van 2023 van het Rijk ontvangen. 
• Lagere salariskosten en inhuurkosten, een (incidenteel) voordeel in 2023 van € 2,6 miljoen. 
  In de begroting 2023 zijn via de 1e begrotingswijziging aanzienlijke extra personeelsbudgetten toegevoegd in het kader van de uitvoering van het Coalitieakkoord en de implementatie van de Fitte Organisatie. Deze extra budgetten zijn voor 100% geraamd, terwijl de personele invulling gefaseerd plaatsvindt. De instroom van nieuwe medewerkers heeft in 2023 geleidelijk plaatsgevonden, waardoor niet het volledige budget in 2023 is benut. Bovendien zijn sommige vacatures om verschillende redenen nog niet opengesteld en vindt invulling daarvan plaats in 2024. Daarnaast konden een aantal vacatures pas later dan gepland worden ingevuld, als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt.
• Een nadeel van € 0,97 miljoen bij de in 2023 uitbetaalde energietoelagen aan huishoudens met een laag inkomen. Dit nadeel wordt volledig gefinancierd (en gedekt) door de via de decembercirculaire ontvangen decentralisatie-uitkering Energietoeslag van € 1,47 miljoen. Aangezien de aanvragen voor financiële ondersteuning voor huishoudens met een laag inkomen om de hoge(re) energiekosten te kunnen betalen (een bedrag van € 1.300 per huishouden) een doorloop hebben naar 2024, wordt bij de resultaatbestemming aan de raad voorgesteld een bedrag van € 0,5 miljoen beschikbaar te houden voor 2024 en over te hevelen door afstorting in de algemene bestemmingsreserve.
• Een voordeel van € 0,74 miljoen bij de opvang van vluchtelingen.
  Vanuit de Wet Inburgering 2021 heeft de gemeente meer middelen ontvangen in de specifieke uitkering voor de inburgeringstrajecten dan uitgegeven. Deze middelen blijven beschikbaar om de trajecten van inburgeraars te kunnen betalen. Ook in het uitvoeringsbudget voor inburgering zijn de uitgaven lager geweest dan de rijksbudgetten (een onderbesteding van €244K). Daarnaast hebben we een extra vergoeding van €22K ontvangen vanuit de bed-bad-brood middelen via de gemeente Ede. Bij de opvang van ontheemde Oekraïners hebben we een aanvullend voordeel van € 475K gerealiseerd, voornamelijk als gevolg van de in 2023 ontvangen nabetaling van de bekostigingsregeling opvang ontheemden Oekraïne over het jaar 2022 en de verwachte nabetaling over 2023.
• Overige afwijkingen, per saldo een voordeel van circa € 5,0 miljoen.
  Een groot deel van de voordelen heeft betrekking op geplande activiteiten, waarvan de uitvoering en besteding door verschillende omstandigheden pas ná 2023 gerealiseerd wordt. Om te voorkomen, dat in de begroting geen budget beschikbaar is voor de realisatie en uitvoering in 2024, wordt bij de resultaatbestemming aan de raad voorgesteld de in 2023 gerealiseerde budgetoverschotten voor een bedrag van in totaal € 4,4 miljoen over te hevelen naar 2024 door middel van storting in de algemene bestemmingsreserve. Genoemd bedrag van € 4,4 miljoen is inclusief  de budgetoverheveling van € 0,5 miljoen voor de Energietoeslag, die hiervoor al afzonderlijk is toegelicht.

Een gedetailleerde specificatie van de financiële voor- en nadelen kunt u in deze jaarrekening vinden bij de ná de balanstoelichting opgenomen financiële toelichtingen per programma.

De in het Overzicht van baten en lasten bij de baten van programma 2 verantwoorde dividendinkomsten van Afvalcombinatie De Vallei (ACV) zijn in onderstaande tabel bij de regel 'Dividend' opgenomen  en niet bij de opbrengsten van programma 2, omdat dividenden onderdeel uitmaken van de algemene dekkingsmiddelen.