Paragraaf 6 Lokale heffingen

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

Deze paragraaf geeft inzicht in de heffingen van de gemeente Wageningen. Hierbij gaat het zowel om de gebonden als de ongebonden heffingen. Van gebonden heffingen is het bestedingsdoel wettelijk bepaald, bijvoorbeeld van de afvalstoffenheffing. Van ongebonden heffingen is het bestedingsdoel niet wettelijk bepaald, bijvoorbeeld van de OZB, de onroerendezaakbelasting. De baten en lasten van de ongebonden heffingen maken ook deel uit van het programma Algemene dekking en onvoorzien. De baten en lasten van de gebonden heffingen zijn meegenomen in de desbetreffende programma’s.

De lokale heffingen vormen een belangrijke bron van inkomsten voor de gemeente Wageningen. Deels dienen ze als algemeen dekkingsmiddel voor de gemeentelijke uitgaven, deels ter verrekening van de kosten van de specifieke dienstverlening. Gemeente Wageningen kent de volgende lokale heffingen:

Ongebonden:

  • Onroerendezaakbelastingen (OZB)
  • Hondenbelasting
  • Parkeerbelastingen
  • Precariobelasting (bovengronds)
  • Precariobelasting (voor kabels en leidingen)
  • (Water)toeristenbelasting
  • Reclamebelasting

Gebonden:

  • Afvalstoffenheffing
  • Rioolheffing
  • Leges
  • Scheepvaartrechten
  • Veergelden
  • Begraafrechten
  • Marktgelden

Voor diverse heffingen voert de gemeente Wageningen een kwijtscheldingsbeleid voor de minima.

Belastinggrondslag

Terug naar navigatie - Belastinggrondslag

Jaarlijks stelt de gemeenteraad de tarieven voor de lokale heffingen vast in de belastingverordeningen. In de raadsvergadering van 13 november 2023 zijn de belastingverordeningen voor 2024 vastgesteld. De verordening voor de veergelden is in december 2023 vastgesteld. In 2024 wordt deze verordening opnieuw ter besluit voorgelegd betreffende een correctie.

Belastingopbrengsten

Terug naar navigatie - Belastingopbrengsten

De belastingopbrengsten per belasting zijn in onderstaande tabel weergegeven.

Prog. Opbrengt (x € 1.000) Rekening 2022 Begroting 2023 Rekening 2023 Verschil 2023
2 Veergelden (lexkes) 687 696 704 8
2 Parkeerbelasting 1.177 1.223 1.254 31
2 Marktgelden 75 94 77 -17
2 Scheepvaartrechten 452 456 347 -109
2 Begraafrechten 588 522 608 86
2 Afvalstoffenheffing 5.480 5.491 5.630 139
2 Rioolheffing 1.964 2.319 2.498 178
3 OZB 13.221 13.588 13.818 229
3 Hondenbelasting 153 198 155 -43
3 Toeristenbelastingen 237 245 361 116
3 Precariobelastingen 130 114 32 -82
3 Reclamebelasting -6 129 121 -8
1, 2 en 3 Leges 2.223 1.884 1.306 -578
Totaal 26.382 26.959 26.909 -50

De totale werkelijke opbrengst is € 50.000 lager dan begroot en dat is een minimale afwijking van 0,2%. Tussen de diverse belastingen zijn positieve en negatieve verschillen in de resultaten. De afwijkingen boven € 25.000 worden hieronder kort toegelicht.

Parkeerbelasting

De parkeeropbrengsten vallen € 31.000 hoger uit dan begroot. De voornaamste reden hiervoor is dat er meer gebruik is gemaakt van betaald parkeren. 

Scheepvaartrechten

De opbrengsten uit scheepvaartrechten vallen € 109.000 lager uit dan begroot. Het aantal aankomsten van schepen is met 36% gedaald. Voorts is er door een afname van 8% in de overslag minder kadegeld binnengekomen. Ten slotte is er per abuis een te laag tarief gehanteerd in de maanden september tot en met november 2023. Door het te laag gehanteerde tarief in deze periode is er minder kadegeld binnengekomen.

Begraafrechten

De opbrengsten uit begraafrechten zijn € 86.000 meer dan begroot. Er zijn meer grafrechten afgekocht en er hebben meer begrafenissen plaatsgevonden. 

Afvalstoffenheffing

De inkomsten uit de afvalstoffenheffing zijn € 139.000 hoger dan begroot door met name de toename van het aantal huishoudens.

Rioolheffing

De opbrengsten uit de rioolheffing zijn € 180.000 hoger dan begroot. Bij de raming voor 2023 hebben we rekening gehouden met een korting op de rioolheffing (ten koste van de voorziening riolering) van 11,5% en is de heffing volgens het voor de begroting 2023 vastgestelde indexpercentage aangepast. De hogere opbrengst is veroorzaakt door een toename van het aantal huishoudens en mogelijk een hoger drinkwaterverbruik (in relatie tot een droge en warme zomer).

OZB

Positief resultaat OZB € 229.000. De WOZ is dynamisch en de OZB is daarom lastig te voorspellen. In 2023 zijn de objecten uit de wijk Buitenoord volledig gerealiseerd (100% gereed). Het jaar daarvoor was er sprake van alleen een grondwaarde (bouwterrein). Ook gerealiseerd is nieuw object van de Wageningen University & Research.

WOZ en overige belastingen

WOZ en overige belastingen heben een nadelig resultaat van € 319.000.

De inhuurkosten van medewerkers voor de WOZ zijn bij product 920.00 ‘Lokale belastingen verantwoord bij ‘Uitvoering Wet WOZ’, terwijl het inhuurbudget is opgenomen bij het team Publieke Dienstverlening. Per saldo is geen sprake van een nadeel in de jaarrekening. Het voordeel bij Bedrijfsvoering (circa 0,3 miljoen) is gelijk aan het nadeel bij uitvoering WOZ.

Precariobelasting (kabels en leidingen)

De precariobelasting kabels en leidingen zijn afgeschaft vanaf 2022.

Precariobelasting (gebruik grond/water)

Precariobelasting (gebruik grond/water) heeft een nadelig resultaat van € 67.000.

De leges bouwvergunningen zijn lager uitgevallen dan begroot. Inherent hieraan levert dit minder op aan precariobelasting.

Hondenbelasting

Hondenbelasting heeft een nadelig resultaat van € 43.000. Het begrotingsbedrag is te hoog. Met enige regelmaat worden controles hondenbelasting uitgevoerd door een externe ingehuurde partij. Tot op heden komen de controles overeen met de aanwezige gegevens in de gemeentelijke administratie.

Toeristenbelasting

Toeristenbelasting heeft een voordelig resultaat van € 116.000. Dit wordt als volgt verklaard:
Meer toeristen en een betere omzet in de post corona periode.

Leges

Voor alle titels in de legesverordening  is de kostendekkendheid nagenoeg gelijk aan de begroting. De afwijking per titel is niet meer dan 3%. Bij titel 2 zijn er in 2023 echter minder opbrengsten op bouwleges gerealiseerd ten opzichte van begroot. Dat dit niet tot uiting komt in de cijfers bij titel 2 komt door een onttrekking uit de reserve egalisatiebouwvergunningen, waarmee het tekort wordt gedekt en de opbrengsten gelijk zijn aan de begroting 2023. 

Kwijtschelding

Terug naar navigatie - Kwijtschelding

Op basis van een inkomen van 100% van de bijstandsnorm verleent de gemeente kwijtschelding voor de afvalstoffenheffing (eerste set containers), de rioolheffing en de hondenbelasting (1e hond). Daarnaast kunnen inwoners in aanmerking komen voor een vergoeding voor de aanschaf van een nationaal paspoort, een zakenpaspoort, een reisdocument voor vluchtelingen, een reisdocument voor vreemdelingen of een Nederlandse identiteitskaart. De verleende kwijtscheldingen zagen er als volgt uit:

  Rekening 2022 Rekening 2023
Onderdeel Aantal huishoudens Bedrag x € 1.000 Aantal huishoudens Bedrag x € 1.000
Afvalstoffenheffing 703 197 718 225
Rioolheffing 705 63 718 90
Hondenbelasting 83 6 89 7
Paspoort / id-kaart etc. 15 1 14 1
Precariocompensatie 300 8 nvt nvt

Kostendekkendheid heffingen

Terug naar navigatie - Kostendekkendheid heffingen

Sinds de begroting 2017 moet een onderbouwing gegeven worden van de mate van kostendekkendheid van de gebonden heffingen en de daarbij gehanteerde uitgangspunten. Uitgangspunt bij de heffingen in Wageningen is al jaren dat iedere heffing 100% kostendekkend is. Bij de afvalstoffen- en rioolheffing is dat bovendien inclusief de kosten van de kwijtschelding. We geven hieronder de onderbouwing.

Voor de overhead geldt het volgende: de directe uren worden verhoogd met een opslagpercentage. Het opslag-percentage wordt bepaald door de verhouding indirecte/directe kosten van de totale apparaatskosten. Dit percentage is 80% voor 2023.

Opbrengst (x € 1.000) Afvalstoffen heffing Rioolheffing Veergelden Begraaf rechten Marktgelden Scheepvaart rechten
Kosten taakveld(en) incl. (omslag) rente 5.240 2.257 382 330 59 287
Inkomsten taakveld(en) excl. Heffingen 748 422 98 43 - 44
Netto kosten taakveld 4.492 1.835 283 287 59 243
Overhead incl. (omslag) rente 404 476 969 328 46 105
BTW 735 186 - - - -
Totaal toe te rekenen kosten 5.631 2.497 1.253 615 106 348
Opbrengst heffingen 5.630 2.498 679 608 77 347
Dekking 100% 100% 54% 99% 73% 100%

Voor de leges geldt wettelijk dat het totaal van de gehele verordening ten hoogste kostendekkend mag zijn. Hieronder geven we de kostendekkendheid per titel aan.

Volledige omschrijving per titel:

  • Titel 1: Algemene dienstverlening
  • Titel 2: Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving/ omgevingsvergunning
  • Titel 3: Dienstverlening vallend onder Europese dienstenrichtlijn

Opbrengst (x € 1.000) Titel 1 Titel 2 Titel 3
Kosten taakveld(en) incl. (omslag) rente 1.069.528 1.659.654 400.087
Inkomsten taakveld(en) excl. Heffingen 130.716 223.233 -
Netto kosten taakveld 938.812 1.436.421 400.087
Overhead incl. (omslag) rente 554.478 105.955 286.550
BTW - - -
Totaal toe te rekenen kosten 554.478 105.955 286.550
Totaal Kosten 1.493.290 1.542.376 686.637
Opbrengst heffingen 492.788 1.348.976 26.925
Dekking 33% 87% 4%

Belastingdruk

Terug naar navigatie - Belastingdruk

Er zijn verschillende organisaties die met regelmaat de ontwikkeling van de lokale lasten volgen. Een van de meest neutrale en consistente onderzoeken is het jaarlijkse onderzoek van het COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden).

Voor een meerpersoonshuishouden waarvan de bewoners tevens eigenaar van de woning zijn, komt Wageningen in de Atlas van de lokale lasten 2023 van het COELO binnen de provincie Gelderland op de 45e plaats van de 51 gemeenten. Voor Gelderland ziet de tabel er als volgt uit:

Rangnummer Gelderland Gemeente € per huishouden Rangnummer landelijk
1 Aalten € 652 1
2 Nijkerk € 698 3
3 Putten € 746 10
4 Overbetuwe € 756 13
5 Ede € 790 25
6 Nunspeet € 794 29
7 Harderwijk € 796 30
8 Oost Gelre € 797 31
9 Doetinchem € 829 51
10 Apeldoorn € 853 68
11 Wijchen € 863 73
12 Elburg € 864 74
13 Druten € 866 77
14 Duiven € 867 78
15 Oldebroek € 878 91
16 Winterswijk € 878 92
17 Zutphen € 885 99
18 Scherpenzeel € 887 104
19 Beuningen € 893 115
20 Rheden € 893 116
21 Epe € 896 120
22 Zevenaar € 913 134
23 Oude IJsselstreek € 913 136
24 Barneveld € 915 140
25 Berg en Dal € 922 147
26 Lochem € 939 160
27 Voorst € 944 167
28 Heumen € 957 181
29 Montferland € 962 185
30 Berkelland € 967 196
31 Culemborg € 971 201
32 Arnhem € 976 209
33 Westervoort € 977 210
34 West Maas en Waal € 980 213
35 Tiel € 981 215
36 Bronckhorst € 988 222
37 Heerde € 991 225
38 Maasdriel € 1.001 238
39 Lingewaard € 1.026 258
40 Doesburg € 1.027 260
41 Zaltbommel € 1.041 270
42 Nijmegen € 1.058 278
43 Hattem € 1.070 290
44 Neder-Betuwe € 1.080 293
45 Wageningen € 1.105 304
46 Ermelo € 1.143 314
47 Brummen € 1.149 316
48 Buren € 1.160 317
49 Rozendaal € 1.177 319
50 Renkum € 1.211 324
51 West Betuwe € 1.231 331

In onderstaande grafiek is de positie van Wageningen weergegeven op de landelijke ranglijst ten opzichte van het aantal gemeente. Hoe hoger de rang hoe hoger de woonlasten ten opzichte van andere gemeenten. Wageningen neemt voor 2023 positie 304 in van de 342 gemeenten in Nederland. Na een relatief stabiele periode is de positie in de laatste twee jaar hoger geworden.