Programma 1 ‘Wageningen sociaal’ gaat over alles wat we doen op het gebied van sociaal beleid. Het gaat om taken die we volgens de wet moeten doen, maar ook om onderwerpen waar we zelf keuzes in kunnen maken.
In dit programma staat de opgave ‘Toekomstgericht Samenleven’ centraal. Met deze opgave willen we zorgen dat alle inwoners bestaanszekerheid hebben. We kijken hierbij naar:
• Inkomenszekerheid.
• De zekerheid van een (t)huis.
• De zekerheid van toegang tot zorg.
Veel van de plannen die hieronder staan horen bij deze opdracht. Soms helpt een plan direct om mensen bestaanszekerheid te geven. Soms is bestaanszekerheid juist nodig om andere plannen te laten slagen. Denk bijvoorbeeld aan gezondheid en welzijn. Daar werkt onze aanpak beter als mensen een stabiele basis hebben.
Hieronder vertellen we welke plannen direct helpen bij bestaanszekerheid en welke plannen daarop voortbouwen. Natuurlijk is dit in de praktijk niet altijd zo duidelijk te scheiden. Veel van onze activiteiten zijn op meerdere manieren verbonden met bestaanszekerheid.
De herziening van het beleidskader Samen Wageningen was belangrijk in 2025. De uitdagingen en ontwikkelingen in het sociaal domein hebben elkaar de afgelopen jaren in rap tempo opgevolgd. Voorbeelden hiervan zijn bestaansonzekerheid, vergrijzende samenleving, de coronacrisis, het Integraal Zorg Akkoord, Participatiewet in balans en de Hervormingsagenda jeugd. Vanaf 2026 gebruiken we dit nieuwe plan als uitgangspunt voor hoe we samenleven en samenwerken in Wageningen vormgeven. De opgave Toekomstgericht Samenleven komt hierin duidelijk terug.
Plannen die direct bijdragen aan bestaanszekerheid
- In 2026 zijn we een jaar bezig met het uitvoeren van het beleidskader Inkomenszekerheid. Hiermee zorgen we dat inwoners mee kunnen doen aan de samenleving en voldoende geld hebben voor hun basisbehoeften. Nu de basis er is gaan we de regeling verder ontwikkelen. Ook willen we samen met organisaties zoals het Sociaal Cultureel Planbureau en Wageningen University & Research onderzoeken wat het effect is van dit beleid. Daarnaast blijven we onze hulp bij schulden verbeteren, vooral het vroeg herkennen en oppakken van problemen.
- In 2026 blijven we inzetten op de zekerheid van een (t)huis met passende zorg in de buurt. Dit doen we op basis van de Woonzorgvisie uit 2024. We geven extra aandacht aan mantelzorgers en vrijwilligers. In 2025 kreeg Wageningen het predicaat Dementievriendelijke gemeente. We gaan verder met het actieplan Samen Dementievriendelijk Wageningen 2025-2027. Ook in regionale samenwerkingen blijven we ons inzetten voor goede en toegankelijke zorg.
- De zekerheid van een (t)huis is belangrijk voor een zeker bestaan. In 2026 gaan we verder het Ethos-telonderzoek: een grote telling van dak- en thuisloosheid die in 2025 is uitgevoerd. We starten het Regionaal Actieplan Dakloosheid en nemen maatregelen in Wageningen als dat nodig is.
- In 2025 zijn we begonnen met het verbeteren van onze manier van werken en hoe we informatie delen binnen het sociaal domein. Zo kunnen we beter werken volgens de Wageningse principes en andere uitgangspunten. Dit project duurt meerdere jaren en krijgt ook in 2026 onze aandacht.
Plannen die voortbouwen op bestaanszekerheid en overige plannen
- In 2026 blijven we werken aan het verkleinen van gezondheidsverschillen. We kijken vooral naar wat nodig en mogelijk is in een samenleving die steeds ouder wordt. We voeren het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) uit. Met geld uit de specifieke uitkering (SPUK) versterken we de sociale basis voor jongeren en starten we een aanpak voor valpreventie bij kwetsbare ouderen.
- In 2025 is het programmaplan Goed Werk (2025-2027) vastgesteld. Hierin staat hoe we mensen helpen om (betaald) werk te vinden. Dit doen we op basis van vertrouwen en wat iemand kan. In 2026 voeren we veel van dit plan uit en kijken we hoe het gaat. We verbeteren onze aanpak binnen de Participatiewet en blijven kwetsbare inwoners goed ondersteunen.
- We voeren de landelijke Hervormingsagenda Jeugd uit. We verbeteren de toegang tot jeugdhulp en werken aan het ‘normaliseren’. Ook gebruiken we de lessen uit de pilot Duurzaam Partnerschap in deze plannen.
- In 2026 zoeken we een goede oplossing voor de huisvesting van de Internationale Schakelklas (ISK). Samen met scholen en organisaties werken we aan de Rijke Schooldag, zodat kinderen uit achterstandsituaties mee kunnen doen aan de activiteiten zoals sport, natuur, techniek en cultuur.
- Sport en bewegen moet voor iedereen mogelijk zijn. We willen dit makkelijker maken zodat sporten vanzelfsprekend wordt. In 2026 stellen we een nieuw sportbeleid vast dat beter past bij de wensen van inwoners en verenigingen.
- Het kabinet is gevallen op het onderwerp asiel. Veel vragen zijn (landelijk) nog niet beantwoord. In 2026 wordt hierover verder gepraat. In Wageningen werken we aan goede opvang en huisvesting voor vluchtelingen. We zorgen dat zij vanaf dag 1 mee kunnen doen in de samenleving.
- In 2026 gaan we verder met het Cultuuractieplan Cultuur Dichtbij. Dit plan richt zich op 4 onderwerpen: cultuureducatie, cultuur voor en door iedereen, samenwerking en ruimtegebruik. We willen ook een culturele broedplaats maken en werken aan de vernieuwing van de bibliotheek.
- Vanuit Openbare Orde en Veiligheid voeren we het Integraal Veiligheidsplan 2023-2026 uit. We richten ons op het aanpakken van ondermijning en op zorg en veiligheid. We organiseren een veilige en alternatieve jaarwisseling en bereiden ons voor op grote crisissituaties door de samenleving weerbaar te maken.
- Samen met Wageningen45 werken we aan de toekomstvisie Herdenken, Koesteren en Agenderen van Vrijheid 2025-2030. We bouwen voort op eerdere herdenkingen van 4 en 5 mei. Ook geven we aandacht aan andere belangrijke momenten, zoals Keti Koti, de herdenking van de afschaffing van de slavernij. Dit is belangrijk voor vrijheid en gelijkheid, toen en nu.