Paragraaf 6 Lokale heffingen

Deze paragraaf geeft inzicht in de gemeentelijke (lokale) heffingen en belastingen. Hierbij gaat het zowel om de gebonden als de ongebonden heffingen en belastingen. Van gebonden heffingen is het bestedingsdoel wettelijk bepaald, zoals bij de rioolheffing en de  afvalstoffenheffing. Van ongebonden heffingen en belastingen is het bestedingsdoel niet wettelijk bepaald, bijvoorbeeld de OZB (onroerendezaakbelasting). De baten en lasten van de ongebonden heffingen en belastingen maken deel uit van het programma Algemene dekking en onvoorzien. De baten en lasten van de gebonden heffingen zijn meegenomen in de betreffende programma’s.

De lokale heffingen en belastingen vormen een belangrijke bron van inkomsten voor de gemeente. Deels dienen heffingen en belastingen als algemeen dekkingsmiddel voor de gemeentelijke uitgaven, deels ter verrekening van de kosten van de specifieke dienstverlening. Wageningen kent de volgende lokale heffingen en belastingen:

Ongebonden:

• Onroerendezaakbelastingen (OZB)
• Hondenbelasting
• Parkeerbelastingen
• Precariobelasting (bovengronds)
• Toeristenbelasting en watertoeristenbelasting
• Reclamebelasting

Gebonden:

• Afvalstoffenheffing
• Rioolheffing
• Leges
• Scheepvaartrechten
• Veergelden
• Begraafrechten
• Marktgelden

De gemeente heeft een kwijtscheldingsbeleid voor de minima. Na het overzicht heffingen en belastingen wordt het kwijtscheldingsbeleid toegelicht.

Ongebonden heffingen:

Onroerende-zaakbelastingen (OZB

De tarieven (percentages) voor de OZB werden voorheen voorlopig vastgesteld en later definitief gemaakt. Daarvoor waren er twee raadsvoorstellen benodigd. Vanaf het belastingjaar 2026 worden de belastingverordeningen niet meer tegelijk met de begroting vastgesteld, maar in de laatste raadsvergadering van het jaar. Niet meer voorlopig, maar in één keer goed. Dat maakt dat de tarieven die hier zijn opgenomen nog niet zijn gecorrigeerd naar de resultaten uit de herwaardering Wet WOZ. De tarieven zijn wel aangepast naar de peilaanpassing die de gemeente Wageningen hanteert, zijnde 2,63%. Voor nadere informatie over de OZB verwijzen we naar de Verordening onroerende-zaakbelasting 2026. De definitieve percentages worden voor 31 december 2025 vastgesteld en gepubliceerd.

Naast de peilaanpassing geldt dat in het kader van realistisch ramen de inkomsten OZB naar boven toe worden bijgesteld. Structureel wordt € 0,75 miljoen verhoogd vanwege areaaluitbreiding in het verleden en € 0,15 miljoen  areaaluitbreiding voor 2026. Ook meerjarig (2027 en 2028) is deze verwachte areaaluitbreiding per jaar doorgevoerd.

Parkeerbelastingen

De parkeertarieven worden in 2026 geïndexeerd met 2,63%. De uurtarieven worden rekenkundig afgerond op € 0,05, de overige tarieven op € 0,50.
We voeren een progressief parkeertarief in (ter vervanging van de maximale parkeerduur ) op het Raadhuisplein, Vijzelstraat en Salverdaplein. De venstertijden van zone 1 worden uitgebreid naar maandag t/m zondag 9:00 - 23:00.

Reclamebelasting

Het tarief voor reclamebelasting wordt jaarlijks geïndexeerd. De regels hiervoor liggen vast in de Nota indexeren voor planning & control documenten.

Voor 2026 geldt een index van 3,9%. 

De tarieven 2026 worden dan voor de Hoogstraat € 825,49 (2025: € 794,50) en voor de overige straten € 619,11 (2025: € 595,87).

Precariobelasting 

De tarieven precariobelasting bovengronds worden voor 2026 geïndexeerd met 2,63%. Als basis voor de berekening zijn de niet-afgeronde tarieven van 2025 gebruikt.

Hondenbelasting

De tarieven hondenbelasting worden in 2026 geïndexeerd met 2,63 %; als basis voor de berekening zijn de niet-afgeronde tarieven van 2025 gebruikt. 

Toeristenbelasting en watertoeristenbelasting 

Tarievenoverzicht afgelopen jaren:

2018: € 1,33
2019: € 1,36
2020: € 1,80
2021: € 1,83
2022: € 1,87
2023: € 1,95
2024: € 2,03
2025: € 2,10

Vanuit de nieuwe toeristisch-recreatieve agenda gaan we geen verhogingen/verlagingen/aanpassingen rondom toeristenbelasting voorstellen. Dus ik neem aan dat de indexering die de afgelopen jaren (3,3%) is toegepast doorgezet kan worden naar 2026 en daarna. Dit betekent dat het nieuwe tarief voor 2026 uitkomt op €. 2,17 p/p

Gebonden heffingen:

Afvalstoffenheffing 

De tarieven voor de afvalstoffenheffing  zijn in 2026 gelijk aan 2025. In de tabel worden de tarieven voor de eerste set containers per zelfstandige woning vermeld.

Rioolheffing 

De tarieven voor rioolheffing worden in 2026 geïndexeerd met 2,63%. In de tabel worden de tarieven voor woningen vermeld. 

Leges

De tarieven leges in de hoofdstukken 1, 2 en 3 worden in 2026 met 2,63% geïndexeerd, voor zover het geen tarieven betreft die landelijk worden vastgesteld (zoals reis- en identiteitsdocumenten en rijbewijzen).

Veergelden

De tarieven voor veergelden worden ten opzichte van 2025 verhoogd met 2,63%.

Scheepvaartrechten

De tarieven voor scheepsvaartrechten worden geïndexeerd met 2,63%. 

Begraafrechten 

De tarieven in de verordening begraafrechten worden in 2026 geïndexeerd met 2,63%.

Daarnaast volgt een investeringsvoorstel in de begroting 2026 voor de vernieuwing van de huisvesting en opslag, renovatie van het Baarhuisje, en toekomstbestendig maken van de aula.

Marktgelden

De tarieven voor de marktgelden worden in 2026 geïndexeerd met 2,63%.  

De gemeente voert een actief en maximaal kwijtscheldingsbeleid voor inwoners met een minimum inkomen. Kwijtschelding wordt verleend op basis van een inkomen van 100% van de bijstandsnorm. Kwijtschelding wordt in 2026 verleend voor de afvalstoffenheffing (begroot € 219.000), de rioolheffing (begroot € 95.000) en de hondenbelasting (1e hond, begroot € 9.000). Daarnaast kunnen minima in aanmerking komen voor vergoeding van de legeskosten van identiteitsbewijzen (begroot € 4.000). Naar verwachting zullen circa 720 huishoudens gebruik maken van de kwijtschelding voor de afvalstoffenheffing en de rioolheffing, 100 huishoudens van de kwijtschelding hondenbelasting en 50 huishoudens van de kwijtschelding leges reisdocumenten.

Voor ondernemers als natuurlijke persoon bestaat onder bepaalde voorwaarden ook de mogelijkheid kwijtschelding te krijgen voor de genoemde heffingen en belastingen.

Voor de gebonden heffingen mag een gemeente niet meer dan de haar gemaakte kosten doorrekenen in de tarieven. Wageningen streeft naar een kostendekking van 100% per heffing. De kosten van de kwijtschelding mogen hierbij meegerekend worden. 

Voor toerekening van de overhead geldt het volgende: de directe uren worden verhoogd met een opslagpercentage. Het opslagpercentage wordt bepaald door de verhouding indirecte/directe kosten van de totale apparaatskosten. Het opslagpercentage voor 2026 bedraagt 95%.

Voor de leges geldt eveneens dat de gemeente over de verordening in zijn geheel niet meer dan de door haar gemaakte kosten mag doorberekenen in de tarieven. Hieronder geven we de kostendekkendheid per hoofdstuk aan.

Volledige omschrijving per hoofdstuk:

• Hoofdstuk 1: Algemene dienstverlening
• Hoofdstuk 2: Dienstverlening en besluiten in het kader van de Omgevingswet
• Hoofdstuk 3: Dienstverlening vallend onder dienstenrichtlijn en niet vallend onder hoofdstuk 2

De geraamde opbrengsten van de heffingen en belastingen zijn als volgt:

Er zijn verschillende organisaties die de ontwikkeling van de lokale lasten volgen. Een van de meest neutrale en consistente onderzoeken is het jaarlijkse onderzoek van het Centrum onderzoek economie van de lagere overheden (Coelo). Een uitleg van de berekening en de uitkomsten van de onderzoeken zijn hier te vinden: https://coelo.nl/atlas-lokale-lasten-2025/bijlagen-2025-en-databestanden/

De berekening van de woonlasten is niet gelijk aan de berekening van de belastingcapaciteit in paragraaf 1 Weerstandsvermogen & risicobeheersing. In de berekening van het Coelo wordt de gemiddelde WOZ waarde berekend op uitsluitend koopwoningen. De gemeente Wageninen heeft relatief veel huur- en studentenwoningen. Doordat de WOZ-waarde van de huurwoningen over het algemeen lager ligt dan de gemiddelde WOZ-waarde van alleen koopwoningen leidt de berekening van de belastingcapaciteit tot een andere (lagere) waarde.

Voor een meerpersoonshuishouden waarvan de bewoners tevens eigenaar van de woning zijn, komt Wageningen in de Atlas van de lokale lasten 2025 (versie 29-04-2025, geraadpleegd op 30-7-2025) van het COELO binnen de provincie Gelderland op de 42e plaats van de 51 gemeenten. Dit betekent dat Wageningen relatief hoge woonlasten heeft. Voor de provincie Gelderland ziet de tabel er als volgt uit:

In onderstaande grafiek is op basis van de gegevens van het Coelo (https://coelo.nl/atlas-lokale-lasten-2025/bijlagen-2025-en-databestanden/ versie 29-04-2025, geraadpleegd op 30-7-2025) de positie van Wageningen weergegeven op de landelijke ranglijst ten opzichte van het aantal gemeenten. Hoe hoger de rang hoe hoger de woonlasten ten opzichte van andere gemeenten. Wageningen neemt voor 2025 positie 273 in van de 342 gemeenten in Nederland. De relatieve positie van de Gemeente Wageningen is in de laatste jaren dalend.