Voor de gemeente Wageningen staat voorop dat onze leefomgeving groen, duurzaam en toekomstbestendig is voor onze inwoners en onze organisaties voor nu en later.
Wonen
De druk op de woningmarkt is onverminderd hoog. De woningbouwopgave richt zich op het realiseren van ongeveer 3.500 nieuwe woningen in Wageningen tot 2040. Daarbij ligt de focus op 3.000 woningen tot 2030. Er zijn in 2024 een aantal (planologische) mijlpalen behaald. Zo is het afsprakenkader, inclusief de woningprogrammering, van De Dreijen (fase 2) vastgesteld, is de Menzislocatie aangekocht en is de BOPA-aanvraag gestart voor Vadapark. Verder zijn er juridisch-planologische procedures gestart of doorlopen voor een aantal woningbouwprojecten. Ook zijn er in 2024 aan de Marijkeweg 350 studentenwoningen opgeleverd.
Om de woningbouwopgave te kunnen realiseren, zijn de in 2022 vastgestelde zoekgebieden voor woningbouwlocaties vastgesteld in de Visie Bebouwde Kom. De zoekgebieden hebben nu definitief een plek in de ruimtelijke ontwikkeling van Wageningen voor de komende jaren. Voor een aantal locaties is de verdere voorbereiding gestart, waaronder de locatie Menzis. De verkenning van de andere locaties, onder andere Oksel en Entree van Wageningen, is gestart. Daarnaast zijn ook andere instrumenten uitgewerkt om de woningbouw te versnellen en op te hogen. De herijking van de woningmarktstrategie vastgesteld, met hierin een nieuw toetsingssystematiek en volkshuisvestelijk kader. Er is een onderzoek opgestart naar een vereveningsfonds sociale woningbouw en is het Programma Kostenverhaal (ter vervanging van de Nota Bovenwijkse Voorzieningen) is in voorbereiding. Ook is het splitsingsbeleid van woningen vastgesteld.
De vergrijzing is een van de belangrijkste oorzaken van de huishoudensgroei voor de komende jaren. Uitgangspunt is dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig wonen in een passende woning. In 2024 is samen met de woon(zorg)partners een gezamenlijke woonzorgvisie en uitvoeringsagenda opgesteld. Daarin is aandacht voor voldoende nultredenwoningen en het geclusterd en zorggeschikt wonen. Realisatie vindt plaats in zowel bestaande bouw als nieuwbouw. In 2024 is het (tweejaarlijkse) onderzoek gedaan van de woonbehoeften op basis van demografische ontwikkeling. De uitkomst van dit onderzoek komt in grote lijnen overeen met de vastgestelde woningbouwopgave. Ten behoeve van betaalbaarheid van woningen zijn er prestatieafspraken gemaakt met de Woningstichting over de realisatie van de benodigde 814 sociale huurwoningen tot 2030. Er zijn inmiddels 136 sociale huurwoningen gerealiseerd. De nieuwe woningmarktstrategie zet in op 70% betaalbaarheid per plan. In de plannen van komende projecten Duivendaal, Vadapark, Kolkakkerweg en De Dreijen zijn ook betaalbare woningen, waaronder sociale huur, opgenomen. In het kader van de wet betaalbare huur is het gemeentelijk meldpunt Wet goed verhuurderschap uitgebreid.
In het kader van de wet goed verhuurderschap en de wet betaalbare huur is het gemeentelijk meldpunt uitgebreid en daarnaast zijn voorbereidingen gestart met de instelling van een huurteam.
Klimaat, groen en energietransitie
Ook de energietransitie, klimaatadaptatie en een versterking van de biodiversiteit zijn vraagstukken met een forse ruimtelijke impact en dit vraagt om een integrale benadering. De Routekaart Wageningen Klimaatneutraal 2030-2040 vormt de leidraad voor het Wagenings klimaatbeleid. Een groot deel van de Wageningse CO2 uitstoot is toe te schrijven aan de gebouwde omgeving: woningen, bedrijven en instellingen. Om de klimaatdoelen te halen moet de verduurzaming van de gebouwde omgeving versnellen. Hiervoor werken we samen met onze lokale (klimaat)partners en inwoners, met regio, provincie en rijk, aan projecten en beleidsinstrumenten. Daarbij hebben we extra aandacht voor inwoners met een laag inkomen, zodat iedereen mee kan doen aan de energietransitie. De resterende energievraag moet duurzaam ingevuld door onder andere lokale duurzame opwek van energie. Waarbij de beperkte netcapaciteit en schaarse ruimte een uitdaging vormen.
Wageningen zet in op een groene en biodiverse leefomgeving. De biodiversiteit is wereldwijd afgenomen. In Wageningen willen we dit op lokaal niveau omkeren en werken aan een toename van de biodiversiteit. Hiervoor is in 2024 het biodiversiteitsplan verder uitgewerkt en bijna afgerond. Het bomenbeleidsplan is in 2024 vastgesteld en het bestuur van het Landschapsfonds is aan het werk om initiatieven die de landschappelijke, natuur- cultuur- en recreatiewaarde verbeteren, te ondersteunen.
We vinden het belangrijk dat groen en natuur in het buitengebied en de stad met elkaar verbonden is. Nieuwe bebouwing in onze stad willen we natuurinclusief uitvoeren. Het omgaan met klimaatverandering vraagt van ons een andere manier van omgaan met onze leefomgeving. Dit betekent vergroening van de stad en het anders omgaan met ons watersysteem.
Toekomstbestendige leefomgeving
Naast een groene leefomgeving hebben we gewerkt aan een toekomstbestendige leefomgeving. Er is een continue druk op onze ruimte. We willen dat onze inwoners prettig, veilig en gezond kunnen wonen, werken en recreëren. Onze stad kent ook een rijk verleden en dit is zichtbaar. Cultuurhistorie houden we zichtbaar en vieren we. De focus voor cultuurhistorie lag in 2024 voornamelijk op advisering bij vergunningvragen en verduurzaming van monumenten. Tevens zijn we in 2024 gestart met de voorbereidingen voor het programma Erfgoed.
Voedsel
Ook de voedseltransitie is een speerpunt van de gemeente. In 2024 hebben we verdere stappen gezet in de uitvoering van onze Voedselagenda 2021-2030 met de titel ‘Wageningen Eet Duurzaam, Gezond en Samen’. Dit deden we door de productie en consumptie van duurzaam geteeld voedsel uit de regio te vergroten, de voedselomgeving van scholen en wijken gezonder te maken, voedselverspilling tegen te gaan en in te zetten op meer plantaardige eiwitten bij boeren, horeca en consumenten. Hierin werken we nauw samen met Wageningse inwoners, bedrijven, de vakgroep WUR, en met andere gemeenten in de Regio Foodvalley en de landelijke overheid.
Economie en Binnenstad
In de Wageningse economische structuur zijn de verschillende onderdelen met elkaar vervlochten: MKB, kenniseconomie, de binnenstad met zijn horeca en detailhandel en toerisme & recreatie. In 2024 hebben we samen met ondernemers en organisaties uit de stad een economische visie 'op de weg naar een impact economie' opgesteld. Dit hebben we gedaan door intensieve samenwerking met de ondernemers. Bijvoorbeeld door het organiseren van bijeenkomsten waarin bijna 100 ondernemers en vertegenwoordigers van bedrijven en instellingen hun visie hebben gegeven op de economie van de toekomst. Ook hebben ondernemers het proces begeleid door deelname aan klankbordgroep van de visie en uitvoeringsprogramma Economie. We blijven investeren in waardevolle (regionale) samenwerkingen zoals de KennisAs en verstevigen opgebouwde relaties met ondernemers. Wij spreken regelmatig met ondernemersorganisaties als WOC en SOW en zijn actief deelnemer van de Wageningen Economic Board (WEB). Er hebben in 2024 veelvuldig bedrijfsbezoeken plaatsgevonden. Vooruitlopend op de uitvoeringsagenda zijn in 2024 al de eerste stappen gezet om de doelen van de visie te concretiseren en realiseren. De aandacht van onze economie richt zich steeds meer op sociale aspecten en circulariteit en op een duurzame groei van de economie. We werken hiervoor intensief samen met de (buur-/regio-) gemeenten en de Economic Board in de regio FoodValley.
In de binnenstad hebben we in 2024 verder gewerkt aan de voorbereiding van de plan- en contractvorming voor de projecten Stadsgracht en Vrijheidskwartier en is het haalbaarheidsonderzoek gestart voor een gebouwde parkeervoorziening. We hebben bovendien een programmamanager binnenstad aangesteld om te zorgen dat de projecten in de binnenstad in afstemming met elkaar goed doorlopen.
Mobiliteit
Voor het functioneren van de stad Wageningen is het belangrijk dat mensen zich comfortabel en veilig kunnen verplaatsen en verblijven. De groei van Wageningen (en de regio) zorgt voor een toenemende druk op het mobiliteitssysteem. De regionale verstedelijkingsstrategie is een kader waarbij het over groei in balans gaat. In 2024 is de Visie Bebouwde Kom en daarmee het strategisch mobiliteitsbeleid vastgesteld. We zetten in op een mobiliteitstransitie. We geven voorrang aan schone manieren van vervoer die zo min mogelijk ruimte innemen en richten de bebouwde kom zo in dat Wageningers vanaf 8 jaar zelfstandig en veilig deel kunnen nemen aan het verkeer. De manier waarop de infrastructuur en wijken zijn ingericht is ook van belang voor de gezondheid van de inwoners van Wageningen. Hoe meer er gelopen en gefietst wordt, hoe beter dit is voor de gezondheid, het klimaat, de leefomgeving en de sociale interactie. Goede openbaarvervoervoorzieningen dragen hier ook aan bij. We verwachten met een aantal mobiliteitshubs, deelmobiliteit en parkeren op afstand een verdere bijdrage aan de mobiliteitstransitie te kunnen leveren. In het omgevingsprogramma mobiliteit geven we hier in 2025 verdere invulling aan.