Paragraaf 6 Lokale heffingen

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

Deze paragraaf geeft inzicht in de heffingen van de gemeente Wageningen. Hierbij gaat het zowel om de gebonden als de ongebonden heffingen. Van gebonden heffingen is het bestedingsdoel wettelijk bepaald, bijvoorbeeld van de afvalstoffenheffing. Van ongebonden heffingen is het bestedingsdoel niet wettelijk bepaald, bijvoorbeeld van de OZB (onroerendezaakbelasting). De baten en lasten van de ongebonden heffingen maken ook deel uit van het programma Algemene dekking en onvoorzien. De baten en lasten van de gebonden heffingen zijn meegenomen in de desbetreffende programma’s.

De lokale heffingen vormen een belangrijke bron van inkomsten voor de gemeente Wageningen. Deels dienen ze als algemeen dekkingsmiddel voor de gemeentelijke uitgaven, deels ter verrekening van de kosten van de specifieke dienstverlening.  De gemeente Wageningen kent de volgende lokale heffingen:

Ongebonden:

  • Onroerendezaakbelastingen (OZB)
  • Hondenbelasting
  • Parkeerbelastingen
  • Precariobelasting
  • (Water)toeristenbelasting
  • Reclamebelasting

Gebonden:

  • Afvalstoffenheffing
  • Rioolheffing
  • Leges
  • Scheepvaartrechten
  • Veergelden
  • Begraafrechten
  • Marktgelden

Voor diverse heffingen voert de gemeente Wageningen een kwijtscheldingsbeleid voor de minima.

Belastinggrondslag

Terug naar navigatie - Belastinggrondslag

Jaarlijks stelt de gemeenteraad de tarieven voor de lokale heffingen vast in de belastingverordeningen. In de raadsvergadering van 12 november 2024 zijn de belastingverordeningen voor 2025 vastgesteld. 

Belastingopbrengsten

Terug naar navigatie - Belastingopbrengsten

De belastingopbrengsten per belasting zijn in onderstaande tabel weergegeven.

Prog. Opbrengst (x € 1.000) Rekening 2023 Begroting 2024 Rekening 2024 Verschil 2024
2 Veergelden (lexkes) 704 670 687 17
2 Parkeerbelasting 1.254 1.370 1.440 70
2 Marktgelden 77 94 68 -26
2 Scheepvaartrechten 347 379 367 -12
2 Begraafrechten 608 544 563 19
2 Afvalstoffenheffing 5.630 5.727 5.729 3
2 Rioolheffing 2.498 2.421 2.977 556
3 OZB 13.818 14.173 14.756 583
3 Hondenbelasting 155 206 156 -50
3 Toeristenbelastingen 361 255 239 -16
3 Precariobelastingen 32 119 52 -67
3 Reclamebelasting 121 140 136 -5
1, 2 en 3 Leges 1.306 2.169 2.549 380
Totaal 26.909 28.267 29.718 1.451

De afwijkingen boven € 25.000 worden hieronder kort toegelicht.

Veergelden

Geen significante afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Parkeerbelasting

De parkeeropbrengsten vallen € 70.000 hoger uit dan begroot. De reden hiervoor is dat er meer gebruik is gemaakt van betaald parkeren en het aantal parkeervergunningen is gestegen met 15%.

Marktgelden

De inkomsten uit marktgelden vallen € 26.000 lager uit dan begroot. De reden hiervoor is het aantal ondernemers op de markt is gedaald, waardoor er minder marktgelden worden geïnd. De verwachting is dat deze daling structureel is. De marktbaten zijn daarom met de begroting 2025 naar beneden bijgesteld.

Scheepvaartrechten

Geen significante afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Begraafrechten

Geen significante afwijkingen ten opzichte van de begroting.

Afvalstoffenheffing

Geen significante afwijkingen ten opzichte van de begroting. 

Rioolheffing

De opbrengsten uit de rioolheffing zijn € 557.000 hoger dan begroot. De reden hiervoor is meer inkomsten vanuit gezinnen en bedrijven, veroorzaakt doordat meer drinkwater is verbruikt dan geprognotiseerd en/of meer nieuwe aansluitingen.

OZB

De opbrengsten uit de OZB belasting zijn € 583.000 hoger dan begroot. De reden hiervoor is een grotere areaaluitbreiding onder andere Buitenoord. De WOZ is dynamisch en de OZB is daarom lastig te voorspellen.

Hondenbelasting

De opbrengsten uit de hondenbelasting zijn € 50.000 lager dan begroot. De begroting blijkt de afgelopen jaren hoger te zijn, dan verwacht mag worden op basis van het aantal geregistreerde honden. Met enige regelmaat worden controles hondenbelasting uitgevoerd door een externe ingehuurde partij om de registratie op orde te houden. De begroting 2025 is naar beneden bijgesteld zodat deze beter aansluit bij de praktijk.

Toeristenbelasting

De opbrengsten uit de toeristenbelasting zijn € 16.000 lager dan begroot. Geen toelichting benodigd.

Precariobelasting (gebruik grond/water)

De opbrengsten uit de precariobelasting zijn € 67.000 lager dan begroot. De gemiddelde opbrengsten over de afgelopen 5 jaar bedragen € 64.000. De begroting 2024 en ook 2025 lijkt daarmee te hoog geraamd. De tarieventabel precario wordt dit jaar herzien, waarmee ook kritisch gekeken wordt naar de begroting 2026 voor precariobelasting. 

WOZ en overige belastingen

De kosten voor de uitvoering zijn zo'n € 96.000 hoger (dus een negatief saldo) dan begroot. Bij belastingen en WOZ wordt gewerkt met een nieuwe applicatie. De implementatie hiervan heeft geleid tot verstoringen in de uitvoering en de noodzaak om processen te herzien. Om de problemen op te lossen en daarnaast het reguliere werk door te kunnen laten gaan, is extra capaciteit en kennis ingehuurd. Daarnaast heeft de landelijke stijging van de woningprijzen ook in Wageningen geleid tot vele bezwaren die niet binnen de reguliere capaciteit konden worden behandeld. De vele bezwaren, en ook beroepen van eerdere jaren, hebben daarnaast geleid tot meer vergoeding van proceskosten. Tot slot voert Wageningen de taak van taxeren en herwaarderen sinds dit jaar zelf uit, gebruikmakend van de nieuwe applicatie. Dit is een nieuwe taak (binnen een nieuwe applicatie) die ons voordeel oplevert, maar in eerste instantie ook om een investering vraagt. Het leren van deze nieuwe taak en het kwalitatief op orde brengen van de bestanden heeft veel extra kennis en capaciteit gevraagd, waar deels voor is ingehuurd. 

Reclamebelasting

De opbrengsten uit de reclamebelasting liggen nagenoeg in lijn met de begroting.

Leges

De opbrengsten uit de leges zijn € 360.000 hoger dan begroot. 

De leges uit burgerzaken zijn € 120.000 hoger dan begroot. Dit wordt verklaard door gestegen tarieven en meer aanvragen bij reisdocumenten, naturalisaties en burgerlijke stand.

De bouwleges zijn € 260.000 hoger dan begroot. Dit wordt verklaard door een aantal grote bouwplannen en stijging in het aantal kleinere aanvragen.

Kwijtschelding

Terug naar navigatie - Kwijtschelding

Op basis van een inkomen van 100% van de bijstandsnorm verleent de gemeente kwijtschelding voor de afvalstoffenheffing (eerste set containers), de rioolheffing en de hondenbelasting (eerste hond). Daarnaast kunnen inwoners in aanmerking komen voor een vergoeding voor de aanschaf van een nationaal paspoort, een zakenpaspoort, een reisdocument voor vluchtelingen, een reisdocument voor vreemdelingen of een Nederlandse identiteitskaart. De verleende kwijtscheldingen zagen er als volgt uit:

  Rekening 2023 Rekening 2024
Onderdeel Aantal huishoudens Bedrag x € 1.000 Aantal huishoudens Bedrag x € 1.000
Afvalstoffenheffing 718 225 816 218
Rioolheffing 718 90 812 103
Hondenbelasting 89 7 96 8
Paspoort / ID-kaart etc. (stuks) 14 1 41 2

Kostendekkendheid heffingen

Terug naar navigatie - Kostendekkendheid heffingen

Sinds de begroting 2017 moet een onderbouwing gegeven worden van de mate van kostendekkendheid van de gebonden heffingen en de daarbij gehanteerde uitgangspunten. Uitgangspunt bij de heffingen in Wageningen is al jaren dat iedere heffing 100% kostendekkend is. Bij de afvalstoffen- en rioolheffing is dat bovendien inclusief de kosten van de kwijtschelding. Onderstaand de onderbouwing.

Voor de overhead geldt het volgende: de directe uren worden verhoogd met een opslagpercentage. Het opslagpercentage wordt bepaald door de verhouding indirecte/directe kosten van de totale apparaatskosten. Dit percentage is 74.1% voor 2024.

Opbrengst (x € 1.000) Afvalstoffen heffing Rioolheffing Veergelden Begraaf rechten Marktgelden Scheepvaart rechten
Kosten taakveld(en) incl. (omslag) rente 4.993 2.436 387 326 49 390
Inkomsten taakveld(en) excl. Heffingen 425 162 69 107 - 134
Netto kosten taakveld 4.568 2.274 318 219 49 256
Overhead incl. (omslag) rente 396 472 1.020 344 49 110
BTW 766 231 - - - -
Totaal toe te rekenen kosten 5.730 2.977 1.337 563 98 367
Opbrengst heffingen 5.729 2.977 662 563 68 367
Dekking 100% 100% 49% 100% 70% 100%

Voor de leges geldt eveneens dat de gemeente over de verordening in zijn geheel niet meer dan de gemaakte kosten mag doorberekenen in de tarieven. Hieronder geven we de kostendekkendheid per hoofdstuk aan.

Volledige omschrijving per hoofdstuk:

  • Hoofdstuk 1: Algemene dienstverlening
  • Hoofdstuk 2: Dienstverlening en besluiten in het kader van de Omgevingswet
  • Hoofdstuk 3: Dienstverlening vallend onder dienstenrichtlijn en niet vallend onder hoofdstuk 2

De kostendekkendheid bij hoofdstuk 1 ligt hoger dan waarmee in de begroting rekening werd gehouden. Dit komt voornamelijk door voordelige resultaten bij Burgerzaken op zowel Burgerlijke stand als bij het verstrekken van reisdocumenten en rijbewijzen. 2024 is het eerste jaar waarin een 10-jarig reisdocument toe is aan verlenging. Dat zorgt de komende 5 jaar voor significant meer afgifte van reisdocumenten dan de afgelopen 5 jaar. 

Bij hoofdstuk 2 ligt de kostendekkendheid iets hoger dan begroot. Vooral door hogere legesopbrengsten met betrekking tot omgevingsvergunningen (ruim € 200.000 hoger) terwijl de kosten niet recht-evenredig mee zijn gestegen. 

Hoofdstuk 3 wijkt niet af van de begrote kostendekkendheid in 2024. 

Opbrengst (x € 1.000) Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Kosten taakveld(en) incl. (omslag) rente 1.364 1.840 468
Inkomsten taakveld(en) excl. Heffingen 235 138 -
Netto kosten taakveld 1.129 1.702 468
Overhead incl. (omslag) rente 599 247 316
BTW - - -
Totaal toe te rekenen kosten 1.728 1.949 784
Opbrengst heffingen 791 1.594 43
Dekking 46% 82% 5%

Belastingdruk

Terug naar navigatie - Belastingdruk

Er zijn verschillende organisaties die de ontwikkeling van de lokale lasten volgen. Een van de meest neutrale en consistente onderzoeken is het jaarlijkse onderzoek van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO). Een uitleg van de berekening en de uitkomsten van de onderzoeken zijn hier te vinden: https://coelo.nl/atlas-lokale-lasten-2024/bijlagen-2024-en-databestanden/.

De berekening van de woonlasten is niet gelijk aan de berekening van de belastingcapaciteit in paragraaf 1 Weerstandsvermogen & risicobeheersing. In de berekening van het COELO wordt de gemiddelde WOZ-waarde berekend op uitsluitend koopwoningen. De gemeente Wageningen heeft relatief veel huur- en studentenwoningen. Doordat de WOZ-waarde van de huurwoningen over het algemeen lager ligt dan de gemiddelde WOZ-waarde van alleen koopwoningen, leidt de berekening van de belastingcapaciteit tot een andere (lagere) waarde.

Voor een meerpersoonshuishouden waarvan de bewoners tevens eigenaar van de woning zijn, komt Wageningen in de Atlas van de lokale lasten 2024 (laatste versie: 12-9-2024) van het COELO binnen de provincie Gelderland op de 45e plaats van de 51 gemeenten. Dit betekent dat Wageningen relatief hoge woonlasten heeft. Voor de provincie Gelderland ziet de tabel er als volgt uit:

Rangnummer Gelderland Gemeente € per huishouden Rangnummer landelijk
1 Aalten € 679 2
2 Nijkerk € 746 5
3 Putten € 753 6
4 Overbetuwe € 792 16
5 Nunspeet € 841 30
6 Ede € 848 37
7 Oost Gelre € 850 39
8 Harderwijk € 850 40
9 Wijchen € 885 61
10 Oldebroek € 893 69
11 Zutphen € 895 72
12 Winterswijk € 905 78
13 Elburg € 918 86
14 Druten € 922 89
15 Duiven € 927 97
16 Epe € 933 100
17 Scherpenzeel € 937 105
18 Barneveld € 940 110
19 Lochem € 949 123
20 Beuningen € 952 130
21 Rheden € 953 132
22 Berg en Dal € 953 133
23 Doetinchem € 957 139
24 Heumen € 964 146
25 West Maas en Waal € 974 158
26 Zevenaar € 975 162
27 Apeldoorn € 979 168
28 Voorst € 1.009 194
29 Tiel € 1.021 205
30 Oude IJsselstreek € 1.021 206
31 Berkelland € 1.022 207
32 Montferland € 1.022 208
33 Bronckhorst € 1.027 218
34 Maasdriel € 1.031 224
35 Arnhem € 1.038 230
36 Heerde € 1.041 233
37 Westervoort € 1.045 237
38 Lingewaard € 1.055 246
39 Doesburg € 1.060 250
40 Culemborg € 1.090 267
41 Neder-Betuwe € 1.097 269
42 Nijmegen € 1.115 279
43 Zaltbommel € 1.121 280
44 Hattem € 1.138 286
45 Wageningen € 1.142 289
46 Ermelo € 1.157 298
47 Brummen € 1.221 311
48 Buren € 1.232 314
49 Rozendaal € 1.243 316
50 West Betuwe € 1.289 324
51 Renkum € 1.307 328

In onderstaande grafiek is op basis van de gegevens van het COELO (https://coelo.nl/atlas-lokale-lasten-2024/bijlagen-2024-en-databestanden/ (peildatum 12-09-2024) de positie van Wageningen weergegeven op de landelijke ranglijst ten opzichte van het aantal gemeenten. Hoe hoger de rang, hoe hoger de woonlasten ten opzichte van andere gemeenten. Wageningen neemt voor 2024 positie 289 in van de 342 gemeenten in Nederland. De relatieve positie van de gemeente Wageningen is in de laatste jaren stabiel en is iets gedaald in 2024.