Met het programma Digitale Organisatie vormen we de komende jaren een stevige basis voor digitalisering, datagedreven werken, informatieveiligheid en privacy. We werken mee aan de maatschappelijke opgaven van de stad en voeden beleid en uitvoering met relevante data. Wageningen werkt steeds meer in ketens en netwerken, waarbij digitalisering een onmisbare schakel is. Inwoners van Wageningen verwachten dat we zorgvuldig en transparant met hun gegevens omgaan, meegaan met de ICT-ontwikkelingen en daarbij voldoen aan wet- en regelgeving op ICT-vlak.
Ook de EU en het Rijk hechten veel waarde aan data en digitalisering. Dat zien we terug in de ongeveer vijftien tot twintig wetgevingstrajecten die tussen nu en 2026 ingevoerd moeten worden. Het goed inrichten en beschermen van de Digitale Organisatie en de waardevolle gegevens is een beweeglijk proces en vraagt voortdurend om onze aandacht en doorlopende investeringen. De raad heeft de noodzaak om te blijven investeren in data en digitalisering in de afgelopen jaren meerdere keren erkend. Met de gevraagde middelen in de begroting 2024, Berap 2024 en ook deze begroting, creëren we met de kennis van nu slagkracht en bouwen we aan een Digitale Organisatie. De cyberdreigingen en wettelijke eisen vragen steeds verbeterslagen in de informatieveiligheid van de Wageningse ICT. Met deze begroting 2025 vragen we middelen voor het beschermen tegen cyberdreigingen.
Binnen het programma Digitale Organisatie werken we in 2025 en daarna aan de volgende speerpunten:
Toekomstbestendige ICT-organisatie
Naar aanleiding van de uitkomsten van het ZUS-onderzoek naar ICT (Zelf doen, Uitbesteden of Samenwerken) hebben we de koers bepaald hoe de ICT-organisatie van Wageningen beter kan aansluiten op de huidige ontwikkelingen en hoe we daar naartoe willen werken. In de nieuwe opzet van de ICT-organisatie focussen we op kerntaken, investeren we in regie, flexibiliteit, de herinrichting van het ICT-landschap, privacy, informatieveiligheid en besteden we niet-kerntaken uit. Dit zorgt voor een transitiefase waarin we nieuwe regiefuncties invulling moeten geven en bestaande ICT-beheerrollen gaan uitbesteden. Deze transitie zorgt voor veel extra werk in 2025. We maken de overstap naar de nieuwe ICT-organisatie met inzet van een kwartiermaker en andere externe begeleiding in de periode tot begin 2026. De reeds aangevraagde middelen hiervoor zijn een inschatting en kunnen door de complexiteit van de transitie hoger uitvallen.
Modern ICT-landschap en online dienstverlening
We werken verder aan een digitaal toegankelijke en transparante dienstverlening die laagdrempelig is voor de inwoners en partners. We bouwen tot begin 2026 onze lokale ICT-infrastructuur af en stappen over op cloudapplicaties. We benutten de kansen die dit voor innovatie biedt. Ook vervangen we de laptops vanaf 2025. We stappen daarbij over van lease naar aanschaf en vragen om die reden een investeringskrediet aan. In 2025 en daarna werken we verder aan de vernieuwing van het werkplekconcept. Tot slot bereiden we ons voor op wet- en regelgeving vanuit de EU en het Rijk. In 2025 en daarna zal de opkomst van kunstmatige intelligentie en slimme algoritmes de gemeente zowel nieuwe kansen bieden als voor nieuwe vraagstukken en risico’s zorgen. Dit vraagt om visie, beleidskaders met oog voor data-ethiek, transparantie en zorgvuldige afwegingen.
Al deze ontwikkelingen vragen om eenmalige en structurele middelen. De eenmalige middelen zijn in 2020 in kaart gebracht en toegekend door de raad. Voor de toename van de structurele middelen is budget nodig. De aangevraagde middelen hiervoor zijn lastig in te schatten en hebben daardoor een onzekerheidsmarge. Dit wordt veroorzaakt doordat er veel nieuwe wet- en regelgeving in de periode tot en met 2026 geïmplementeerd moet worden. Tevens is de markt van cloudapplicaties nog volop in ontwikkeling. Leveranciers zoeken te midden van alle ontwikkelingen, wet- en regelgeving, krapte op de arbeidsmarkt, nieuwe concurrenten en de inflatie naar passende prijsstelling voor cloudapplicaties en ICT-diensten. Op momenten dat er meer bekend is over de precieze structurele middelen die nodig zijn, worden deze in de P&C-cyclus ingebracht.
Digitaal vaardig en bewust van privacy en informatieveiligheid
De Digitale Organisatie richt zich niet alleen op de dienstverlening, ICT-middelen en ICT-organisatie, maar ook op de gebruikers. Willen we data en digitalisering goed benutten, dan moeten we medewerkers digitaal vaardiger maken. Ook is het belangrijk om voortdurend te werken aan bewustzijn rondom privacy en informatieveiligheid.
Datagedragen beleid en uitvoering
Datagericht werken is een belangrijk instrument om inzicht en overzicht te krijgen op onze maatschappij en het functioneren van onze organisatie. Het Datalab helpt de gemeente om ‘datagedragen’ keuzes te kunnen maken. Of dat nu in de maatschappelijke opgaven is, de dienstverlening, in beleid of de dagelijkse uitvoering. Het Datalab voedt raad, college, management en medewerkers met data, infographics en dashboards. Ze ondersteunen de gemeente om volgens de SMART-methode* te kunnen werken, integraliteit tussen domeinen te bevorderen en uiteindelijk om inwoners en ondernemers van betere dienstverlening te voorzien.
*) SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden
Informatieveiligheid en privacy
Het is onmisbaar voor het maatschappelijk vertrouwen en functioneren van de gemeente dat we informatie veilig houden, privacy waarborgen en ethische afwegingen maken. Hiervoor hanteren wij kaders zoals de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). De FG-meting en de ENSIA-resultaten geven ons inzichten in de verbeterpunten omtrent privacy en informatieveiligheid. Deze inzichten hebben wij gebruikt om plannen op te stellen voor het verbeteren van privacy en informatieveiligheid. Deze plannen omvatten onder andere verbeterpunten op sturing op risico’s, technische maatregelen en organisatorische maatregelen.
In 2025 zal naar verwachting de Cyberbeveiligingswet in werking treden. Vanuit de VNG wordt momenteel een impactanalyse uitgevoerd. Op dit moment zijn de precieze gevolgen voor personele en financiële middelen nog niet in te schatten.
Op het vlak van data-integriteit zetten we stappen om zowel fysieke als digitale data duurzaam beschikbaar te houden. Dit doen we door het digitaliseren van de aktes en het verkennen van aansluiting op een digitaal archief, een zogenoemd e-depot.
In de voorjaarsbrief en Berap 2024 is aangekondigd dat de organisatie bezig is met een monitoringsvoorziening voor verdachte digitale activiteiten om digitale dreigingen op te sporen. De incidentele middelen zijn hiervoor in de Berap aangevraagd. De structurele middelen zijn in deze begroting opgenomen. Deze ontwikkeling is onvermijdelijk gezien de wetgeving en digitale dreigingen.