In het onderstaande overzicht melden wij een aantal onvoorziene, onvermijdbare, onuitstelbare of nieuwe beleidsontwikkelingen die wij zien, maar die op dit moment nog niet of onvoldoende uitgewerkt zijn of kunnen worden. Deze ontwikkelingen verwerken wij nog niet in de Begroting 2026 maar pas zodra deze inhoudelijk en financieel concreet genoeg zijn uitgewerkt. Mocht een genoemde ontwikkeling inhoudelijk en financieel toch concreet genoeg uitgewerkt zijn tussen het moment van deze kadernota en het opstellen van de begroting, dan zullen wij aan u voorleggen of we deze alsnog mogen verwerken in de Begroting 2026.
|
Domein
|
Nr.
|
Ontwikkeling
|
onvoorzien
onvermijdbaar
onuitstelbaar
|
nieuw
|
|
|
1. Sociaal
|
1.1
|
Nieuwe reïntegratietaken
Toename gemeentelijke taken door nieuwe wetgeving rond Participatiewet
|
onvermijdbaar
|
---
|
|
1.2
|
Beschut werkplekken bij IW4
Borging van beschut werk -constructie bij sociaal werkbedrijf
|
onvermijdbaar
|
---
|
|
1.3
|
Doorontwikkelingen en monitoring inkomenszekerheid
Realisatie en monitoring van ontwikkelingen rond het Maatschappelijk Meedoen Budget
|
onvoorzien
|
---
|
|
1.4
|
Alleenverdienersproblematiek
Uitvoeren van de van Rijkswege opgedragen nadeelcompensatie alleenverdieners
|
onvermijdbaar
|
---
|
|
1.5
|
Vluchtelingenbeleid
Opstellen nieuw vluchtelingenbeleid met doelen voor vluchtelingenzaken
|
onvermijdbaar
onuitstelbaar
|
---
|
|
1.6
|
Hervormingsagenda Jeugd
Ontwikkelen van een sterk lokaal team
|
onvermijdbaar
|
---
|
|
1.7
|
Actualiseren gemeentelijke beleidskaders en dienstverlening op (nieuwe) wet- en regelgeving met betrekking tot DIG, kansengelijkheid en anti-discriminatie
Aanpassen gemeentelijke beleidskaders aan nieuwe wet- en regelgeving
|
onvoorzien
onvermijdbaar
|
---
|
|
1.8
|
Interne- en externe projecten diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid binnen gemeente Wageningen
Versterken van het diversiteits- en inclusiebeleid binnen de gemeentelijke organisatie
|
onvoorzien
|
---
|
|
2. Fysiek
|
2.1
|
Oprichten Impact Fonds Wageningen
Ter ondersteuning van initiatieven die bijdragen aan de gemeenschapseconomie, sociale en circulaire economie
|
onvoorzien
|
---
|
|
2.2
|
Uitvoering Actieplan Toerisme en Recreatie
Budget voor de uitvoering van het actieplan in de jaren 2026 en volgende
|
onvoorzien
|
---
|
|
2.3
|
Ontwikkeling begraafplaats De Leeuwerenk
Renovatie van het Baarhuisje en vernieuwing van de huisvesting op de begraafplaats, inclusief technische maatregelen aula
|
onvoorzien
|
---
|
|
2.4
|
Duurzaamheids-meerjarenonderhoudsplannen
Structurele verhoging van het onderhoudsbudget ten behoeve van Duurzaamheids-meerjarenonderhoudsplannen (D-MJOP’s)
|
onvermijdbaar
|
---
|
|
2.5
|
Ontwikkelingen stikstof
In het kader van ruimtelijke ontwikkelingen voldoen aan gewijzigde salderingseisen en provinciale zoneringsmaatregelen rondom de Veluwe.
|
onvoorzien
onvermijdbaar
|
---
|
|
2.6
|
Verduurzaming gemeentelijk vastgoed
Nemen van energiebesparingsmaatregelen en opwekken van zonne-energie op daken gemeentelijk vastgoed
|
onvoorzien
|
---
|
|
2.7
|
Verduurzaming gemeentelijk wagenpark
Elektrificering voertuigen en versnelling verduurzaming gemeentelijke mobiliteit door technische aanpassingen en/of gericht onderhoud
|
onvoorzien
|
---
|
|
3. Bestuur
en
Organisatie
|
3.1
|
Voldoen aan verplichtingen voortvloeiend uit NIS2 Cybersecurity en Digital Decade
Aanvullende beveiligingsmaatregelen, scholingsverplichting, inrichten vereiste rapportage- en monitoringsprocessen en maatregelen op het vlak van data en digitalisering
|
onvermijdbaar
onuitstelbaar
|
---
|
|
3.2
|
Opvolging rekenkameronderzoek digitale dienstverlening
Opvolging van de aanbevelingen uit, en uitvoering van het raadsbesluit over de eindrapportage ‘Digitale dienstverlening in de gemeente Wageningen’ van de Rekenkamer Wageningen
|
onvoorzien
onvermijdbaar
|
---
|
Toelichting
Ad 1.1 Nieuwe reïntegratietaken
Door verschillende nieuwe wetgeving onder de Participatiewet, zoals de Participatiewet in balans en het Wetsvoorstel van school naar werk, nemen de gemeentelijke taken toe en krijgen we een bredere taak. In de Participatiewet in balans en de Hervorming arbeidsmarktinfrastructuur wordt vaker en intensiever een beroep gedaan op dienstverlening bij het vinden van werk en andere vormen van participatie. Bij het Wetsvoorstel van school naar duurzaam werk moeten we jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt vaker ondersteunen bij het vinden van werk.
Ad 1.2 Beschut werkplekken bij IW4
De samenwerking met Compleet Mensenwerk op het Werkpunt is eind 2024 beëindigd. Per 2025 zijn alternatieve werkplekken voor medewerkers op een beschutte of WSW-werkplek gerealiseerd door. samen te werken met sociaal werkbedrijf IW4). Hierdoor is er perspectief geboden op een passende werkplek voor deze 45 medewerkers. Dit perspectief moet echter nog geborgd worden. Ook verwachten we voor (medisch) vervoer een substantiële overschrijding.
Ad 1.3 Doorontwikkelingen en monitoring inkomenszekerheid
Bij de invoering van het Maatschappelijk Meedoen Budget (MMB ) is over verschillende doorontwikkelingen gesproken. De meest in het oog springende ontwikkelingen zijn het beter aansluiten bij de daadwerkelijke zorgkosten, energielasten en (informele) schulden van inwoners. Deze ontwikkelingen vragen inzet, maar kunnen bovenal budgettaire consequenties hebben. In hoeverre zich dit voordoet en hoe groot de consequentie zou zijn is op dit moment nog niet helder. Ook de monitoring van het MMB en inzicht in de gevolgen van dit beleid vraagt inzet en mogelijk samenwerking met partners zoals het SCP en de WUR. SCP en de Belastingdienst willen graag meer onderzoek doen naar de invoering van het MMB. De gemeente staat daarvoor open en wil daaraan meewerken. Dit gaat echter niet altijd kostendekkend.
Ad 1.4 Alleenverdienersproblematiek
Door een ongunstige samenloop van regelingen valt het besteedbaar inkomen van alleenverdieners onder het sociaal minimum. Het Rijk heeft gemeenten opgedragen dit te compenseren en biedt hier middelen voor.
Ad 1.5 Vluchtelingenbeleid
Voor vluchtelingenbeleid is er nog geen nieuw beleid, maar het college heeft aan de raad toegezegd om in de Begroting 2026 doelen voor vluchtelingenzaken op te nemen.
Ad 1.6 Hervormingsagenda Jeugd
In de Hervormingsagenda Jeugd is de grootste opgave het ontwikkelen van een sterk lokaal team. Dit betekent een verandertraject (2025-2028) en mogelijk uitbreiding van formatie om te kunnen voldoen aan de opdracht die de gemeente heeft. Daarnaast zal er een verschuiving van taken ontstaan. Taken die nu door jeugdhulpaanbieders worden uitgevoerd verschuiven naar verwachting meer naar het lokale team.
Ad 1.7 Actualiseren gemeentelijke beleidskaders en dienstverlening op (nieuwe) wet- en regelgeving met betrekking tot DIG, kansengelijkheid en anti-discriminatie
De gemeentelijke beleidskaders moeten worden aangepast aan nieuwe wet- en regelgeving rond gelijke behandeling, zoals de wijziging van de Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB).
Ad 1.8 Interne- en externe projecten diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid binnen gemeente Wageningen
Het diversiteits- en inclusiebeleid van de gemeentelijke organisatie moet worden versterkt, inclusief een verbeterde wervings- en selectieprocedure om de representativiteit te vergroten. Daarnaast is budget gewenst voor DIG-projecten, voor structureel financieren van het Keti Koti comité en voor het opzetten van een subsidieregeling.
Ad 2.1 Oprichten Impact Fonds Wageningen
In 2026 willen we starten met een Impact Fonds Wageningen. Door te investeren in impact ondernemerschap wordt substantiële verbetering nagestreefd in de maatschappelijke opgaven van Wageningen. We ondersteunen initiatieven uit de samenleving en sociaal ondernemers. Het gaat hier om initiatieven die bijdragen aan de gemeenschapseconomie, sociale en circulaire economie.
Als bijdrage van de gemeente aan dit fonds denken wij aan een jaarlijks vast bedrag.
Naast de gemeentelijke bijdrage gaan we ook op zoek naar partners die kunnen bijdragen.
Ad 2.2 Uitvoering actieplan toerisme en recreatie
Op dit moment wordt er een actieplan toerisme en recreatie opgesteld. In de komende periode wordt duidelijk of er extra budget nodig is voor de uitvoering hiervan in de jaren 2026 en volgend.
Ad 2.3 Ontwikkeling begraafplaats De Leeuwerenk
Er wordt gewerkt aan een integraal plan voor de ontwikkeling van begraafplaats De Leeuwerenk. In dat plan krijgen de renovatie van het Baarhuisje, het bij de tijd brengen van de huisvesting en enkele noodzakelijke technische aanpassingen in de aula een plek. Maar ook is er aandacht voor gewenste voorzieningen zoals een mindervalidentoilet, een ontvangstruimte/kantoor, een bezinningsruimte, voor de ruimtelijke uitstraling, voor het groen en voor het beheer. In het integrale plan wordt ook de kostenraming in beeld gebracht.
In de Begroting 2026 willen wij u een uitwerking van deze plannen met bijbehorende financiële consequenties voorleggen. Deze financiële consequenties vallen uiteen in incidentele lasten (voor renovatie, nieuwbouw en technische maatregelen aula) en structurele lasten (voor onderhoud huisvesting en Baarhuisje en voor beheer).
Ad 2.4 Duurzaamheids-MeerjarenOnderhoudsPlannen
We hebben eind 2023 een nulmeting op de gemeentelijke gebouwen uitgevoerd. Op basis hiervan zijn de meerjarige onderhoudsplannen opgesteld. Voor eind 2026 willen we de meerjarige onderhoudsplannen voor 26 gebouwen (actief beheerd, niet voor de gebouwen in het rode gedeelte van de vastgoedstrategie) verrijken met mogelijke en/of verdere duurzaamheidsmaatregelen per gebouw. Dit brengt zowel éénmalige kosten voor het opstellen als een verhoging van de onderhoudskosten met zich mee. De eenmalige kosten voor het opstellen van de plannen wordt in 2025 aangevraagd. Na de inventarisatie kan een inschatting van de onderhoudskosten met het bijbehorende tijdspad worden gegeven, wat resulteert in een verhoging van het jaarlijks nodige onderhoudsbudget. Dit heeft invloed op de hoogte van de voorziening ‘Groot onderhoud gebouwen’, ad 2.6.
Ad 2.5 Ontwikkelingen stikstof
De wijziging van de salderingseisen en de zoneringsmaatregelen die de provincie rondom de Veluwe neemt in het kader van het stikstofdossier zullen onze gemeente gaan raken. De precieze gevolgen zijn nog niet bekend maar zullen moeten worden opgevangen. De beoogde zoneringsmaatregel betreft een voorgenomen aanpassing van de provinciale verordening. Omdat de impact van het besluit nog niet helder is, maar in potentie twee woningbouwlocaties direct raakt (in totaal 700 woningen) is het op dit moment lastig in te schatten of de financiële impact van het besluit substantieel zal zijn.
Ad 2.6 Verduurzaming gemeentelijk vastgoed
Door het nemen van energiebesparingsmaatregelen en het opwekken van zonne-energie op daken van gemeentelijk vastgoed kan de verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed worden versneld.
Ad 2.7 Verduurzaming gemeentelijk wagenpark
In 2025 gaan we een nieuwe leaseovereenkomst aan. De voertuigen die onder de overeenkomst worden vervangen zullen waar mogelijk elektrische voertuigen worden, in plaats van op benzine/diesel. Elektrische voertuigen zijn op dit moment nog duurder dan voertuigen op fossiele brandstof. Daarnaast willen we de verduurzaming van gemeentelijke mobiliteit (inclusief technische randzaken, zoals laadfaciliteiten) versnellen door technische aanpassingen en/of gericht onderhoud.
Ad 3.1 Voldoen aan verplichtingen voortvloeiend uit NIS2 Cybersecurity en Digital Decade
In het kader van de nieuwe Europese NIS2-richtlijn voor cybersecurity worden aanvullende eisen gesteld aan de beveiliging van onze digitale infrastructuur, incidentrapportage en risicomanagement. Om aan deze nieuwe wetgeving te blijven voldoen, zijn investeringen in maatregelen en systemen noodzakelijk. De exacte implementatiedatum en het tijdpad voor de invoering zijn op dit moment nog niet definitief vastgesteld door de rijksoverheid, wat het plannen en begroten van de benodigde investeringen complex maakt. Desondanks is het noodzakelijk om in de toekomstige begrotingscyclus extra financiële middelen te kunnen reserveren voor de implementatie van deze aanvullende beveiligingsmaatregelen, scholingsverplichting en het inrichten van de vereiste rapportage- en monitoringsprocessen binnen de bestaande personele capaciteit, zodat we kunnen voldoen aan deze aanstaande wetgeving. Op dit moment is het nog niet duidelijk of er extra middelen vanuit het Rijk beschikbaar worden gesteld.
De Digital Decade is een Europees programma dat de digitale transformatie moet versnellen met als doel een meer mensgerichte, duurzame, inclusieve en welvarende samenleving in 2030. Dit doet de Europese Commissie met een pakket van wet -en regelgeving, standaarden en digitale infrastructuur die, rechtstreeks of via landelijke wetgeving, ook gemeenten raken. De Europese afspraken bepalen mede hoe wij onze digitale infrastructuur en dienstverlening aan inwoners en bedrijven moeten inrichten. De Digital Decade is nog volop in ontwikkeling in ambitie, scope, tijdspad en/of welke middelen er vanuit het Rijk worden toegekend. Mochten er als gevolg hiervan aanvullende investeringen nodig zijn dan zal het college daarvoor via de reguliere P&C-cyclus een voorstel doen, zo mogelijk al bij de Begroting 2026.
Ad 3.2 Opvolging rekenkameronderzoek digitale dienstverlening
In 2024 heeft de Rekenkamer Wageningen een onderzoek gedaan naar de doeltreffendheid, doelmatigheid, rechtmatigheid en kwaliteit van de digitale dienstverlening van de gemeente Wageningen. De eindrapportage ‘Digitale dienstverlening in de gemeente Wageningen’ bevat aanbevelingen die het college wil opvolgen. De opvolging zal zoveel mogelijk gerealiseerd worden binnen bestaande verbeter- en vervangingsinspanningen en -middelen. Daarnaast heeft de raad het college opdracht gegeven om een beleidskader 'dienstverlening' met uitvoeringsprogramma voor te bereiden en ter vaststelling aan de raad voor te leggen. Het college zal daarbij eventuele financiële consequenties in beeld brengen. Mochten er voor de opvolging van de aanbevelingen of voor het uitvoeringsprogramma aanvullende investeringen nodig zijn, dan zal het college daarvoor via de reguliere P&C-cyclus een voorstel doen, zo mogelijk al bij de Begroting 2026.