Toelichting verwachte afwijkingen

Voorlopig worden geen beleidsinhoudelijke afwijkingen voor programma 1 verwacht.

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 6.694 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De geraamde kosten m.b.t. het uitvoeringprogramma 2023 van de omgevingsdienst de Vallei dient door de loon- en prijsindex en meer werk aangepast te worden. Dit product is een onderdeel van de totale afwijking Verbonden Partijen €397.882.

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 56.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De nieuwe CAO voor overheidspersoneel en de hoge prijsstijging voor materiele uitgaven betekent een stijging van de bijdrage aan de VGGM voor 2023 met €56.000.

Wijziging binnen bestaand beleid.

Onderstaand bedrag wordt niet meegenomen in de mutaties.

Onderwijshuisvesting nieuwbouw Margrietschool nadeel € 300.000 

Voor dit product wordt het investeringskrediet nieuwbouw Margrietschool verhoogd met € 299.568. Dit wordt als volgt verklaard:

Het bouwbudget voor nieuwbouw Margrietschool is vastgesteld op €3.669.350 inclusief sloopkosten €140.000,- en BTW (prijspeil 2021). Het bouwbudget wordt jaarlijks geïndexeerd. Naast de gebruikelijke kostenstijging zijn de bouwkosten tussen juni 2020 en juni 2022 bovengemiddeld gestegen met 8% als gevolg van Corona en de oorlog in de Oekraïne. Het betreft een externe oorzaak waarop het schoolbestuur geen invloed heeft.  Om die reden wordt het bouwbudget met 8% verhoogd vergelijkbaar als bij de vrije school Zwaneridder. Op basis van het netto bouwbudget € 3.244.602  (bouwbudget € 3.669.350,- minus sloopkosten €140.000) en minus voorbereidingsbudget € 284.748)  betekent dat een aanvullende eenmalige investering nodig is van € 259.568 (€ 3.244.602 x 8%). 

Vooruitlopend op de nieuwbouw wordt het huidige schoolgebouw op de locatie Haverlanden gesloopt. De twee schoolklassen die hier nu nog tijdelijk gehuisvest zijn moeten tijdens de sloop/nieuwbouw tussen kerst 2023 en de oplevering van de nieuwbouw in februari 2024  tijdelijk ondergebracht worden in een extra noodlokaal op de huidige schoollocatie aan de Zeemanstraat. De eenmalige kosten voor de huur van 1 noodlokaal voor een periode van 14 maanden bedraagt € 40.000 inclusief bijkomende kosten zoals aansluiten en ontkoppelen riolering, aansluiten nutsvoorzieningen, legeskosten, herstel terrein et cetera. 

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 87.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

Het uitvoeren van de motie 6M2 van 21 februari 2022 om een laptop of tablet beschikbaar te stellen voor kinderen die in armoede leven, als zij hier nog niet over beschikken, betekent een extra last die is begroot op € 84.000 Via deze bestuursrapportage wordt het budget voor 2023 beschikbaar gesteld. De veel lagere structurele lasten worden verwerkt in de begroting 2024-2027. De regeling blijft binnen het door de gemeenteraad gestelde kader van € 250.000 passen.  

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 178.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard. Voor de vervanging van kunstgrasvelden is tot 2023 gespaard. De vervanging valt echter hoger uit dan voorzien door gestegen materiaal en arbeidskosten, waardoor er een nadelig effect ontstaat op het product sport. 

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 98.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De gemeente Wageningen ondersteunt het ministerie van veiligheid en justitie met de opvang van ontheemden uit Oekraïne sinds maart 2022. De bijdrage in de kosten bedraagt  € 83,- per opgevangen persoon per dag. Op basis van de ervaringen uit 2022 kunnen we de kosten met deze forfaitaire vergoeding geheel dekken. De baten en lasten zijn in de primaire begroting niet geraamd. Een budgettair neutrale wijziging  is daarom noodzakelijk.     

De begroting 2023 wordt met € 5,2 miljoen verhoogd aan rijksbijdragen. De lasten worden gelijkelijk verhoogd zodat er een budgettair neutrale situatie in de begroting ontstaat.

• De organisatiekosten stijgen met € 1,5 mln voor project gerelateerde inzet van interne en externe medewerkers;
• Voor uitgaven aan leefgeld wordt een bedrag van € 0,9 mln geraamd
• Voor de huur van de opvanglocaties wordt € 1,3 mln geraamd
• Voor beveiliging en overige kosten worden de uitgaven op € 0,7 mln  geraamd

Er resteert nog een bedrag van € 0,8 mln aan ruimte waarvan nog niet duidelijk is of de middelen ingezet kunnen worden voor flankerend beleid of teruggevraagd worden door het ministerie. Wellicht kan het college bij de tweede bestuursrapportage u hier meer duidelijkheid over verschaffen.    

Vanuit de algemene uitkering is het budget voor de ondersteuning van asielzoekers en vreemdelingen verhoogd met € 98.000. Het bedrag wordt ingezet om de taak van de gemeente op asiel, integratie en participatie te versterken. Hierbij wordt gekeken naar de taakstelling huisvesting statushouders, versterken van uitvoering Wet Inburgering en de inzet van maatschappelijke organisaties. 

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 79.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De begroting van de VGGM is tussentijds geïndexeerd voor loon en prijsmutaties. Per saldo stijgen de kosten voor het rijksvaccinatieprogramma, de JGZ zorg, de GGD en de bevolkingszorg met €78.934.

Er is een brede spuk opgezet in verband met het integraal zorgakkoord (IZA) en het gezond actief leven akkoord (GALA). De rijksbijdrage bedraagt voor 2023  ongeveer € 514.000. Tot 20% van dit bedrag mag besteed worden in 2024. Bij de bestuursrapportage najaar informeren wij u over de uitgaven in 2023.  Het zal  een grote inspanning vragen om 80% van deze middelen rechtmatig te besteden in 2023.

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 65.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De nieuwe CAO voor overheidspersoneel en de hoge prijsstijging voor materiele uitgaven betekent een stijging van de bijdrage aan de MGR voor 2023 met € 65.000.

U bent geïnformeerd over de discussie met de gemeente Ede over de omvang van het budget voor beschermd wonen. In het kort komt het erop neer dat de gemeente Wageningen inhoudelijk verstandig beleid voert door in te zetten op extramurale zorg voor de doelgroep. Deze zorg is voordeliger waardoor Wageningen het budget kan inzetten voor preventie en andere vormen van ondersteuning. Ook bijvoorbeeld inkomensondersteuning zou je hierbij kunnen betrekken. Een accountantskantoor is de opdracht verstrekt de rechtmatigheid van het budget te onderzoeken en te bezien of het budget juist is vastgesteld. De omvang van het budget voor 2023 hangt mede af van de uitkomst van dit onderzoek en blijft nu daarom nog ongewijzigd..

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 332.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

Studietoeslag (€ 449.000 nadeel)
De (individuele) studietoeslag is sinds de herziening per 1 april 2022 geen bijzondere bijstand meer, maar een zelfstandige uitkering. Daarom verschuift het budget (€ 154.000) van Armoedebestrijding naar Sociale zekerheid. Per saldo geeft dit geen resultaat op de gemeentebegroting. 

Sinds de nieuwe wetgeving hebben fors meer studenten recht op de individuele studietoeslag. De individuele studietoeslag is bedoeld voor studenten op het mbo, hogescholen en universiteiten die na hun opleiding wel kunnen werken, maar niet in staat zijn om het minimumloon te verdienen. Deze groep jongeren kunnen hun opleiding moeilijk combineren met een bijbaantje. Om te voorkomen dat deze groep meer moet lenen of hogere studiekosten hebben, is er een individuele studietoeslag. 

Ook is door de stijging van het wettelijk minimumloon per 1 januari 2023 de studietoeslag met 10,15% gestegen. Q1 van 2023 geeft ons een beeld van de te verwachten kosten voor de rest van het jaar. De lasten bedroegen die periode € 107.000. Bij gelijkblijvende omvang van de doelgroep kunnen we per jaar rekenen op ongeveer € 449.000. Dat is € 295.000 meer dan is opgenomen in de begroting. Hiervoor is geen extra budget vanuit het Rijk beschikbaar gesteld. De overschrijding zal vanuit de algemene middelen gedekt moeten worden.

Het voorstel is om deze extra lasten structureel in de begroting op te nemen. Begin 2024 wordt duidelijk hoeveel er in 2023 daadwerkelijk is uitgegeven aan studietoeslag. Bij een eventuele afwijking kan dit in het voorjaar van 2024, via de bestuursrapportage 2024 worden gecorrigeerd.

Voorziening dubieuze debiteuren (€ 117.000 voordeel)
Bepaling van de omvang van de voorziening dubieuze debiteuren gebeurt in het jaarrekeningtraject als een van de laatste onderdelen. Gezien het strakke tijdspad is het niet gelukt om deze nog voor de sluitingstermijn van de administratie over 2022, te verwerken in 2022. Daarom komt de vrijval ten gunste van 2023. Het gaat hierbij om terugvorderingen waarbij het totaal in 2022 positief is uitgevallen. Met andere woorden: meer mensen die als dubieuze debiteur zijn aangemerkt hebben terugbetaald dan vooraf begroot. Omdat dit voordeel in de jaarrekening nog niet is opgenomen wordt het in 2023 als voordeel beschouwd middels de Bestuursrapportage voorjaar 2023.

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 154.000 voordelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:
De studietoeslag is per 1 april 2022 geen bijzondere bijstand meer, maar een zelfstandige uitkering. Daarom verschuiven we het budget (€ 154.000) van Armoedebestrijding naar Sociale zekerheid. Per saldo geeft dit geen resultaat op de gemeentebegroting.

Naast bovenstaande afwijkingen zijn er voor een aantal producten mutaties als gevolg van het wijzigen van de omslagrente. Voor een uitgebreide toelichting, zie Afwijkingen programma 3 Bestuur en organisatie - product 923.00 Bedrijfsvoering.

Voor programma 1 heeft dit een voordelig effect (lasten verlaging) van in totaal € 403.000. Dit bedrag is verdeeld over de volgende producten:

Voorlopig worden geen beleidsinhoudelijke afwijkingen voor programma 2 verwacht.

Een deel van de hieronder genoemde financiële afwijkingen bestaat uit producten (uit programma 1 en 2) van Verbonden Partijen. Cumulatief gaat het om bedrag van €397.882. Deze afwijking wordt voornamelijk veroorzaakt door de loon- en prijsindex. Hieronder de afwijkingen per product in een tabel.

Verbonden partijen, specificatie afwijkingen:

• 110.00 Openbare orde en veiligheid (ODDV) - €6.694
• 120.00 Brandweerzorg (VGGM) - €56.000
• 541.10 Cultuurhistorie (ODDV) - €3.012
• 625.80 Beleidsdomein gezondheidsbeleid (VGGM) - €79.000
• 626.10 Integrale toegang en algemeen sociaal domein (MGR) - €65.00
• 723.10 Milieubeheer (ODDV) - €23.093
• 810.20 Ruimtelijke beheer (ODDV) - €20.583
• 810.30 Bestemmingsplan (ODDV) - €2.500
• 825.00 Omgevingsvergunning (ODDV) - €142.000
• Totaal €397.882

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 3.012 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De geraamde kosten m.b.t. het uitvoeringprogramma 2023 van de omgevingsdienst de Vallei dient door de loon- en prijsindex en meer werk aangepast te worden. Dit product is een onderdeel van de totale afwijking Verbonden Partijen €397.882.

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 23.093 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De geraamde kosten m.b.t. het uitvoeringprogramma 2023 van de omgevingsdienst de Vallei dient door de loon- en prijsindex en meer werk aangepast te worden. Dit product is een onderdeel van de totale afwijking Verbonden Partijen €397.882.

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 20.583 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De geraamde kosten m.b.t. het uitvoeringprogramma 2023 van de omgevingsdienst de Vallei dient door de loon- en prijsindex en meer werk aangepast te worden. Dit product is een onderdeel van de totale afwijking Verbonden Partijen €397.882.

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 2.500 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De geraamde kosten m.b.t. het uitvoeringprogramma 2023 van de omgevingsdienst de Vallei dient door de loon- en prijsindex en meer werk aangepast te worden. Dit product is een onderdeel van de totale afwijking Verbonden Partijen €397.882.

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 60.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard: 

In 2023 wordt een visie wonen & zorg opgesteld. Het opstellen van een dergelijke visie is één van onze ambities uit het coalitieakkoord en tevens een wettelijke verplichting. Bij het opstellen van de programmabegroting 2023-2026 zijn per abuis geen middelen begroot voor het opstellen van deze visie. Inmiddels blijkt dat voor het opstellen van de visie incidenteel €60.000,- nodig is. Deze middelen zijn hoofdzakelijk nodig voor de inzet van experts, data-analyse en de participatiebijeenkomsten. Met raadsinformatiebrief D23.1117972 bent u geïnformeerd over de voortgang van dit project, als ook de financieringsbehoefte.

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 33.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

In het proces van de jaarrekening 2022 is er bij het onderdeel "Budgetoverheveling" een aanvraag niet meegenomen in het traject. Het restant voorbereidingskrediet van de stadgracht is hierin niet meegenomen. Met de voorjaarsnota willen we dit herstellen en nemen het restantkrediet van 2022 over: € 33.000

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 142.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De geraamde kosten m.b.t. het uitvoeringprogramma 2023 van de omgevingsdienst de Vallei dient door de loon- en prijsindex en meer werk aangepast te worden. Dit product is een onderdeel van de totale afwijking Verbonden Partijen €397.882.

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 250.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

Bij de begroting 2020 is besloten om in principe twaalf gemeentelijke panden te verkopen tussen 2020–2023. De netto opbrengst uit de verkoop tot en met 2023 bedraagt incidenteel € 2.641.000. In 2020 en 2021 zijn drie gemeentelijke panden verkocht. De verkoop van de overige gemeentelijke panden is voorlopig opgeschort in afwachting van de nieuwe strategische vastgoednota. Het beoogde verkoop resultaat van € 250.000 in 2023 wordt om die reden niet gehaald (N € 250.000). Mogelijk volgen er baten in volgende jaren, dit is afhankelijk van de keuzes die gemaakt worden in de strategische vastgoednota.

Naast bovenstaande afwijkingen zijn er voor een aantal producten mutaties als gevolg van het wijzigen van de omslagrente. Voor een uitgebreide toelichting, zie Afwijkingen programma 3 Bestuur en organisatie - product 923.00 Bedrijfsvoering.

Voor programma 2 heeft dit een voordelig effect (lasten verlaging) van in totaal € 374.000. Dit bedrag is verdeeld over de volgende producten:

Voorlopig worden geen beleidsinhoudelijke afwijkingen voor programma 3 verwacht.

Belangrijke informatie: Een bijkomstig voordeel van het aantrekken van leningen in 2022 voor deze ambitie is, dat met de stijgende rente extra rente-inkomsten ontstaan vanuit de schatkist. Dit rentevoordeel komt in 2023 ten gunste van de bestaande actieve investeringen, doordat er lagere rentelasten worden toegerekend aan de taakvelden/producten. Zie hiertoe verder de financiële toelichting bij het product bedrijfsvoering.

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 65.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

Voor vervanging van een wethouder vanwege toegekend ziekteverlof is geen budget opgenomen in de begroting. Momenteel wordt een wethouder twee keer 16 weken vervangen. Kosten € 65.000

Voor dit product wordt de begroting 2023 met € 50.000 nadelig op de lasten en  € 50.000 voordelig op de baten bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard.:

Een deel (20%) van de provinciale subsidie m.b.t. Maatwerkafspraken Vitaal Openbaar Bestuur wordt in 2023 verwacht. Zoals reeds gemeld bij de jaarrekening 2022 wordt dit  in de eerste BERAP-2023  per saldo neutraal verwerkt. 

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 476.000 voordelig bijgesteld. Dit word als volgt verklaard:

In de raadsinformatiebrief over de decembercirculaire hebben wij u geïnformeerd dat de begroting met € 476.000 positief kan worden bijgesteld. Tegenover de extra inkomsten staan taakmutaties ter hoogte van € 175.000. Naast overwegend kleine bijstellingen stijgt het budget voor de ondersteuning van asielzoekers en vreemdelingen met € 98.000  

Voor dit product wordt de begroting voor 2023 met € 2.423.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

CAO-afspraken 2023 (€ 1.800.000 nadeel)
In de vastgestelde CAO voor 2023 is een loonsverhoging van € 240 en daarna 2% afgesproken. De loonstijging varieert van 6 à 7% tot 12 à 13%, afhankelijk van het salarisniveau. De gemiddelde loonstijging komt op circa 9%. In de begroting 2023 is uitgegaan van een loonstijging van 3,3% conform de CEP-cijfers van maart 2022. Het verschil tussen de CAO en de begroting bedraagt voor 2023 € 1.700.000.
In de begroting 2023 was nog geen rekening gehouden met de thuiswerkvergoeding omdat het om een tijdelijke vergoeding in 2022 ging. In de nieuwe CAO is deze vergoeding nu vastgesteld. De kosten bedragen € 100.000.
In de kadernota 2023 zijn deze bedragen voor 2024 en verder opgenomen, voor 2023 is dat in deze bestuursrapportage.

Mei-circulaire: bij het opmaken van de bestuursrapportage is de mei-circulaire nog niet ontvangen. Er wordt wel enige compensatie verwacht omdat de loon- en prijsindexen waarop het ministerie van BZK de algemene uitkering voor een deel op baseert opnieuw zijn gestegen. Zodra de uitkomst van de mei-circulaire bekend is zullen wij u hierover informeren.

Informatieveiligheid en transitie ICT organisatie (€ 340.000 nadeel)
De ontwikkelingen op het gebied van informatieveiligheid, technologie en wetgeving gaan in hoog tempo. Dit vraagt om een toekomstbestendige ICT-organisatie die grip en controle daarop heeft. Hierdoor zullen de komende jaren de uitgaven aanzienlijk gaan stijgen. In uw raad is hierover in april een presentatie verzorgd. Daarin is het belang van een Information Security Officer (ISO) toegelicht. Een ISO is benodigd om voortgang te kunnen maken met het verder implementeren van de Baseline Informatiebeveiliging Overheid. De ISO zal zich richten om het vormgeven van beleid en ook het ondersteunen van de organisatie bij het implementeren van dit beleid. Tevens is het ZUS-onderzoek afgerond naar hoe de toekomstbestendige ICT-organisatie eruit gaat zien en in welk tijdspad dit gerealiseerd moet worden. Voor de realisatie hiervan is reeds in 2023 een kwartiermaker nodig en tijdelijke inhuur om de transitie van een ICT-beheerorganisatie naar een ICT-regieorganisatie mogelijk te maken. Zowel de ambitie op informatieveiligheid als de transitie naar een toekomstbestendige ICT-organisatie vragen om extra middelen in 2023.
Voor de incidentele middelen in 2023 betekent dit:

• € 240.000  inhuur t.b.v. realisatie toekomstbestendige ICT-organisatie;
• € 100.000 inhuur ISO t.b.v. informatieveiligheid.

Investering financieel beleid (€100.000 nadeel)
Afgelopen jaar is fors ingezet op het orde krijgen van de bezetting bij team F&C. Nu het team gestaag op orde begint te komen is het tijd om de inmiddels ontstane achterstanden op het terrein van financieel beleid in te lopen. Het gaat ondermeer om het updaten van verordeningen, meer inzicht krijgen in reserves, voorzieningen en vervangingsinvesteringen en het vereenvoudigen van een aantal processen. Om deze inhaalslag te maken is tijdelijk extra inhuur benodigd van naar schatting € 100.000. 

Onderhoud stadhuis (€ 55.000 nadeel)
Aanvullend contract BAM voor het stadhuis van € 55.000. Deze is in 2022 en 2023 niet meegenomen en aangepast in de begroting. Sinds de verbouwing van het stadhuis hebben twee onderhoudscontracten met BAM, één voor gebouwdeel A en één voor deel B. Het onderhoudscontact voor gebouwdeel A was onderdeel van de aanbesteding van de verbouw. Voor gebouwdeel B ontbrak een onderhoudscontract en dat wordt nu alsnog geregeld; hiermee een jaarlijks bedrag van € 55.000 is gemoeid.

Omslagrente (€ 128.000 nadeel)
De rente op de verplicht uitgezette middelen in de schatkist (schatkistbankieren) is afgelopen half jaar fors gestegen. Met de verwachting dat deze rente niet zal dalen (eerder nog iets stijgen) verwachten wij in 2023 € 750.000 aan extra rente baten. 
De omslagrente wordt berekend door het aan de taakvelden toe te rekenen rentesaldo (rente lasten minus rente baten in euro’s) te delen door de boekwaarde per 1 januari van de vaste activa die integraal zijn gefinancierd. De omslagrente wordt vervolgens toegerekend aan de individuele activa. Bij het maken van de primitieve begroting 2023 is berekend dat deze omslagrente 2% bedraagt. In de realisatie mag de werkelijke toerekening niet meer afwijken dan 25%. Met de extra opbrengst voor schatkistbankieren gaat deze afwijking groter worden dan 25%, omdat het toe te rekenen rentesaldo omlaag gaat met € 750.000. De BBV regelt dat "Indien de werkelijke rentelasten in euro’s die over een jaar aan taakvelden hadden moeten worden doorbelast afwijken van de rentelasten in euro’s die op basis van de (voor)gecalculeerde renteomslag aan de taakvelden zijn toegerekend, dan kan de gemeente besluiten tot correctie. Correctie wordt verplicht gesteld indien deze afwijking groter is dan 25%". Op grond van deze stellige uitspraak van de Commissie BBV stellen wij daarom voor de omslagrente te verlagen van 2% naar 1% in de begroting 2023. Deze verlaging levert een  voordeel op bij de producten/taakvelden waarnaar de omslagrente wordt toegerekend. Daar tegenover staat een nadeel op deze toegerekende rente van € 878.000 binnen dit product.  Per saldo ontstaat daarmee op de kostenplaats kapitaalrente een nadeel van € 128.000.

Naast bovenstaande afwijkingen zijn er voor een aantal producten mutaties als gevolg van het wijzigen van de omslagrente. Voor een uitgebreide toelichting, zie de afwijking hierboven op product 923.00 Bedrijfsvoering.

Voor programma 3 heeft dit een voordelig effect (lasten verlaging) van in totaal € 100.000. Dit bedrag is verdeeld over de volgende producten: