Toelichting verwachte afwijkingen

Op dit moment worden geen beleidsinhoudelijke afwijkingen voor programma 1 verwacht.

Voor dit product wordt de begroting voor 2022 met € 200.000 nadelig bijgesteld op de lasten . Dit wordt als volgt verklaard:

De kosten voor medische advieskosten wordt met € 50.000 verhoogd omdat dit beschikbaar moet zijn voor het gehele sociale domein (inclusief participatiewet). Het budget wordt overgeboekt van het product individuele ondersteuning. Daarnaast ontvangen we structureel middelen voor het versterken van de dienstverlening aan kwetsbare inwoners, de zogenaamde POK-middelen. Deze middelen worden bijgeraamd op dit product, resulterend in een negatief saldo. Hier staat een positief saldo tegenover in programma 3, over de gehele begroting bezien is deze mutatie budgetneutraal.

Voor dit product wordt de begroting voor 2022 met € 97.000 voordelig bijgesteld op de lasten en € 185.000 nadelig op de baten. Dit wordt als volgt verklaard:

N.a.v. een correctie op het uitvoeringsbudget Beschermd Wonen in 2021 wordt ook in 2022 een lagere 'bijdrage derden' verwacht voor Beschermd Wonen. Een bijstelling naar beneden van de baten à € 185.000. Het definitieve budget 2022 moet nog worden vastgesteld.

Het budget WMO medische advieskosten wordt met € 50.000 verlaagd. Dit budget komt via het product toegang beschikbaar voor het gehele sociale domein, zie hierboven bij 626.10.

Op dringend advies van de VNG, het Rijk, de werkgevers en de vakbonden in de zorgsector om de loonstijging te verwerken in de tarieven van Wmo en jeugdzorg, heeft de Modulaire Gemeenschappelijke regeling Sociaal Domein Centraal Gelderland besloten de indexatie van de tarieven voor Wmo en jeugdhulp voor 2022 te verhogen van 1,95%  naar 2,7975%.  In de decembercirculaire heeft de gemeente Wageningen € 138.000 structureel extra gekregen voor de hogere indexatie van de inkooptarieven in het jeugddomein naar aanleiding van de motie Hijink en Bikker. De lasten van dit product worden met dit bedrag verhoogd. Door de extra inkomsten is de mutatie budgettair neutraal.

Voor dit product wordt de begroting voor 2022 met € 125.000 voordelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:
Op basis van de bestuursrapportage najaar 2021 en de jaarrekening 2021 verwachten we ongeveer €250.000 minder uit te geven aan armoederegelingen dan dat we begroot hebben. Wel houden we dit jaar rekening met een een hoger beroep op onze regelingen. Met de pilot ondersteuningsgesprekken, de aandacht voor zwemlessen voor minima en de politieke aandacht (met bijhorende publiciteit) voor dit onderwerp hopen we inwoners te bereiken die nu nog geen gebruik maken van onze voorzieningen. Daarom stellen we voor de begroting niet met €250.000 maar met €125.000 bij te stellen.

NB: wanneer wordt gekozen voor een structurele bijstelling wordt het budget voor armoedebestrijding verlaagd, voordat de herijking heeft plaatsgevonden. Daarom adviseren we op dit moment enkel een incidentele bijstelling voor 2022.

Voorlopig worden geen beleidsinhoudelijke afwijkingen voor programma 2 verwacht.

Voor dit product wordt de begroting voor 2022 met € 650.000 nadelig bijgesteld op de lasten . Dit wordt als volgt verklaard:

De weginspectie na de winterperiode bracht aan het ligt dat er nog dit jaar maatregelen aan het asfalt van de hoofdstructuur uitgevoerd moet worden in de vorm van reparaties constructie rijbaan en vervangen van de toplaag. Dit kost in totaal € 800.000 en kan voor een deel gedekt worden door de vrijval van de egalisatiereserve wegen voor € 150.000. 

Voor dit product worden tot op heden geen financiële afwijkingen voor 2022 verwacht.

Voor het project Snelle fietsroute Ede-Wageningen is in november 2021 gemeld dat sprake is van een financieringstekort vanwege hogere kosten dan geraamd voor het fietspad Kierkamperweg. Aangekondigd is dat we in deze bestuursrapportage hierop terug zouden komen.  De hogere kosten hebben effect op het begrotingsjaar 2023 en niet op dit jaar.  
Ook is sprake van stijgende bouwkosten in zijn algemeen. De aanbestedingen van de Kierkamperweg en de Churchillweg-Hoevestein vinden in derde kwartaal 2022 plaats. Dan zal duidelijk worden of de gereserveerde gelden voldoende zijn.
Om die redenen zullen we in de begroting 2023 terugkomen op het financieringstekort voor het project Snelle fietsroute Ede-Wageningen.  

Aanpassing uitkering statutair dividend ACV
Gemeente Wageningen heeft een belang in ACV. Vanuit dit belang ontvangt de gemeente jaarlijks een statutair dividend van 6% over het ingebrachte vermogen. Om ACV financieel zelfstandig te kunnen laten groeien moet de financieringsstructuur worden aangepast. Derhalve is besloten in de Algemene vergadering van Aandeelhouders van 15 december 2021 om het statutaire dividendpercentage aan te passen van 6% naar 3% en eventuele overwinst niet meer uit te keren, waardoor het eigen vermogen van ACV wordt aangesterkt. Dit betekent concreet een vermindering van € 27.540 aan inkomsten per jaar. Bij de meerjarenbegroting 2023-2027 zal dit worden verwerkt binnen het product afval.

Voor 2023 en verder volgt een correctie op de begrotingscijfers voor doel 2.5 Klimaatneutraal 20XX. De cijfers uit het begrotingsproces De Nieuwe Toekomst zijn abusievelijk onjuist verwerkt waardoor een bedrag van 205.000 (125.000 aan budget en 80.000 aan fte) te weinig structureel in de begroting zijn opgenomen. Voor 2022 wordt dit probleem opgelost door aanwending van de overgehevelde middelen van de jaarrekening 2022, € 158.663 van het Restantbudget programma Natuur en duurzaamheid. Het betreft in 2022 dus een budgettair neutrale wijziging.

Voor dit product wordt de begroting voor 2022 met € 26.775 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De 1e begrotingswijziging 2022 van de OddV valt binnen de financiele kaders van het uitvoeringsprogramma Wabo 2022 van de gemeente Wageningen. De extra uitgaven worden voornamelijk veroorzaakt door de vele aanvragen om een omgevingsvergunning waartegenover extra leges inkomsten staan. Daarnaast worden er extra energiecontroles uitgevoerd waarvoor de provincie Gelderland subsidie verleend (nadeel 87.600)

In het uitvoeringsprogramma Wabo 2022 zijn er extra lasten opgenomen die extra uitgaven worden voornamelijk veroorzaakt door de vele aanvragen om een omgevingsvergunning. Hierdoor ontstaan er ook extra leges inkomsten (voordeel 87.600)

Voor de afrekening van het jaar 2021 dient de gemeente Wageningen een bedrag bij te betalen van € 26.775,00 (nadeel). Dit komt door de vele aanvragen voor een omgevingsvergunning. Hier tegenover staan extra legesinkomsten die zijn ontvangen in 2021. Dekking wordt gevonden uit de reserve egalisatie Bouwleges. In 2021 hebben we in deze reserve de extra opbrengsten bouwleges gestort.   

Voor dit product wordt de begroting voor 2022 met € 1.076.130 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

Bij de begroting 2020 is besloten om in principe twaalf gemeentelijke panden te verkopen tussen 2020–2023. De netto opbrengst uit de verkoop tot en met 2023 bedraagt incidenteel € 2.641.000,-. In 2020 en 2021 zijn drie gemeentelijke panden verkocht. De verkoop van de overige gemeentelijke panden is voorlopig opgeschort in afwachting van de nieuwe strategische vastgoednota. Het beoogde verkoop resultaat van € 1.000.000,-in 2022  wordt om die reden niet gehaald (N € 1.000.000,-). Mogelijk volgen er baten in volgende jaren, dit is afhankelijk van de keuzes die gemaakt worden in de strategische vastgoednota.    

Overdracht schoolgebouw aan de Dudoklaan2 heeft er voor gezorgd dat we geen huuropbrengsten meer ontvangen Dit is een nadeel van € 76.130,-

Voorlopig worden geen beleidsinhoudelijke afwijkingen voor programma 3 verwacht.

Voor dit product wordt de begroting voor 2022 met € 23.500 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De gemeenteraad heeft (via wijzigingen van het Reglement van Orde) besloten tot een integriteitsscreening van wethouders voordat zij worden benoemd (€ -5.000 alleen in verkiezingsjaren) en tot het aanstellen van externe gespreksleiders voor de gesprekken tijdens de Politieke Avonden (€ -4.000). Ook vallen de kosten voor het inwerkprogramma van de raad hoger uit (€ -3.500).  Om dit alles  mogelijk te maken dient het raadsbudget te worden verhoogd (totaal € -12.500). 

Daarnaast is er een onvermijdelijk ontwikkeling per 1 januari vanwege de verhoging van de maandelijkse raadsvergoeding. Het Rijk bepaalt via het Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers de hoogte van de vergoeding (€ -11.000), die is in 2022  hoger dan waarmee in de begroting rekening is gehouden.

Voor dit product wordt de begroting voor 2022 per saldo met € 1.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

Het  nieuwe college 2022-2026 bestaat uit 4 fulltime wethouders, dat is een uitbreiding van 0,4 FTE. Dat betekent een lastenverzwaring op het product bestuursorganen B&W van € -41.350 in 2022 en structureel van € -53.175. 

Daarnaast kan het re-integratiebudget  voor de aanblijvende wethouders in 2022 vervallen € + 40.000 incidenteel 

Voor dit product wordt per saldo geen financiële afwijkingen voor 2022 verwacht.

De Provincie Gelderland stelt in 2022 voor het Project: "Maatwerktraject Provincie-gemeente Wageningen"  € 250.000 subsidie beschikbaar. Daarvoor is € 200.000 voor inhuur (young) professionals strategie met begeleiding en € 50.000 voor training bestuurlijke/politieke sensitiviteit.

Voor dit product wordt de begroting voor 2022 met € 55.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

De lasten worden met € 55.000  verhoogd ter dekking van de extra kosten die wij maken bij het organiseren van de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022 gezien de toenmalige epidemiologische situatie. De extra kosten hangen onder meer samen met het huren van locaties en het inhuren van stembureauleden voor het vervroegd stemmen op de maandag en dinsdag voorafgaand aan de reguliere dag van stemming. Daarnaast zijn er  aanvullende kosten voor de inrichting van stemlokalen, en met het mogelijk moeten huren van alternatieve locaties die in de coronacrisis beter geschikt zijn om als stemlokaal in te richten. Voor de gemeente is deze mutatie budgettair neutraal omdat de extra kosten zijn gecompenseerd via de algemene uitkering.

Voor dit product wordt de begroting voor 2022 met € 59.500 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

Doorbelaste uren op de kostenplaats Griffie worden op dit product verhoogd vanwege de wisseling van griffier. Er worden extra kosten voorzien voor de werving (via een bureau € 20.000)  en voor een overlapperiode (3 maanden € 24.500). Bovendien is de inschaling en formatie van de nieuwe griffier gewijzigd (half jaar € 15.000). Dit alles brengt incidenteel € 59.500 euro extra last met zich mee in 2022 en jaarlijks structureel € 30.000.

Voor dit product wordt de begroting voor 2022 met € 570.000 voordelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

In de raadsinformatiebrief 21.0104023 van 27 januari jl. hebben wij u geïnformeerd over de uitkomsten van de decembercirculaire. De budgetverhoging op de taken verwerken wij in deze bestuursrapportage op de producten. Het effect van de decembercirculaire op de begroting 2022 is toegelicht in de brief en bedraagt € 218.000 voordelig. De bijstelling van de begroting is dus een saldo van € 570.000 meer baten op de algemene uitkering en € 352.000 meer lasten op de producten.

Voor dit product wordt de begroting voor 2022 met € 1.968.000 nadelig bijgesteld. Dit wordt als volgt verklaard:

Ontwikkelingen voor HR die leiden tot bijstelling voor de BERAP:
De afgelopen periode is te typeren als bijzonder bewogen met veel snelle veranderingen. We kunnen wel stellen dat de wereld van werk blijvend sterk is veranderd. Van thuiswerkvergoedingen en het inrichten van het thuiskantoor tot veel vraag - en weinig aanbod - op de arbeidsmarkt en van werk-privé balans tot het versterken van (online) verbinding binnen de organisatie. Het cluster HR wordt dan ook geconfronteerd met complexe HR-vraagstukken. Denk hierbij aan werving en selectie in de krappe arbeidsmarkt, binden en boeien van medewerkers, hoog ziekteverzuim en duurzame inzetbaarheid van medewerkers. 

Analyse ziekteverzuim:
Het gemiddeld ziekteverzuim is in 2021 gestegen naar 6,6% ten opzichte van 5,2% in 2020. Ook begin 2022 zet deze trend van hoog verzuim gestaag door. Uit een recente analyse blijkt dat 67,8% van het ziekteverzuim langdurig is en bij 30,7% is er sprake van psychisch verzuim. Van dit psychisch verzuim is de helft te verklaren door werk gerelateerde factoren. De meest voorkomende oorzaken zijn werkdruk en arbeidsverhoudingen. Werkgever werkt vanuit de volgende drie pijlers aan een daling van het ziekteverzuim:
1.    Versterking menselijk kapitaal: richt zich op vitaliteit van alle medewerkers
2.    Preventie: gaat om een kleinere groep medewerkers die meer risico lopen op verzuim
3.    Herstelbegeleiding: richt zich op een kwalitatief goede verzuim- en re-integratiebegeleiding. Vanuit dit spoort oriënteert werkgever zich op het inzetten van een specialistische casemanager verzuim voor langdurige en complexe verzuimcasuïstiek. 

Analyse werving en selectie:
In 2020 zijn er 56 vacatures gepubliceerd en in 2021 zijn er 74 vacatures gepubliceerd. Ook begin 2022 zet deze trend van een hoog aantal vacatures gestaag door. Vanaf januari zijn er 22 vacatures opengesteld. Op de tekentafel liggen nog 23 vacatures. Duidelijk zichtbaar is dat het aantal vacatures met name in de tweede helft van 2021 significant is gestegen. Dat is niet alleen zo bij Wageningen, maar dit is een landelijke trend. Een trend die zich na de zomervakantie van 2021 al manifesteerde is dat er steeds minder kandidaten solliciteren. Voor de zomervakantie 2021 kwamen er gemiddeld 20 reacties per vacature en na de zomervakantie van 2021 was dit nog slechts 9 reacties. Na de kerstvakantie van 2021 daalde de gemiddelde reacties naar 3 kandidaten. Op circa de helft van de vacatures komen geen reacties binnen en de andere vacatures minder dan 10 reacties. 7 vacatures zijn inmiddels 2 of meer keer gepubliceerd, omdat er nog geen geschikte kandidaat is gevonden. Een andere trend is dat steeds meer benoembare kandidaten zich terugtrekken uit de procedure. Werkgever oriënteert zich op een vernieuwende arbeidsmarktbenadering. Vooruitlopend hierop zijn voor een aantal procedures zijn gespecialiseerde wervingsbureaus ingezet en dat was een succesvolle interventie. Werkgever is dan ook voornemens om vaker gespecialiseerde wervingsbureaus in te zetten voor moeilijk vervulbare vacatures. 

Conclusie:
De combinatie tussen een krappe arbeidsmarkt en een hoog verzuimpercentage leidt organisatie breed tot problemen in personele capaciteit. Bijstelling op centraal inhuurbudget en werving en selectiekosten is nodig om de uitvoering van lopend beleid te kunnen borgen in 2022. 
Deze bijstelling is als volgt te specificeren:

Inhuur gespecialiseerde bureaus ter versterking van werving en selectie ( € 200.000 nadelig)
Als gevolg van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt is voor iedere vacature nu extra inzet nodig om kandidaten te werven. Met gespecialiseerde bureaus bereiken we een bredere doelgroep dan de eigen gemeentelijke kanalen.

Inhuur voor inzet bij langdurige ziekte ( € 750.000 nadelig)
Met de werkdruk in de organisatie en de huidige langdurige verzuim lukt het niet om de werkzaamheden van zieke collega’s op te vangen. Op basis van de inzet in de eerste vier maanden van dit jaar is dit bedrag nodig om de rest van het jaar de lege plekken als gevolg van ziekte in te vullen. De hierboven genoemde inzet op vitaliteit, preventie en verzuimbegeleiding gaat zeker effect hebben maar dat zal naar verwachting pas in 2023 zichtbaar worden. 

Inhuur voor het realiseren van de bestaande ambities en lopende projecten (€ 600.000 nadelig)
In het kader van uitvoering kunnen geven aan een deel van de budgetoverhevelingen vanuit 2021, aangepaste wettelijke vereisten, de invulling van ambities en op onderdelen een andere, meer regisserende/sturende rol van de gemeente, is extra capaciteit noodzakelijk. Denk daarbij aan woningbouw, economie, groen, klimaat, informatieveiligheid en vastgoedbeleid. Prioriteit wordt gegeven aan het voldoen aan wettelijke eisen (zoals bij informatieveiligheid) en aan werkzaamheden die verband houden met het coalitieakkoord. In het najaar voeren we het gesprek met de Raad over waar er mogelijk een structurele bijstelling noodzakelijk is. 

Fitte organisatie (€ 100.000 nadelig)
We bouwen aan een fitte organisatie waarin ambities, doelen, mensen en middelen met elkaar in evenwicht zijn. Dit budget besteden we aan interventies (op organisatie, team en individueel niveau) die bijdragen aan dat wenkend perspectief vanuit betrokkenheid en vitaliteit bij onze stad en samenleving. 
Hieronder vallen:

a)    Marketing campagne: een marketing en communicatie middelenmix om onszelf te profileren als fitte en inclusieve werkgever (zowel in- als extern). Denk bijvoorbeeld aan het maken van een bedrijfsfilm, het opnemen van podcasts over vitaliteit, diversiteit en inclusie en duurzame inzetbaarheid. En het organiseren van organisatiedagen in het teken van binden en boeien van medewerkers aan een fitte en inclusieve organisatie.  

b)    Ondersteuning bij de groei naar autonome teams: Uit het onderzoek evaluatie werkmodel blijkt dat zelfsturing (een belangrijke pijler van het formalisatieplan uit 2019) nog niet goed is geïmplementeerd. In navolging van de aanbevelingen van dit onderzoek heeft elk team een teamopgave geformuleerd en afhankelijk van de hulpvraag wordt waar nodig een coach of een andere interventie ingezet om de autonomie van de teams te vergroten. Deze ontwikkeling is een voorwaarde om opgavegericht werken (Eén van de bouwstenen van de organisatiekoers) succesvol te laten zijn. Nu zijn we sterk sectoraal ingericht, terwijl veel opgaven over sectoren heengaan en een integrale afweging vragen. Opgavegericht werken vraagt om een hoge taakvolwassenheid en professionele ruimte om het werk te organiseren.

Gegevensbescherming (€ 100.000 nadelig)
In januari 2022 heeft het College het 'Strategisch Gegevensbeschermingsbeleid Gemeente Wageningen 2022 tot 2025' vastgesteld. Dit beleid wordt verder geconcretiseerd met een nog vast te stellen jaarplan. Dit budget is vastgesteld in samenwerking met het MT, en is nodig om in 2022 nog een start te kunnen maken met de uitvoering van het beleid. Het betreft de inhuur van externe expertise, om een start te maken met de meest urgente onderwerpen vanuit het gegevensbeschermingsbeleid denk hierbij aan crisis management, de start van het operationaliseren van beleid en een  bewustwordingscampagne. 

Hybride werken (€ 100.000 nadelig)
Uit de enquête die vorig jaar onder het personeel is gehouden kwam naar voren dat het grootste gedeelte van de medewerkers graag op kantoor maar ook thuis wil werken; kortom Hybride Werken. Om dat dit jaar mogelijk te maken zijn er op facilitair, ICT en ARBO technisch gebied aanpassingen nodig. Op het Stadhuis, het Startpunt en de Werf moet het mogelijk worden digitaal te vergaderen en elkaar te ontmoeten. Er moeten camera’s, bel/overleg nissen, werkplekken waar je kort even kunt zitten en meer overlegmogelijkheden komen. Op ICT vlak wordt er onder andere gezorgd voor betere bereikbaarheid, uitbreiding van de diverse mogelijkheden van MS Teams, mogelijkheden om digitaal en interactief en met elkaar samen te werken en het wordt met een app makkelijker om te zien wanneer je op kantoor kunt werken. Daarnaast zijn we verantwoordelijk als gemeente voor een goede en moderne thuiswerkplek, wat ook bijdraagt aan onze aantrekkelijkheid als werkgever. Er worden middelen als bureaustoelen, laptops, monitoren in bruikleen gesteld waar nodig om het thuiswerken goed te faciliteren. 

Voor aanpassingen in de fysieke werkomgeving is een investering noodzakelijk van € 396.000 waarvan de kapitaallasten voor het eerst in 2023 in de begroting tot uitdrukking komen voor een bedrag van € 46.530, aflopend tot € 40.293 in 2032 (afschrijving 10 jaar, rente 1,75%). Tevens is voor de ontwikkeling van de digitale werkomgeving een incidenteel budget van € 200.000 noodzakelijk, € 100.000 in 2022 en € 100.000 in 2023.

Licenties Microsoft (€ 60.000 nadelig)
Door het nieuwe (E5)-licentiemodel van Microsoft zijn de kosten met € 60.000 toegenomen.  Toename van het aantal medewerkers heeft hier ook -in mindere mate- aan bijgedragen.

Diverse kleinere afwijkingen (€ 58.000 nadelig)
Dit bedrag betreft verschillende kleine posten binnen het product Bedrijfsvoering.

Financiering (budgettair neutraal)
De rente is op dit moment aan het stijgen, en gemeente Wageningen heeft veel plannen om te investeren. De liquiditeitsprognose geeft zonder het coalitieakkoord een behoefte aan liquide middelen aan. Om die reden zijn twee leningen afgesloten van ieder € 12.000.000, één met een looptijd van 20 jaar en één met een looptijd van 40 jaar. Dekking vindt plaats binnen het totaal aan kapitaallasten.