Toelichting verwachte afwijkingen

Er worden geen beleidsinhoudelijke afwijkingen bij dit programma verwacht.

Het resultaat van programma 1 is in totaal € 5.098.000 gunstiger dan begroot.
Dit komt door een afname van € 288.000 bij de lasten en een toename van € 4.810.000 bij de baten. Hieronder staan de producten met een grote of opvallende financiële afwijking. 

De lasten (voor reservemutaties) worden verhoogd in de begroting 2024 op dit product met € 36.000. Dit heeft de volgende reden:

Gevolgen van de invoering van een nieuwe piketregeling:
verhoging van de uitbetaalde piketvergoedingen, omdat de vergoedingen voor beide piketfuncties (adviseur crisisbeheersing en adviseur communicatie) gelijkgetrokken zijn.

De lasten (voor reservemutaties) worden verlaagd in de begroting 2024 op dit product met € 709.000. Dit heeft de volgende reden:

Voor de Nijenoord/vestiging Dudoklaan 2, hoeft geen huur meer worden betaald, het pand is in eigendom overgedragen aan het schoolbestuur, dit verlaagt de lasten bij dit product in het jaar 2024 met € 83.000.

Conform het raadsbesluit van 11 januari 2016 (15.0201974) wordt het budget voor verduurzaming van onderwijshuisvesting basisonderwijs dat niet gebruikt wordt, doorgeschoven naar 2025. Hierbij gaat om een bedrag van € 330.000 (55088109/01020) en € 201.587 (55088109/01040), in totaal € 421.587 (afgerond € 532.000). Ook de in de begroting geraamde reserve-inzet voor de dekking van de kosten van de maatregelen op het gebied van verduurzaming bij het basisonderwijs van € 422.000 wordt gecorrigeerd in de begroting 2024.  

Door uitstel van de start van de nieuwbouw Margrietschool op de locatie Haverlanden is er in 2024 een voordeel van € 94.000 op de afschrijvingslast.

Bij de reservemutaties is sprake van een bijstelling van de onttrekkingen in de begroting 2024 op dit product van € 422.000. Dit heeft de volgende reden: 

Verduurzaming is nog niet tot uitvoering gekomen, derhalve wordt dit budget doorgeschoven naar 2025 waardoor ook de begrote reserve-inzet wordt verlaagd met € 422.000.

Per saldo is sprake van een voordeel bij dit product van € 287.000.

De baten en lasten bij dit product worden per saldo niet bijgesteld in de begroting 2024. Er is wel sprake van een budgetverschuiving binnen het product. 

Het Personeelsbudget voor de personele inzet bij Wageningen45 is in de begroting 2024 opgenomen bij het team Publieke Dienstverlening, terwijl de hiermee samenhangende lasten worden verantwoord als subsidiebetaling bij product 511.10 ‘Vrede en ontwikkelingssamenwerking’. Via deze Berap Najaar 2024 wordt een bedrag van € 116.000 overgeheveld binnen product 511.00 van salarisbudget naar subsidiebudget. Dit is een budgetneutrale bijstelling in de begroting 2024.                 

De lasten (voor reservemutaties) worden verlaagd in de begroting 2024 op dit product met € 56.000. Dit heeft de volgende reden:

Bij het zwembad de Bongerd is een voordeel op een aangevraagde budget uit 2023 van € 114.000. Deze is in 2024 vertraagd door de laatste ontwikkelingen binnen het proces.

In de begroting staat een budget van € 30.000 voor sporthal Olympiaplein. Omdat deze sporthal niet meer in gebruik is laten we het budget vrijvallen. 

Sinds eind december 2023 is er een onvoorziene calamiteit (lekkage) bij de Kelder van De Vlinder. Dit levert een nadeel op van € 187.000. Hiervoor hebben we aanvullend budget nodig.

Binnen de kapitaallasten is er voor € 170.000 minder aan afschrijvingen benut door vertragingen bij geplande investeringen, waaronder twee kunstgrasvelden, investeringen bij zwembad de Bongerd in verband met de verwachtte nieuwbouw, en investeringen op het gebied van verduurzaming bij sporthallen.

Bij onderhoud buitensportaccommodaties verwachten we € 71.000 meer aan lasten te hebben in 2024 dan gebudgetteerd, door onvoorziene nevenkosten rond de renovatie van 2 kunstgrasvelden (€ 25.000) en een kostenstijging voor de diensten van Sportservice de Vallei (€ 46.000).

De lasten (voor reservemutaties) worden verlaagd in de begroting 2024 op dit product met € 416.000. Dit heeft de volgende reden:

Geplande uitvoeringswerkzaamheden worden doorgeschoven naar volgende jaren, waardoor een uitvoeringsbudget van € 416.000 vrijvalt in de begroting 2024. De doorgeschoven activiteiten hebben betrekking op de uitvoering van het Cultuur Actie Plan (CAP) en het faciliteren van een brede culturele broedplaats. Realisatie vindt niet eerder dan in 2025 plaats.  

Bij de actualisatie van de nota reserves en voorzieningen in 2024 wordt voorgesteld om een Cultuurfonds (Bestemmingsreserve Cultuur) in te stellen, waarin gerealiseerde voordelen bij de cultuurbudgetten worden gestort, die op een later moment ingezet kunnen worden voor culturele initiatieven en de realisatie van een culturele broedplaats, in overeenstemming met de gemeentelijke ambities. Met de instelling van een Cultuurfonds wordt de continuïteit van de beschikbaarheid van culturele middelen in meerjarig perspectief (ook ná 2025) geborgd. 

De baten (voor reservemutaties) worden verhoogd in de begroting 2024 op dit product met € 53.000. Dit heeft de volgende reden:

Het faillissement van 't Venster is definitief afgewikkeld, waardoor de in de balans opgenomen voorziening van € 53.000 in 2024 kan vrijvallen ten gunste van het (begrotings-)resultaat. Voor de gemeente bestaan er geen financiële risico's meer, die zouden kunnen voortvloeien uit het faillissement.

Bij de reservemutaties is sprake van een bijstelling van de onttrekkingen in de begroting 2024 op dit product van € 416.000. Dit heeft de volgende reden: 

I.v.m. het doorschuiven van de uitvoeringswerkzaamheden van 2024 naar volgende jaren wordt de geraamde reserve inzet voor de dekking van de uitvoeringskosten in de begroting 2024 verlaagd met € 416.000.

Per saldo is bij dit product sprake van een voordeel van € 53.000.

De lasten (voor reservemutaties) worden verlaagd op dit product met € 641.000. Dit heeft de volgende redenen:

In de begroting 2024 is via een budgetoverheveling uit de resultaatbestemming van de jaarrekening 2023 een budget van € 587.000 opgevoerd. Voor dit bedrag zijn meerjarige subsidieverplichtingen aangegaan, waarvan de inzet en besteding voor een bedrag van € 341.000 in de jaren 2025 en 2026 zal plaatsvinden. Van het in de begroting opgenomen budget valt in 2024 € 341.000 vrij.

Daarnaast wordt in verband met het vervallen van de ‘Nadere regels subsidieverlening preventie en transformatie sociaal domein Wageningen’ het uitvoeringsbudget van € 300.000 niet besteed in 2024. Volgend jaar (in 2025) wordt een bedrag van € 200.000 ingezet voor ontwikkelingen, die opgenomen worden in het nieuwe (herijkte), door de raad nog vast te stellen beleidskader sociaal domein en waarvoor extra inzet noodzakelijk is. Een bedrag van € 100.000 wordt toegevoegd aan de nieuw ingestelde bestemmingsreserve ‘Ondersteuning maatschappelijk middenveld en innovatie’, overeenkomstig de uitgangspunten en beschouwingen, zoals opgenomen in de Informatiebrief voor de raad van 25 mei 2024 met kenmerk D24.1212398. 

Bij de reservemutaties is sprake van een bijstelling van de stortingen in de begroting bij dit product met € 100.000 (nadeel) en een bijstelling van de onttrekkingen in de begroting 2024 bij dit product van € 341.000 (nadeel). Totaal nadeel bij de reservemutaties in de begroting 2024: € 441.000. Dit heeft de volgende redenen:

Met het vervallen van de ‘Nadere regels subsidieverlening preventie en transformatie sociaal domein Wageningen’ stelt het college van B&W voor om in 2024 een bedrag van € 100.000 te storten in de nieuw ingestelde bestemmingsreserve ‘Ondersteuning maatschappelijk middenveld en innovatie’. De instelling van deze bestemmingsreserve is opgenomen in de geactualiseerde nota reserves en voorzieningen die aan de raad ter vaststelling is aangeboden.  

Daarnaast blijft het niet bestede bedrag van € 341.000 in de bestemmingsreserve beschikbaar voor subsidieverplichtingen in de jaren 2025 en 2026 (zie de toelichting bij de lastenmutaties).

De baten worden verhoogd met € 5.540.000 en de lasten worden verhoogd met € 2.891.000. Per saldo is dit een voordelig resultaat in de begroting 2024 van € 2.649.000. Dit heeft de volgende reden:

Vanwege de voortdurende oorlog in Oekraïne blijft in 2024 opvang van gevluchte/ontheemde Oekraïners noodzakelijk. Door de gemeente is onlangs  bij het ministerie van Justitie en Veiligheid de aanvraag  voor 2024 ingediend voor de bijdrageverlening bekostigingsregeling opvang ontheemden uit Oekraïne. In 2024 ontvangt de gemeente een dagvergoeding van € 61 per gerealiseerde opvangplek. Op basis van de huidige inzichten wordt de totale rijksvergoeding voor de opvang in 2024 geraamd op € 5.540.000; het vergoedingsbedrag wordt via de Berap Najaar 2024 in de begroting verwerkt.

Van de ontvangen bijdragen worden o.a. uitgaven aan huren, beveiliging, inkomensondersteuningen, inrichtingskosten, ambtelijke inzet en inhuur van derden betaald. Voor gemaakte transitiekosten (verbouwingskosten van de panden waarin de ontheemde Oekraïners worden opgevangen) wordt een additionele bijdrage van het ministerie ontvangen, die gelijk is aan de werkelijke transitiekosten. De totale opvangkosten worden in 2024 geraamd op € 2.891.000; deze lasten worden via de Berap Najaar 2024 in de begroting verwerkt.

Per saldo wordt een voordelig resultaat van € 2.649.000 in de begroting verwerkt. Dit saldo komt deels tot stand, doordat niet alle kosten m.b.t. de opvang van ontheemde Oekraïners direct aan dit product worden toegerekend. Sommige kosten worden op andere plekken in de begroting verantwoord, zoals bij onderwijshuisvesting. Ook indirecte kosten en overheadkosten gerelateerd aan de opvang en begeleiding, worden niet bij product 625.30 verantwoord, maar worden conform BBV-voorschrift integraal bij programma 3 opgenomen.

Vluchtelingen uit Oekraïne met een baan of eigen inkomsten kunnen vanaf 1 juli 2024 verplicht worden om mee te betalen aan de kosten van hun opvang in een gemeente. Voor gas, water en elektriciteit geldt een eigen bijdrage (vast) van € 105 per persoon (van 18 jaar en ouder) en maximaal € 210 per gezin. Gemeenten zijn aan de slag met de invoering van de eigen bijdrage, maar zijn er nog vragen in de uitvoering rondom gegevensuitwisseling en handhavings-instrumentarium. Het is nog onduidelijk wat de aangekondigde eigen bijdrage concreet betekent voor de inzet van gemeenten. De gemeente Wageningen bereidt zich voor op de inning van de eigen bijdragen en zal volgens verwachting vóór 1 januari 2025 overgaan tot de uitvoering hiervan. 

De lasten (voor reservemutaties) worden verlaagd in de begroting 2024 op dit product met € 72.000. Dit heeft de volgende reden:

De pilot wijk GGZ is uitgesteld naar volgend jaar, waardoor de kosten voor dit jaar komen te vervallen (€72.000).

 

De lasten worden verlaagd in de begroting 2024 op dit product met € 317.000. De baten worden met € 60.000 verhoogd in de begroting 2024. Per saldo een voordeel bij dit product van € 377.000. Dit heeft de volgende reden: 

Maatschappelijke Opvang

In 2024 hebben we (tot nu toe) weinig 'Overige kosten' hoeven maken, bijvoorbeeld voor onconventionele opvang (een voordeel van € 38.000).
De opbrengsten zijn hoger dan begroot, onder meer doordat de bijdrage van de gemeente Ede hoger is (€ 60.000).

Maatwerkfonds Wageningen
    
Voor het maatwerkfonds is er een budget van € 101.500 begroot. Er wordt verwacht dat dit budget niet geheel besteed gaat worden en naar verwachting € 75.000 euro resterend over blijft. Het maatwerkfonds is bedoeld om in te zetten voor maatwerk, voor situaties waarbij de wet en regelgeving niet in voorzien. Het budget is geen structurele in te zetten kostenpost. We zijn aan het experimenteren met het maatwerkfonds hoe wij deze constructiever in kunnen zetten, in 2024 wordt het beschikbare budget niet volledig gebruikt. 

Algemeen sociaal domein 

Het budget wat begroot is voor algemeen sociaal domein is € 1.886.000. Dit jaar zal er naar verwachting nog een restant overblijven van € 75.000. Dit komt omdat we gebruik hebben kunnen maken van andere (tijdelijke) middelen, die dit jaar beschikbaar waren.

Omzetting uitvoeringsbudget
Tot slot wordt een bedrag voor uitvoeringskosten van € 129.000 afgeraamd en toegevoegd aan de salarisbudgetten bij de teamkostenplaats SDV. Dit is een budgetneutrale mutatie in de begroting 2024. Het voordeel bij product 626.10 is gelijk aan het nadeel bij product 923.00 Bedrijfsvoering.

Bij de lasten worden budgetten overgeheveld binnen product 626.30 Werkgelegenheid voor een bedrag van in totaal € 295.000. Deze budgetmutaties bij product 626.30 hebben geen effect op het saldo van de begroting.
De baten (voor reservemutaties) worden verhoogd in de begroting 2024 op dit product met € 335.000. Dit heeft de volgende reden:

Ontvangen ESF subsidie (€ 335.000 voordeel)
Gemeente Wageningen heeft samen met gemeenten in de regio aanspraak gemaakt op een subsidie van het Europees Sociaal Fonds (ESF). Het betreft de verantwoording van re-integratie-activiteiten die in aanmerking komen voor de ESF REACT 2020-2022. De eindverantwoording levert in 2024 een incidenteel voordeel op van € 335.000. 

Overige toelichtingen bij de lastenmutaties in de begroting (deze hebben per saldo geen voordeel of nadeel): 

Re-integratietrajecten en scholing (€ 195.000 voordeel)

De kosten voor de inzet van re-integratietrajecten zijn lager uitgevallen dan begroot. Ook dit jaar wordt er op het gebied van werkzoekendendienstverlening regionaal samengewerkt, waaronder in het Regionaal Mobiliteitsteam (RMT). Omdat hiervoor regionale middelen worden aangewend vallen de lokale lasten lager uit. Daarnaast zijn lokaal minder re-integratietrajecten ingezet dan begroot. 

Dossier Goed werk: Simpel Switchen in de participatieketen (€ 100.000 voordeel)

Voor het dossier Goed werk zijn incidentele middelen ter beschikking gesteld (€ 200.000). Deze zijn vanuit 2023 overgeheveld naar 2024. Een eventueel restant op deze middelen komt daarmee per definitie te vervallen per 2025. In 2024 is besloten dat aan het dossier Goed werk invulling wordt gegeven met het programma Simpel Switchen. De implementatie hiervan gebeurt, op projectleiding en overige (externe) kosten na, regulier. Dit levert een voordeel van € 100.000 op. Structureel blijft voor Simpel Switchen € 50.000 beschikbaar. Daarnaast kunnen de reguliere middelen op dit product worden aangewend, bijvoorbeeld om de extra (aangepaste) werkplekken te realiseren.

Salarislasten beschut werk (€ 120.000 nadeel)

In 2024 vallen voor beschut werk de salarislasten voor deze medewerkers € 95.000,- hoger uit dan begroot. Per 1 januari 2024 is het minimumuurloon ingegaan. Dit vervangt het minimumloon per maand dat voorheen gold. Dit zorgt voor een stijging van de lonen voor beschutte medewerkers die tegen het minimumloon werken. Het salaris stijgt ook mee met de leeftijd van de medewerker wanneer het minimumjeugdloon (< 21 jaar) wordt toegepast. Daarnaast vallen ook de kosten voor begeleiding van deze doelgroep  € 25.000,- hoger uit dan begroot. Dit komt onder andere door stijgingen in lonen en dienstverlening bij externe aanbieders.

Overige lasten (€ 175.000 nadeel)

In aanloop naar onder andere  de Participatiewet in balans en voor de implementatie van Simpel Switchen wordt tijdelijk extra uitvoerings- en beleidscapaciteit aangetrokken om de ambities op het gebied van werk en inkomen te realiseren. Dit levert voor 2024 een nadeel op van € 175.000. 

De lasten (voor reservemutaties) worden verlaagd in de begroting 2024 op dit product met € 64.000. Dit heeft de volgende reden:

• Minder kosten Vraagafhankelijk vervoer, met name van Valleihopper € 110.000. Dit komt door een voordeel vanuit de afrekening uit het jaar 2023. Daarnaast maken een aantal cliënten uit de 'gebruikers Top 10' geen gebruik meer van de Valleihopper.
• De post Persoonsgebonden Budget/Wmo wordt met een bedrag van € 80.000 afgeraamd. Het aantal inwoners dat kiest voor een persoonsgebonden budget als alternatief voor Zorg in Natura (zorg die door de gemeente wordt ingekocht) neemt af. We zien deze trend al langer.
• De post Beschermd wonen wordt met een bedrag van € 126.000 bijgeraamd. De hogere kosten zijn het gevolg van meer instroom en langere trajecten Beschermd Wonen en Beschermd Thuis. 
• In 2023 hebben Wageningen en centrumgemeente Ede aan de BDO de opdracht verstrekt om een bindend advies uit te brengen over de bestuurlijke afspraken en financiering van de Pilot Beschermd Wonen. De besluitvorming over het bindend advies heeft tot gevolg dat een openstaande verrekening 2022 met de centrumgemeente Ede naar verwachting leidt tot een vrijval in de exploitatie 2024. Daarnaast houden we rekening met een financieel nadeel als gevolg van de nog te maken afspraken vanaf 2023. Het effect is afhankelijk van de uitkomsten van het lopende bestuurlijk overleg met de centrumgemeente Ede. Hierop komen we afzonderlijk terug bij de raad als het overleg met de gemeente Ede over de afspraken is afgerond. 
• Op basis van de uitgaven van geïndiceerde jeugdhulp over de 1e helft 2024, is de verwachting dat deze kosten binnen de begroting blijven. Bij deze verwachting is rekening gehouden met de tariefstijging voor jeugdhulp met verblijf vanaf 1 juli 2024. Hierbij is altijd sprake van een mate van onzekerheid omdat dit afhankelijk is van het aantal indicaties en de soort hulp die in de 2e helft van 2024 wordt geïndiceerd. Bij jeugdhulp met verblijf kan een kleine stijging in aantallen, grote financiële consequenties hebben. 

De lasten (voor reservemutaties) worden verlaagd in de begroting 2024 op dit product met € 500.000. Dit heeft de volgende reden:

Er zit een onzekerheid op dit product op de rijksbijdrage via de Gebundelde uitkering (BUIG-gelden) en op het karakter van een open einderegeling. De definitieve beschikking van het BUIG-budget 2024 wordt eind september ontvangen. Het nader voorlopig budget is al verwerkt in de begroting via de bestuursrapportage voorjaar 2024. Aan de uitgavenkant betreft het open einderegelingen. Afgezien van de onzekerheden zal er naar verwachting in 2024 sprake zijn van een onderbesteding bij de uitkeringen van de Participatiewet en de studietoeslag van zo'n € 500.000. Mocht het aantal uitkeringen en het rijksbudget toch hoger of lager uitpakken, dan zal dat in de jaarrekening tot uitdrukking komen.

De lasten (voor reservemutaties) worden verlaagd in de begroting 2024 op dit product met € 335.000. Dit heeft de volgende reden:

Energietoeslag (€ 270.000 voordeel)
Bij de jaarrekening 2023 is het restant budget ad € 500.000 voor de uitbetaling van de energietoeslag overgeheveld naar 2024. De aanvraagperiode liep door tot 1 juli 2024 en het was ten tijde van de jaarrekening niet in te schatten wat het financiële effect zou zijn, reden waarom het gehele restantbudget is overgeheveld. Naar nu blijkt is een groot deel van het budget niet nodig gebleken. Er blijft € 270.000 over.

Collectieve Ziektekostenverzekering (Caz) en Tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (€ 125.000 voordeel)
Op deze regelingen zal ook in 2024 weer een onderschrijding ontstaan, net als in 2022 en 2023 (zie bestuursrapportage najaar 2023). Voor 2025 moeten deze middelen beschikbaar blijven voor het project Inkomenszekerheid.

Kwijtschelding afvalstoffenheffing en rioolrecht (€ 60.000 nadeel)
De geraamde lasten van de kwijtschelding van afvalstoffenheffing en rioolrecht worden bij het opstellen van de begroting meegenomen in de berekening van de tarieven. Administratief worden deze lasten op het product Armoedebestrijding tot uitdrukking gebracht. De werkelijke lasten (niet ontvangen baten) komen ten laste van de producten Afvalverwijdering en –verwerking en Riolering en waterzuivering, waar de afwijking op de lasten wordt betrokken bij de bepaling van de mutaties in de Egalisatiereserve afval en de Voorziening riolering. Bij voldoende middelen in de reserve en de voorziening veroorzaken de hogere lasten per saldo geen nadelig resultaat in de gemeentelijke jaarrekening. De mutaties in de reserve en voorziening zijn onderdeel van programma 2 en worden bij de jaarrekening bepaald. Aan de lastenkant bij het product Armoedebestrijding wordt een nadeel verwacht van € 60.000.

Exploitatie (x € 1.000)	Mutaties Berap
120.20 Rampenbestrijding	-36
450.00 Onderwijshuisvesting	287
511.10 Vrede- en ontwikkelingssamenwerking	-
530.00 Sport	56
540.00 Bevordering kunst en cultuur	53
610.00 Samen Wageningen	200
625.30 Beleidsdomein vluchtelingenbeleid	2.649
625.80 Beleidsdomein gezondheidsbeleid	72
626.10 Integrale toegang en algemeen sociaal domein	377
626.30 Werkgelegenheid	335
626.60 Individuele ondersteuning	64
626.70 Sociale zekerheid	500
626.81 Armoedebestrijding	335
Bijstelling kapitaallasten	205
Totaal inclusief mutaties reserves	5.098

Exploitatie (x € 1.000)	Begroting 2024 na wijziging	Mutaties Berap najaar 2024	Begroting 2024 na Berap voorjaar
01 Wageningen sociaal	60.287	6.377	66.663
Gerealiseerd saldo van baten en lasten	60.287	6.377	66.663
01 Wageningen sociaal	-3.238	-1.279	-4.516
Mutaties reserves	-3.238	-1.279	-4.516
Gerealiseerd resultaat	57.049	5.098	62.147

De beleidsmatige afwijkingen bij programma 2 hebben allemaal betrekking op vertragingen in de planuitvoering, waardoor realisatie pas in of ná 2025 plaatsvindt. In dit kader worden genoemd:

• omgevingsprogramma Mobiliteit
• de Grebbedijk is in uitvoering
• het warmtenet voor de Proeftuin Aardgasvrije Wijk Benedenbuurt 
• de realisatie van windmolens en zonneparken

2.1.1 Goede bereikbaarheid voor alle modaliteiten, ‘inclusief’ voor alle inwoners en bezoekers.

Beoogd resultaat: In 2024 is er een omgevingsprogramma Mobiliteit.

Toelichting: In de Berap Voorjaar 2024 is al aangegeven dat we zijn gestart met het omgevingsprogramma Mobiliteit, maar dat afronding niet gerealiseerd wordt in 2024. 

Voor de overige ambities worden voorlopig geen beleidsinhoudelijke afwijkingen verwacht.

2.4.4 Ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving passen binnen onze ambitie.

Met betrekking tot het beoogde resultaat 'De Grebbedijk is in uitvoering' is sprake van een afwijking in de planning. De ruimtelijke procedure start in najaar 2024 (waarmee het project in 2024 is voorbereid), de realisatiefase start in de 2e helft van 2025.

Voor de overige ambities worden voorlopig geen beleidsinhoudelijke afwijkingen verwacht. 

Doel/beoogd resultaat: In 2025 is het warmtenet voor Proeftuin Aardgasvrije Wijk Benedenbuurt gerealiseerd.

Toelichting: De realisatie van het warmtenet in de Benedenbuurt loopt vertraging op, en is op zijn vroegst in 2026 afgerond. Dit komt vooral omdat het verlenen van de omgevingsvergunning voor de opwekinstallatie langer duurde dan verwacht.

Beoogd resultaat: In 2025 is er een duurzaam alternatief in gebruik voor de gasgestookte WKK voor het warmtenet Noordwest.

Toelichting: De verantwoordelijkheid van het inpassen van een duurzaam alternatief voor de gasgestookte WKK ligt bij de exploitant van het warmtenet (energiebedrijf Ennatuurlijk). De gemeente Wageningen is in gesprek met de bewonersgroep Warm Noordwest en Ennatuurlijk over verduurzaming van het warmtenet in Noordwest. De haalbaarheid van het verduurzamen van het warmtenet hangt echter af van meerdere factoren, waaronder de mogelijkheid om een grotere netaansluiting te krijgen voor inpassing van een duurzame warmtebron. Gezien de netcongestie in het gebied zal er in 2025 nog geen alternatieve duurzame bron in gebruik zijn. Wel onderzoekt energiebedrijf Ennatuurlijk de mogelijkheden om de huidige gasgestookte WKK te verduurzamen. 

Beoogd resultaat: Windmolens worden gerealiseerd op basis van de Wageningse Windvisie en de Regionale Energiestrategie (streefdatum 2030), waarbij onder andere rekening wordt gehouden met een zorgvuldige inpassing in het landschap.

Toelichting: Wageningen en Rhenen starten in Q4 2024 een onderzoek naar de (on)mogelijkheden van wind in de drie zoekzones uit de RES. 

Beoogd resultaat: Zonneparken worden gerealiseerd op basis van Visie Buitengebied en de Regionale Energiestrategie (streefdatum 2030), waarbij onder andere rekening wordt gehouden met een zorgvuldige inpassing in het landschap.

Toelichting: Voortgang blijft achter, mede door netcongestie en veranderde, meer beperkende regelgeving (Kamerbrief, oktober 2023).

Het resultaat van programma 2 is in totaal € 1.233.000 ongunstiger dan begroot.
Dit komt door een toename van € 221.000 bij de lasten en een afname van € 1.012.000 bij de baten. Hieronder staan de producten met een grote of opvallende financiële afwijking. 

De lasten (voor reservemutaties) worden verhoogd in de begroting 2024 op dit product met € 130.000. Dit heeft de volgende reden:

Bij de post VRI's/Vecoms is sprake van veel ongepland onderhoud aan diverse VRI's (verkeersregel-installaties) en dan met name vervanging van kabels. Tevens zijn enkele regelkasten vervangen en is een groot aantal lenzen van verkeersregelinstallaties gereinigd.

De baten worden verhoogd met € 95.000 en de lasten worden verlaagd met € 105.000 (voor reservemutaties) in de begroting 2024 op dit product. Per saldo is dit een positieve bijstelling van het resultaat van in totaal € 200.000. Dit heeft de volgende reden:  

Er is in 2024 een bedrag van € 62.000 begroot voor inhuur van tijdelijk personeel (specifieke kennis en kunde), maar er heeft geen inhuur voor dit bedrag plaatsgevonden. Ook is er een voordeel van € 32.000 doordat de uitvoering van een investeringskrediet is vertraagd en de realisatie pas in 2025 zal plaatsvinden. Daarnaast zijn er op diverse posten kleinere afwijkingen ontstaan die samen tot een voordeel van € 11.000 leiden. Dit betreft grotendeels posten met een incidenteel karakter.

Er is voor een bedrag van € 95.000 meer baten (heffingen en leges) ontvangen doordat er meer gebruik is gemaakt van betaald parkeren. 

Als gevolg van de mutaties bij de baten en lasten van dit product worden de reservemutaties bijgesteld in de begroting 2024 met € 253.000 (per saldo een nadeel van de begroting). Dit heeft de volgende reden: 

Het voordeel van de reservemutaties is als volgt opgebouwd:

• Een hogere storting in de egalisatiereserve, gelijk aan het hierboven genoemde voordelen bij de baten en lasten (€ 200.000).
• Een verhoging van de baten uit de 1ste begrotingswijziging 2024 met € 53.000, die afgestort wordt naar de egalisatiereserve.

De baten worden met € 61.000 verlaagd en de lasten worden met € 77.000 verhoogd (voor reservemutaties)  in de begroting 2024. Per saldo is dit een negatieve bijstelling van het resultaat van in totaal € 138.000. Dit heeft de volgende reden:

De verlaging van de baten is grotendeels te verklaren door een afname van het aantal aankomsten van schepen (€ 96.000).

Een schip heeft schade veroorzaakt aan de ingang van de haven (€ 35.000). Deze schade wordt verhaald op de eigenaar van het schip. Hierbij worden zowel de baten en de lasten verhoogd, waarvoor bij deze post sprake is van een resultaatneutrale mutatie in de begroting 2024.

De verhoging van de lasten is verder toe te schrijven aan incidenteel straatwerk aan de kades en het hoger uitvallen van de software kosten (een nadeel van € 42.000). 

Als gevolg van de mutaties bij de baten en lasten van dit product worden de reservemutaties bijgesteld in de begroting 2024 met € 118.000 (per saldo een voordeel van de begroting). Dit heeft de volgende reden: 

Het voordeel van de reservemutaties is als volgt opgebouwd:

• Een hogere onttrekking ten laste van de egalisatiereserve, gelijk aan het hierboven genoemde nadeel bij de baten en lasten ( € 138.000)
• Een verhoging van de baten uit de 1ste begrotingswijziging 2024 met € 20.000, die afgestort wordt naar de egalisatiereserve

De baten worden met € 55.000 verlaagd en de lasten worden met € 58.000 verhoogd (voor reservemutaties) in de begroting 2024. Per saldo is dit een negatieve bijstelling van het resultaat van € 113.000. Dit heeft de volgende reden:

Het achterblijven van de baten kan ruimschoots worden verklaard uit de afname van overzettingen van auto's: 35.000 minder tussen 1 januari en 9 september 2024 dan in dezelfde periode in 2023 (een nadeel van € 55.000). 

De lasten zijn hoger door o.a. een ongebruikelijk dure revisie van een roerpropeller en de veelzijdige vervolgschade van een defecte regelaar op 1 van de dynamo's (een nadeel van € 40.000). De brandstofkosten vallen dit jaar hoger uit dan begroot (een nadeel van € 10.000). Daarnaast zijn er op diverse posten kleinere afwijkingen ontstaan die samen tot een nadeel van € 8.000 leiden. Dit betreft grotendeels posten met een incidenteel karakter.

De lasten (voor reservemutaties) worden verlaagd in de begroting 2024 op dit product met € 200.000. Dit heeft de volgende reden:

Het uitvoeringsprogramma vanuit de gemeentelijke visie economie is dit jaar nog niet gestart. De uitgaven zijn daardoor lager dan verwacht. Het uit 2023 overgehevelde budget (€ 170.000) valt volledig vrij en van het structurele budget 2024 valt daarnaast € 30.000 vrij. 
Na de vaststelling van de visie economie kijken we hoe het overgebleven budget toegewezen kan worden aan de verschillende projecten en uitvoeringsprogramma’s die voortvloeien uit de visie economie.

De lasten (voor reservemutaties) worden verlaagd in de begroting 2024 op dit product met € 92.000. Dit heeft de volgende reden:

Bij dit product is sprake van een voordeel van € 92.000. Bij dit bedrag gaat het om een voordeel van € 60.000 bij de post Kennisecosysteem op de uit 2024 overgehevelde middelen. Dit is veroorzaakt omdat de geplande werkzaamheden grotendeels in eigen beheer zijn uitgevoerd. Van de structurele jaarlijkse budgetten zal naar verwachting € 32.000 niet besteed gaan worden.

De lasten (voor reservemutaties) worden verlaagd in de begroting 2024 op dit product met € 134.000. Dit heeft de volgende reden:

Bij de post Budget aanpak binnenstad is een verwacht voordeel van € 134.000. Bij het bepalen van de hoogte van het voordeel is rekening gehouden met de dit jaar nog te maken kosten van plm. € 230.000 met betrekking tot het vergroenen van de ovaal rondom de Grote Kerk. 
Het budget 134.000 euro voor aanpak binnenstad laten we nu vrijvallen. Bij de uitvoering van de visie economie, visie bebouwde kom en de Economische Visie Detailhandel en Horeca (EVDH) wordt bezien of er in 2025 extra budget nodig is om de projecten en (deel-)programma’s uit te voeren. Hier komen we in de Berap Voorjaar 2025 op terug.

Bij de reservemutaties is sprake van een bijstelling van de onttrekkingen in de begroting 2024 op dit product van € 1.395.000. Dit heeft de volgende reden: 

In de primitieve begroting 2024 is per abuis een onttrekking van de reserve grondbedrijf opgenomen van € 1.395.000. Deze ten onrechte geraamde reserve-inzet wordt via deze Berap Najaar 2024 teruggedraaid. In overeenstemming met de werkwijze in voorgaande jaren worden na afloop van het jaar in de jaarrekening de resultaten van de kostenverhaallocaties in beeld gebracht, waarbij tevens de hiermee rechtstreeks samenhangende onttrekking van de reserve grondbedrijf wordt ingeboekt.

De baten worden verhoogd met € 61.000 en lasten worden verhoogd met € 207.000 in de begroting 2024 op dit product. Per saldo is dit een negatieve bijstelling van het resultaat van in totaal € 146.000. Dit heeft de volgende reden: 

In de handhavingszaak Rijksmonument Lawickse Allee 71 is opdracht verstrekt aan een aannemer om de opgelegde noodmaatregelen aan het pand uit te voeren. De kosten van € 61.000 worden voorgeschoten door de gemeente Wageningen en worden verhaald op de eigenaar. De verwerking hiervan worden budgetneutraal opgevoerd in de begroting.

Via de meicirculaire 2024 is er een bedrag van € 146.000 ontvangen voor de uitvoeringskosten Omgevingswet in 2024. De financiële verwerking van de mutaties uit de meicirculaire vindt plaats met via deze Berap Najaar 2024.

Exploitatie (x € 1.000)	Mutaties Berap
211.00 Verkeersmaatregelen	-130
214.00 Parkeervoorzieningen	-53
221.00 Rijnhaven	-20
223.00 Veerdiensten	-113
310.10 Bevordering handel en ambacht	200
310.20 Bevordering bedrijfsvestigingen	92
810.00 Ruimtelijke beleid	134
810.40 Kostenverhaallocaties	-1.395
825.00 Omgevingsvergunning	-146
Bijstelling kapitaallasten	197
Totaal inclusief mutaties reserves	-1.233

Exploitatie (x € 1.000)	Begroting 2024 na wijziging	Mutaties Berap najaar 2024	Begroting 2024 na Berap voorjaar
02 Wageningen fysiek	18.019	318	18.337
Gerealiseerd saldo van baten en lasten	18.019	318	18.337
02 Wageningen fysiek	-4.942	-1.551	-6.493
Mutaties reserves	-4.942	-1.551	-6.493
Gerealiseerd resultaat	13.077	-1.233	11.844

Er worden geen beleidsmatige afwijkingen bij dit programma verwacht.

Het resultaat van programma 3 is in totaal € 1.689.000 gunstiger dan begroot.
Dit komt door een toename van € 445.000 bij de lasten en een toename van € 2.134.000 bij de baten.
Hieronder staan de producten met een grote of opvallende financiële afwijking. 

Product Lokale Belastingen omvat diverse belastingen. Op bepaalde onderdelen kan er sprake zijn van afwijkingen. Deze verantwoorden we bij de jaarrekening 2024.

De baten (vóór reservemutaties) worden verhoogd in de begroting 2024 op dit product met € 2.134.000. Dit heeft de volgende reden:

Een hogere uitkering gemeentefonds in de meicirculaire 2024, zoals gemeld aan de raad in de informatienota met documentnummer D24.1227927, een voordeel in 2024 van € 1.561.000.
Daarnaast zijn over de jaren 2021 t/m 2023 de maatstaven en gewichten geactualiseerd en is de uitkeringsfactor verhoogd, wat heeft geleid tot nabetalingen in 2024 van in totaal € 573.000.

De lasten (vóór reservemutaties) worden verhoogd in de begroting 2024 op dit product met per saldo € 249.000, Het betreft lastenverlagingen van in totaal € 478.000 enerzijds en anderzijds lastenverhogingen van in totaal € 727.000. De oorzaken zijn hierna toegelicht.

Garantiebanen (€ 50.000 voordeel):
De doelstelling voor 2024 is 13,3 garantiebanen in te vullen. Inmiddels zijn 13,5 garantiebanen ingevuld voor dit jaar. In financiële zin wordt in de begroting 2024 het salarisbudget met € 50.000 verlaagd, omdat de werkelijke kosten per garantiebaan gemiddeld lager uitvallen dan gebudgetteerd. 

Afschrijvingen (€ 178.000 voordeel):
De verwachting is dat het voordeel op de afschrijvingslasten van investeringen binnen het product Bedrijfsvoering zo’n € 178.000 zal zijn:

• € 117.000 op de investeringen met betrekking tot ICT/Automatisering. Door de transitie naar een nieuwe ICT-organisatie waarin we zitten, wordt er behoudend omgegaan met uitgaven voor vervangingen die in de nieuwe situatie misschien niet meer in eigen beheer worden uitgevoerd. 
• € 61.000 op de investering Hybride werken. De afschrijving zal voor het eerst in 2025 plaatsvinden, het jaar na de feitelijke realisatie in 2024.
  In de begroting is rekening gehouden met een ingangsdatum van de afschrijvingen per 1 januari 2024.

Vervanging software  (€ 250.000 voordeel):
Op dit moment gaat de meeste aandacht naar de implementatie van Microsoft 365 en de uitbesteding van de infrastructuur. Hierdoor loopt de overgang naar SaaS (cloud-gang) trager dan beoogd. Dit zorgt samen met het verandervermogen van de organisatie en de snelheid waarmee leveranciers volwaardige SaaS-producten ontwikkelen, voor een incidenteel voordeel van € 250.000 in 2024. De middelen blijven beschikbaar middels een storting in de egalisatiereserve "A-vervangingen Automatisering" (conform vastgesteld beleid uit de "Nota reserves en voorzieningen 2015" en de nieuwe nota in bewerking 2024). Per saldo is het resultaat hierop nihil.

Salarissen en inhuurkosten van (tijdelijk) personeel, per saldo een nadeel van € 483.000:

• Overbesteding bij de salaris-/inhuurbudgetten bij team Sociale Dienstverlening (SDV), een nadeel in de begroting 2024 van € 602.000. 
  Toelichting: vanuit het product integrale toegang is er budget (€129.000) toegevoegd aan de teamkostenplaats SDV, een nadeel bij product 923.00 Bedrijfsvoering van € 129.000, gelijk aan het voordeel bij product 626.10. Daarnaast is de formatie van SDV met 5 fte uitgebreid (een nadeel in de begroting 2024 van € 417.000). De structurele formatie-uitbreiding met 5 fte wordt met de vaststelling van de Programmabegroting 2025 geformaliseerd. Tot slot is er vanuit de meicirculaire 2024 structureel geld ontvangen voor de verlaging van de werkdruk bij jeugdbescherming en jeugdreclassering (een bedrag van € 56.000, dat budgettair neutraal in de begroting 2024 wordt verwerkt, omdat de extra middelen hiervoor in 2024 zijn ontvangen via de algemene uitkering). De meerjarige effecten zijn verwerkt in de begroting 2025. 
• Overbesteding bij de salaris-/inhuurbudgetten bij team Publieke Dienstverlening (PDV), een nadeel in de begroting 2024 van € 318.000.
  Bij team PDV is sprake van een nadeel van € 318.000 bij de salaris- en inhuurbudgetten als gevolg van personele overbezetting, met name door extra inhuur/uitbesteding.
• Onderbesteding bij de salaris-/inhuurbudgetten bij team Beleid & Projecten (B&P), een voordeel in de begroting 2024 van € 427.000.
  Toelichting: het voordeel wordt grotendeel veroorzaakt doordat de salariskosten van een zevental medewerkers bekostigd kunnen worden uit de rijksvergoeding voor Capaciteit Decentrale Overheden Klimaat & Energiebeleid (CDOKE).
• Team BER, geen significante afwijkingen.
• Team Bedrijfsvoering, geen significante afwijkingen.
• Onderbesteding bij de salaris-/inhuurbudgetten bij team Facilitair, een voordeel in de begroting 2024 van € 60.000.
  Toelichting: vacatures zijn later ingevuld en een deel van de salaris-/inhuurkosten kan worden gefinancierd ten laste van project- en productbudgetten.
• Directie, geen significante afwijkingen.
• Griffie: de personele lasten bij de griffie worden per saldo met € 50.000 verhoogd:
  • Motie (11-12-2023) 'Samen naar een Wageningse Participatievisie" waarin de raad het college opdraagt te komen tot een Wageningse Participatievisie i.s.m. de raadswerkgroep Democratische Kwaliteit . Visie wordt opgesteld vanuit de gemeentelijke organisatie door projectleider 8 uur per week (april 2024 t/m dec. 2025, kosten 2024 € 13.000 en 2025 € 21.000
  • Tijdelijke vervanging zieke raadsadviseur (3 maanden 20 uur per week) € 14.000
  • Vertrek raadsadviseur per 1-10-2024 waardoor inhuur nodig is totdat er een nieuwe raadsadviseur wordt aangesteld. (inhuurkosten € 55.000 -/- vacaturebudget € 18.000).
  • Totaal verwachte extra kosten € 64.000 voor personeel Griffie waarvan € 14.000 door onderschrijding op het raadsbudget kan worden gedekt. 

Renteresultaat (€ 244.000 nadeel):
De omslagrente is herberekend en wordt in 2024 verlaagd van 1,0% naar 0,5%. Hierdoor wordt een voordeel gerealiseerd in de rentelasten bij de investeringen en producten van in totaal € 478.000. Een overzicht hiervan is opgenomen in deze bestuursrapportage bij het onderdeel 'Bijstellingen kapitaallasten'. De lagere rentetoerekening leidt tot eenzelfde nadeel van € 478.000 bij het renteresultaat. Daarmee zijn de rentemutaties als gevolg van de verlaging van de omslagrente budgettair neutraal voor de uitkomsten van de begroting 2024. 
Daarnaast wordt vanaf juli 2024 rente toegerekend en doorbelast aan de grondexploitatie van Menzis/Lawickse Allee 130, die nog niet in de begroting 2024 was opgenomen (een voordeel bij het renteresultaat van € 106.000). Ook de rentelasten van opgenomen leningen en de rente-opbrengsten bij de schatkist zijn bijgesteld op basis van de actuele inzichten (een voordeel bij het renteresultaat van € 128.000).

Bij de reservemutaties is sprake van een bijstelling (verhoging) van de stortingen in de begroting 2024 op dit product van € 250.000. Dit heeft de volgende reden: 

Vervanging software (€ 250.000 nadeel). Er blijft € 250.000 over op de vervangingen software. Dit bedrag wordt gestort in de  bestemmingsreserve "A-vervangingen Automatisering" (conform vastgesteld beleid).

Via deze bestuursrapportage Najaar 2024 worden de salaris- en inhuurbudgetten in de begroting 2024 bijgesteld. In totaal is sprake van een verhoging van de personele lasten met (afgerond) circa € 0,5 miljoen, zoals hierboven al in detail is toegelicht bij de afwijkingen van product 923.00 Bedrijfsvoering. De belangrijkste mutaties zijn in onderstaande opsomming nogmaals samengevat:

• een structurele uitbreiding van de personele formatie bij team Sociale Dienstverlening (SDV) met 5 fte, een stijging van de personele lasten in 2024 met € 0,4 miljoen; de structurele uitbreiding van de personele formatie bij SDV met 5 fte is opgenomen in de 1e begrotingswijziging bij de begroting 2025 en wordt bij de vaststelling hiervan door de raad op 12 november 2024 geformaliseerd;
• Verruiming van het salarisbudget bij team Sociale Dienstverlening (SDV) met € 0,1 miljoen vanuit product 626.10 'Integrale toegang en algemeen sociaal domein'. Deze toevoeging is resultaatneutraal voor de begroting;
• verhoging van het salarisbudget bij SDV met 0,1 miljoen voor verlaging van de werkdruk bij jeugdbescherming en jeugdreclassering, waarvoor de gemeente via de meicirculaire 2024 extra rijksbudget heeft ontvangen, een resultaatneutrale mutatie in de begroting 2024.
• overbesteding van de salaris- en inhuurbudgetten bij team Publieke Dienstverlening (PDV) als gevolg van overbezetting, een stijging van de personele lasten in 2024 met € 0,3 miljoen;
• onderbesteding van de salaris- en inhuurbudgetten bij team Beleid & Projecten (B&P), een verlaging van de personele lasten in 2024 met € 0,4 miljoen.

Het netto-effect van bovenstaande mutaties voor het begrotingsresultaat als geheel komt uit op een nadeel van € 0,3 miljoen.

Exploitatie (x € 1.000)	Mutaties Berap
921.00 Algemene uitkering	2.134
923.00 Bedrijfsvoering	-499
Bijstelling kapitaallasten	53
Totaal inclusief mutaties reserves	1.689

Exploitatie (x € 1.000)	Begroting 2024 na wijziging	Mutaties Berap najaar 2024	Begroting 2024 na Berap voorjaar
03 Bestuur en organisatie	-69.407	1.939	-67.469
Gerealiseerd saldo van baten en lasten	-69.407	1.939	-67.469
03 Bestuur en organisatie	646	-250	396
Mutaties reserves	646	-250	396
Gerealiseerd resultaat	-68.761	1.689	-67.073

Bijstelling (verlaging) van de rentelasten

In de begroting 2024 zijn de rentelasten toegerekend aan de producten/investeringen tegen een omslagrente van 1,0%. De herberekening van het percentage van de omslagrente voor de begroting 2024  komt uit op 0,5%. De verlaging van de omslagrente is mogelijk, omdat we een relatief hoge rentevergoeding ontvangen op de tegoeden bij 's Rijks Schatkist.

De verlaging van de omslagrente van 1,0% naar 0,5% in de begroting 2024 levert bij de producten een financieel voordeel op bij de kapitaallasten van (afgerond) € 478.000. Het is een budgetneutrale mutatie in de begroting 2024, omdat het renteresultaat met hetzelfde bedrag wordt verlaagd. Zie hiervoor de toelichting bij product 923.00 bedrijfsvoering. De rentevoordelen per product en per programma zijn in onderstaande overzichten onder het kopje 'Bijstelling Renteomslag' gespecificeerd.

Bij de producten 214.00 Parkeervoorzieningen en 221.00 Rijnhaven wordt het rentevoordeel afgestort naar de egalisatiereserve, die bij beide producten is ingesteld. Naast het rentevoordeel van (afgerond) € 478.000 is sprake van een hogere storting naar de betreffende egalisatiereserves met (afgerond) € 22.000, waardoor het netto voordeel bij de rentelasten uitkomt op € 456.000. 


Bijstelling (verlaging) van de afschrijvingen

Bij verschillende producten zijn de begrote afschrijvingslasten bijgesteld (afgeraamd) in verband met vertragingen bij de realisatie van de investeringen.
In het hierna opgenomen overzicht zijn de voordelen bij de afschrijvingslasten gerecapituleerd. Voor de meer gedetailleerde beschrijving wordt verwezen naar de in deze bestuursrapportage bij de betreffende producten opgenomen toelichtingen van de afwijkingen. 

Recapitulatie van de bijstellingen (aframingen) van de afschrijvingsbudgetten, in totaal een voordeel in deze bestuursrapportage van € 442.000:

• product 450.00 Onderwijshuisvesting, een voordeel bij de afschrijvingen van € 94.000;
• product 530.00 Sport, een voordeel bij de afschrijvingen van € 170.000; 
• product 923.00 Bedrijfsvoering, een voordeel bij de afschrijvingen van investeringen voor ICT/Automatisering van € 117.000;
• product 923.00 Bedrijfsvoering, een voordeel bij de afschrijvingen van investeringen in de kantoorinrichting voor het hybride werken van € 61.000.

Bijstelling Renteomslag
Programma	Product	Bijstelling Rente
Programma 1 Wageningen Sociaal	450.00 Onderwijshuisvesting	124.275
	480.00 Gemeenschapp. baten en lasten onderwijs	27
	530.00 Sport	80.779
	541.20 Oud archief	375
Programma 2 Wageningen Fysiek	210.00 Wegen, straten en pleinen	39.250
	211.00 Verkeersmaatregelen	25.031
	214.00 Parkeervoorzieningen	3.311
	221.00 Rijnhaven	18.069
	223.00 Veerdiensten	531
	310.20 Bevordering bedrijfsvestigingen	802
	541.10 Cultuurhistorie	50
	560.00 Wijk- en buurtbeheer	22.459
	721.00 Afvalverwijdering en -verwerking	5.603
	722.00 Riolering en waterzuivering	71.685
	722.10 Waterkering, afwatering en landaanwinning	4.803
	723.00 Energiebeheer	20
	724.00 Beheer begraafplaats	3.867
	810.00 Ruimtelijke beleid	3.079
	830.10 Exploitatie vastgoed	20.313
Programma 3 Bestuur en Organisatie	913.00 Beleggingen en overige financiele middelen	571
	923.00 Bedrijfsvoering	52.788
Totaal		477.688
0	0	-
Mutatie reserve
Programma	Product	Mutatie reserve
Programma 2 Wageningen Fysiek	214.00 Parkeervoorzieningen: Hogere storting egalisatiereserve Parkeergelden	-3.311
	221.00 Rijnhaven: Lagere onttrekking egalisatiereserve onderhoud haven	-18.069
Totaal		-21.380
		-
Recapitulatie van de mutaties in de Berap Najaar 2024:
Totaal per programma		Totaal
Programma 1 Wageningen Sociaal		205.456
Programma 2 Wageningen Fysiek		197.493
Programma 3 Bestuur en Organisatie		53.359
Totaal		456.308